bs"d
3 noktada baslatilan yangini Israil'li Araplar sokaklarda dans ederek kutluyorlar.
Hayfa Radyosunun haberini ileten kaynak : Rotter
Perşembe, Aralık 02, 2010
Çarşamba, Aralık 01, 2010
HANUKA -- BIR YAHUDI HIPOKRASISI
bs"d
Hanuka.
Bir Yahudi destaninin Yahudi hipokrasisine donusmesi.
Bu aksam (1 Aralik 2010 le'minynam) belki de Yahudi dunyasinin en cok sarilip kutladigi bayram olan 8 gunluk Hanuka bayraminin ilk gecesi.
Oylesine bir bayram ki, ateist, deist, gastroist "Yahudiler"in dahi buyuk bir zevk ve heyecan ile kutladiklari tek bayram. Isin kolay yolunu "ben sadece Tora'yi tanirim Talmud'u takmam" diyerek bulanlarin dahi Tora'da anilmamasina ragmen kucaklayip "asher kideshanu be'mitzvotav ve'tzivanu" diyerek yaktiklari mumlarin bayrami.
Hanuka neyin kutlamasiydi aslinda?
Tanidigimiz, algiladigimiz sekli ile doganin kurallarinin ustunde bazi gerceklerin oldugunu bize hatirlatacak 1 gunluk saf yagin 8 gun yanmasinin kutlamasi mi? Yoksa o konuma varmadan yapilan ayaklanmanin, savasin, cabanin ve basarisinin kutlamasi mi?
Cevaplardan biri yapilan ayaklanmanin, sarf edilen cabanin basari ile sonuclanmasinin "kohi ve otzem yadi" (kendi gucumuz ile basardik) [Devarim 8:17] diye algilanip sahnenin arkasindaki eli gormemeye varabilecegimiz kaygisi yuzunden boylesine acik bir mucize (8 gun yanan yag) ile bize bu hataya dusmememiz gerektiginin hatirlatmasi oldugudur. Sonucta rituel olarak da bugun Hanuka surecini Hanukiyalarimiz ile yaktigimiz mum veya yaglar ile kutlamakta ve mucizeyi anmaktayiz. "Kohi ve otzem yadi" hissi ile yasamanin hata oldugunu hatirlamamiz icin. Aynen Makabiler'in de sonucta dustukleri hata gibi. Veya modern tarihin 6 gun mucizesini "kohi ve otzem yadi" diye algilayip 6 sene sonra kendimizi buldugumuz sekli ile.
Ben butun bunlari bu yazi icin bir kenara birakip baska bir noktaya, yanlis konumda oldugum, tum ulus olarak yanlis konumda oldugumuz bir noktaya, rahatsizlik verecek (umarim) bir noktaya, deginmek istiyorum.
Hanuka'nin temelinde yatan olgu Yunan kulturune (Helenizm) asimile olmus Yahudiler ile Yahudi geleneklerini koruma taraftari olanlar arasinda cikan bir ic savasti. Ic savasi alevlendiren ilk kivilcim gelenekci Yahudi Matatya'nin Yunan putlarina kurban getiren asimile bir Yahudi'yi oldurmesi idi.
Yunanlilarin koyduklari kurallari benimsemis asimile Yahudiler ile bu kurallari kabullenemeyen Yahudiler arasindaki savas. Kasherut, Shabat, Tahara ve Tora ogrenimi o gunlerde zorla yasaklanmis, engellenmekteydi. Bu yasaklari benimseyip mutlulugu "genel toplum" ile ayni olabilmeyi basarmakta bulabilecegini sanan Helenlesmis Yahudiler ve onlarin hedefi haline gelmis gelenekciler arasinda.
Yakin tarihimizde aynen "evde Yahudi, sokakta insan ol" ilkesini bize sunan Yahudi stilindeki akim ile ayni sekilde. Bir de bu harekete "Haskala" adi verildi. "Aydinlanma". Aynen Hanuka bayramimizda "aydinlik bayramlar" diledigimiz gibi. "Modern" Yahudi Yahudiligini evinin icine saklayan, sokakta "herkes" gibi olabilmeyi basaran "aydin" Yahudi olacakti.
Macabilerin ruhunun tasidigi mesajin tam tersi.
Iste bizim "aydinlanmamiz" ve Hanuka ile olan tezatimiz.
Yahudi diyetinin sartlari ile dalga gecip, kabullenmeyen "aydinYahudi" Hanuka bayraminda en sen sakrak Yahudi olmayi becerir. Macabilerin ugrunda savastiklari ilke onun icin artik degersizdir, geri kafaliliktir.
Biz Turkiye Yahudileri buna guzel de bir isim koyariz "atrazado"
Durustluk icin "be yemey Matitya ben Yohanan Kohen Gadol Hashmonai" dedigimiz noktada aslinda parantez icinde "atrazado" diye de eklememiz gerekmekte. Matitya ve ailesinin ugrunda savastiklari degerler yok oldu ise veya bizim nezdimizde degersiz kaldilarsa neyi kutluyoruz?
Purim'de bizi fiziksel olarak yok etmek isteyenleri yendigimiz icin ve ayni istek halen gecerli oldugu icin bayram halen bir anlam tasimakta.
Hanuka'da ise bizi fiziksel olarak degil ruhani olarak yenmek isteyenlere karsi bir savas verilmisti.
Bugun bunu zorla degil buyuk bir istek ve gusto ile biz kabullenmekteyiz. Gonullu olarak, cogumuz bilmeden, ruhani savasta teslim olmus durumdayiz. Yahudi ulusunun buyuk bir bolumu bu savasi kaybetti.
Hanuka'nin kutlanacak hangi zaferi kaldi?
Tabii isin ulusal/politik yonu de var.
Bugunun Helenistleri kendi catilari saglam oldukca, bugunun Hashmonaimlerini multeci haline getirmekten hic bir sekilde cekinmiyorlar.
Hakikaten neyi kutluyoruz?
1 gunluk yagin 8 gun dayanmasi mucizesini mi?
Mucizelere inanmayan bir millet olup ciktigimiza gore bu "iki yuzluluk" sinifina girecektir.
Bir avuc Yahudi'nin her seye ragmen Tora'ya ve geleneklerine olan baglari ile Helenistlere karsi actiklari ic savastan zaferle cikmalarini mi?
Yahudi ulusunun bugun % 80'i Helenizm bayragi altinda zaten. Bu da daha da buyuk bir iki yuzluluk.
Bugun karisik evlilikleri dahi "cok kulturluluge acik olmak" diye tanimlayan "aydin" Yahudilerin bayrami da kutlu olsun...
Hanuka.
Bir Yahudi destaninin Yahudi hipokrasisine donusmesi.
Bu aksam (1 Aralik 2010 le'minynam) belki de Yahudi dunyasinin en cok sarilip kutladigi bayram olan 8 gunluk Hanuka bayraminin ilk gecesi.
Oylesine bir bayram ki, ateist, deist, gastroist "Yahudiler"in dahi buyuk bir zevk ve heyecan ile kutladiklari tek bayram. Isin kolay yolunu "ben sadece Tora'yi tanirim Talmud'u takmam" diyerek bulanlarin dahi Tora'da anilmamasina ragmen kucaklayip "asher kideshanu be'mitzvotav ve'tzivanu" diyerek yaktiklari mumlarin bayrami.
Hanuka neyin kutlamasiydi aslinda?
Tanidigimiz, algiladigimiz sekli ile doganin kurallarinin ustunde bazi gerceklerin oldugunu bize hatirlatacak 1 gunluk saf yagin 8 gun yanmasinin kutlamasi mi? Yoksa o konuma varmadan yapilan ayaklanmanin, savasin, cabanin ve basarisinin kutlamasi mi?
Cevaplardan biri yapilan ayaklanmanin, sarf edilen cabanin basari ile sonuclanmasinin "kohi ve otzem yadi" (kendi gucumuz ile basardik) [Devarim 8:17] diye algilanip sahnenin arkasindaki eli gormemeye varabilecegimiz kaygisi yuzunden boylesine acik bir mucize (8 gun yanan yag) ile bize bu hataya dusmememiz gerektiginin hatirlatmasi oldugudur. Sonucta rituel olarak da bugun Hanuka surecini Hanukiyalarimiz ile yaktigimiz mum veya yaglar ile kutlamakta ve mucizeyi anmaktayiz. "Kohi ve otzem yadi" hissi ile yasamanin hata oldugunu hatirlamamiz icin. Aynen Makabiler'in de sonucta dustukleri hata gibi. Veya modern tarihin 6 gun mucizesini "kohi ve otzem yadi" diye algilayip 6 sene sonra kendimizi buldugumuz sekli ile.
Ben butun bunlari bu yazi icin bir kenara birakip baska bir noktaya, yanlis konumda oldugum, tum ulus olarak yanlis konumda oldugumuz bir noktaya, rahatsizlik verecek (umarim) bir noktaya, deginmek istiyorum.
Hanuka'nin temelinde yatan olgu Yunan kulturune (Helenizm) asimile olmus Yahudiler ile Yahudi geleneklerini koruma taraftari olanlar arasinda cikan bir ic savasti. Ic savasi alevlendiren ilk kivilcim gelenekci Yahudi Matatya'nin Yunan putlarina kurban getiren asimile bir Yahudi'yi oldurmesi idi.
Yunanlilarin koyduklari kurallari benimsemis asimile Yahudiler ile bu kurallari kabullenemeyen Yahudiler arasindaki savas. Kasherut, Shabat, Tahara ve Tora ogrenimi o gunlerde zorla yasaklanmis, engellenmekteydi. Bu yasaklari benimseyip mutlulugu "genel toplum" ile ayni olabilmeyi basarmakta bulabilecegini sanan Helenlesmis Yahudiler ve onlarin hedefi haline gelmis gelenekciler arasinda.
Yakin tarihimizde aynen "evde Yahudi, sokakta insan ol" ilkesini bize sunan Yahudi stilindeki akim ile ayni sekilde. Bir de bu harekete "Haskala" adi verildi. "Aydinlanma". Aynen Hanuka bayramimizda "aydinlik bayramlar" diledigimiz gibi. "Modern" Yahudi Yahudiligini evinin icine saklayan, sokakta "herkes" gibi olabilmeyi basaran "aydin" Yahudi olacakti.
Macabilerin ruhunun tasidigi mesajin tam tersi.
Iste bizim "aydinlanmamiz" ve Hanuka ile olan tezatimiz.
Yahudi diyetinin sartlari ile dalga gecip, kabullenmeyen "aydinYahudi" Hanuka bayraminda en sen sakrak Yahudi olmayi becerir. Macabilerin ugrunda savastiklari ilke onun icin artik degersizdir, geri kafaliliktir.
Biz Turkiye Yahudileri buna guzel de bir isim koyariz "atrazado"
Durustluk icin "be yemey Matitya ben Yohanan Kohen Gadol Hashmonai" dedigimiz noktada aslinda parantez icinde "atrazado" diye de eklememiz gerekmekte. Matitya ve ailesinin ugrunda savastiklari degerler yok oldu ise veya bizim nezdimizde degersiz kaldilarsa neyi kutluyoruz?
Purim'de bizi fiziksel olarak yok etmek isteyenleri yendigimiz icin ve ayni istek halen gecerli oldugu icin bayram halen bir anlam tasimakta.
Hanuka'da ise bizi fiziksel olarak degil ruhani olarak yenmek isteyenlere karsi bir savas verilmisti.
Bugun bunu zorla degil buyuk bir istek ve gusto ile biz kabullenmekteyiz. Gonullu olarak, cogumuz bilmeden, ruhani savasta teslim olmus durumdayiz. Yahudi ulusunun buyuk bir bolumu bu savasi kaybetti.
Hanuka'nin kutlanacak hangi zaferi kaldi?
Tabii isin ulusal/politik yonu de var.
Bugunun Helenistleri kendi catilari saglam oldukca, bugunun Hashmonaimlerini multeci haline getirmekten hic bir sekilde cekinmiyorlar.
Hakikaten neyi kutluyoruz?
1 gunluk yagin 8 gun dayanmasi mucizesini mi?
Mucizelere inanmayan bir millet olup ciktigimiza gore bu "iki yuzluluk" sinifina girecektir.
Bir avuc Yahudi'nin her seye ragmen Tora'ya ve geleneklerine olan baglari ile Helenistlere karsi actiklari ic savastan zaferle cikmalarini mi?
Yahudi ulusunun bugun % 80'i Helenizm bayragi altinda zaten. Bu da daha da buyuk bir iki yuzluluk.
Bugun karisik evlilikleri dahi "cok kulturluluge acik olmak" diye tanimlayan "aydin" Yahudilerin bayrami da kutlu olsun...
Pazar, Ekim 24, 2010
ISRAIL'DEN IYI BIR HABER
bs"d
Obama'nin dondurmasi eridikten sonra Israil'li Yahudiler'in (yerlesimciler -- kotu cocuklar) senelik % 4.9 olan buyume hizlarinin ihtiyaci olan insaatlarina suratle basladilar.
Kisa surede baslanan 544 yeni ev insaasi tabii Shalom Ahshav , J-street, Shalom gazetesi ve Obama'nin uykusunu kacirirken bu insaatlarda calisarak ailelerinin masasina ekmek koyabilen Arap isciler icin bir Beraha olmakta.
Haberin Ingilizcesi.
Son 1 ay icinde toplanan 4.8 milyon Dolarlik yardimin da ellerine ulasmasi ile yeni cocuk yuvalarinin da insaasina kisa zamanda baslanacak.
Ken yirbu !
Obama'nin dondurmasi eridikten sonra Israil'li Yahudiler'in (yerlesimciler -- kotu cocuklar) senelik % 4.9 olan buyume hizlarinin ihtiyaci olan insaatlarina suratle basladilar.
Kisa surede baslanan 544 yeni ev insaasi tabii Shalom Ahshav , J-street, Shalom gazetesi ve Obama'nin uykusunu kacirirken bu insaatlarda calisarak ailelerinin masasina ekmek koyabilen Arap isciler icin bir Beraha olmakta.
Haberin Ingilizcesi.
Son 1 ay icinde toplanan 4.8 milyon Dolarlik yardimin da ellerine ulasmasi ile yeni cocuk yuvalarinin da insaasina kisa zamanda baslanacak.
Ken yirbu !
RUH CAGIRMA -- RABIN Z'L
bs"d
LatmaTV 'den harika bir sunum daha.
Rahmetli Yitzhak Rabin'in ruhu cagirilirsa :
LatmaTV 'den harika bir sunum daha.
Rahmetli Yitzhak Rabin'in ruhu cagirilirsa :
Perşembe, Ekim 14, 2010
SOL KANATTAN BIR MAKALEYI TAVSIYE EDIYORUM.
bs"d
Asagidaki makale Wall Street Journal'in websitesinden.
Siteden direkt okuyamayanlar icin tum makaleyi kopyaladim.
Her turlu yolu denemis makalenin yazari hakkinda bilgi: Yossi Klein Ha'Levi
Bu makalenin ana hatlari bir cok gercegi cok guzel ortaya koyuyor. Ancak yazarin vardigi sonuca katilmasam dahi, Israil solunu her zaman elestiren biri olarak bu makalenin adilce yazilmis oldugunu gorup paylasmamayi gunah saydim.
Yazarin solcu, sagci veya futbolcu (biografisini okursaniz ne demek istedigimi anlarsiniz) olmasi beni zerre kadar ilgilendirmiyor. Ama kisaca Israil toplumunun duyarliligini ve ozellikle "yerlesimciler" diye adlandirilip dunyanin basindaki butun sorunlardan sorumlu tutulan Yahudilerin gerek toplum, devlet ve ordu icindeki konumlarini guzel bir sekilde ozetlemis.
Ozellikle Amerikan ve Avrupa solu ile Israil solunun bazi durumlarda bir birlerinden ne kadar farkli olabilecegini de gosteriyor. Bu bolumleri ozellikle isaretledim.
Sari zemin ile isretledigim bolumler sozunu ettigim sol bakisini, kirmizi harfler ise toplumsal yapinin bir gercegini gostermekte.
Makaleyi Turkce'ye cevirmeyi cok isterdim, belki baska zaman.
By YOSSI KLEIN HALEVI
Jerusalem
Two issues related to West Bank settlements are on the current agenda
of Israeli Defense Minister and Labor Party leader Ehud Barak. The
first is Mr. Barak’s attempt to persuade the Netanyahu government to
extend a freeze on settlement building. The second is his attempt to
legalize two houses in a tiny West Bank settlement called Hayovel that
were built without government permission and face possible demolition.
The houses were built by two war heroes. Major Eliraz Peretz fell in a
skirmish on the Israeli-Gaza border a half year ago; Israelis were
especially touched by his story because his older brother died in
Lebanon 12 years ago. The second hero, Major Ro’i Klein, was killed in
Lebanon in 2006 after leaping onto a grenade to save his men.
Fallen soldiers have a sacrosanct status here. Demolishing the houses
that Peretz and Klein built for their families seems to Israelis,
whatever their politics, an unbearable act of ingratitude. Even the
bitterly anti-settlement movement Peace Now informed the Supreme Court
that while it seeks the removal of illegal houses in Hayovel, an
exception should be made for these two dwellings. “We are not
indifferent to the feelings of the public on this matter,” a Peace Now spokeswoman explained.
The story of the Peretz and Klein houses has significance beyond what
it tells us about Israeli sensitivities. Increasingly, Israel’s
military elite is coming from West Bank settlements and, more broadly,
from within the religious Zionist community that produced the
settlement movement and passionately supports it.
Perhaps 40% of combat officers are now religious Zionists (not to be
confused with ultra-orthodox Haredim), nearly three times their
percentage in the general population. In the early 1990s, the number
of religious combat officers was barely 2%. The newly appointed deputy
chief of staff, Yair Naveh, is a religious Zionist.
Once it was kibbutzim, or collectivist farms, that produced the
nation’s combat elite. Now it is the religious Zionist community that
raises its sons to sacrifice. Every Sabbath day the same scene is
repeated throughout the settlements: Young men wearing knitted
skullcaps precariously pinned to close-cropped hair gather outside the
synagogue and exchange stories from their combat units—while their
younger brothers eavesdrop and decide which units they will one day join.
The prominence of religious Zionists in the Israel Defense Force (IDF)
explains in part why the prospect of a West Bank withdrawal is so
traumatic to policy makers and to IDF commanders. If the army is sent
to dismantle settlements in the West Bank—as it did in Gaza in
2005—there is the very real threat of widespread disobedience and the
collapse of entire units.
During the Gaza withdrawal, only a handful of radical rabbis urged
soldiers to refuse orders. Today that sentiment has grown among even
mainstream religious Zionists like the former Supreme Court justice,
Zvi Tal, who recently declared that if he were a soldier sent to
evacuate a settlement, he would refuse.
The “settler” has assumed a near demonic image around the world, but
most Israelis know that only a radical fringe is responsible for
uprooting Palestinian olive trees and vandalizing mosques. Most
settlers are part of the mainstream. Israelis encounter them in the
army, in the workplace, and in the universities.
Shaul Mofaz, a leader of the pro-withdrawal party, Kadima, was a
founder in the mid 1970s of the Elkana settlement in the northern West Bank. Mr. Mofaz’s party colleague, Knesset member Otniel Schneller, still lives in a settlement.
Crucially, few Israelis regard settlers as interlopers on another
people’s land. The political wisdom of the settlement project is
intensely debated here, but only a leftwing fringe denies the historic
right of Jews to live in what was the biblical heartland of Israel.
Still, while settlers remain widely appreciated for their idealism,
their political agenda has become a minority position. The left has
won the argument that ending the occupation is an Israeli existential
need. If Israelis believed that peace were possible, a majority would
opt for painful compromise and support West Bank withdrawal.
But given the absence of a credible Palestinian partner able to
deliver a majority of his people for a compromise Israelis could live
with, the public will continue to avoid a traumatic confrontation with
settlers that could rupture the military and lead to civil war.
“For all the ambivalence toward the settlements, there is good reason
why the Israeli government should heed Defense Minister Barak’s advice
and extend a settlement freeze. If nothing else, a freeze would prove
that the obstacle to Middle East agreement isn’t the
settlements—blueprints exist, after all, for resolving the settlement
issue in a comprehensive peace agreement—but the more basic refusal of
the Palestinian leadership to accept the legitimacy of Jewish sovereignty over any part of the land.”
And if the international community wants to understand why the Israeli
public doesn’t share its antipathy toward the settlers or its urgency
to uproot settlements, a good place to begin is with Mr. Barak’s
effort to legalize two houses on a West Bank hilltop.
Mr. Halevi is a fellow at the Shalom Hartman Institute in Jerusalem,
and a contributing editor of the New Republic.
Asagidaki makale Wall Street Journal'in websitesinden.
Siteden direkt okuyamayanlar icin tum makaleyi kopyaladim.
Her turlu yolu denemis makalenin yazari hakkinda bilgi: Yossi Klein Ha'Levi
Bu makalenin ana hatlari bir cok gercegi cok guzel ortaya koyuyor. Ancak yazarin vardigi sonuca katilmasam dahi, Israil solunu her zaman elestiren biri olarak bu makalenin adilce yazilmis oldugunu gorup paylasmamayi gunah saydim.
Yazarin solcu, sagci veya futbolcu (biografisini okursaniz ne demek istedigimi anlarsiniz) olmasi beni zerre kadar ilgilendirmiyor. Ama kisaca Israil toplumunun duyarliligini ve ozellikle "yerlesimciler" diye adlandirilip dunyanin basindaki butun sorunlardan sorumlu tutulan Yahudilerin gerek toplum, devlet ve ordu icindeki konumlarini guzel bir sekilde ozetlemis.
Ozellikle Amerikan ve Avrupa solu ile Israil solunun bazi durumlarda bir birlerinden ne kadar farkli olabilecegini de gosteriyor. Bu bolumleri ozellikle isaretledim.
Sari zemin ile isretledigim bolumler sozunu ettigim sol bakisini, kirmizi harfler ise toplumsal yapinin bir gercegini gostermekte.
Makaleyi Turkce'ye cevirmeyi cok isterdim, belki baska zaman.
By YOSSI KLEIN HALEVI
Jerusalem
Two issues related to West Bank settlements are on the current agenda
of Israeli Defense Minister and Labor Party leader Ehud Barak. The
first is Mr. Barak’s attempt to persuade the Netanyahu government to
extend a freeze on settlement building. The second is his attempt to
legalize two houses in a tiny West Bank settlement called Hayovel that
were built without government permission and face possible demolition.
The houses were built by two war heroes. Major Eliraz Peretz fell in a
skirmish on the Israeli-Gaza border a half year ago; Israelis were
especially touched by his story because his older brother died in
Lebanon 12 years ago. The second hero, Major Ro’i Klein, was killed in
Lebanon in 2006 after leaping onto a grenade to save his men.
Fallen soldiers have a sacrosanct status here. Demolishing the houses
that Peretz and Klein built for their families seems to Israelis,
whatever their politics, an unbearable act of ingratitude. Even the
bitterly anti-settlement movement Peace Now informed the Supreme Court
that while it seeks the removal of illegal houses in Hayovel, an
exception should be made for these two dwellings. “We are not
indifferent to the feelings of the public on this matter,” a Peace Now spokeswoman explained.
The story of the Peretz and Klein houses has significance beyond what
it tells us about Israeli sensitivities. Increasingly, Israel’s
military elite is coming from West Bank settlements and, more broadly,
from within the religious Zionist community that produced the
settlement movement and passionately supports it.
Perhaps 40% of combat officers are now religious Zionists (not to be
confused with ultra-orthodox Haredim), nearly three times their
percentage in the general population. In the early 1990s, the number
of religious combat officers was barely 2%. The newly appointed deputy
chief of staff, Yair Naveh, is a religious Zionist.
Once it was kibbutzim, or collectivist farms, that produced the
nation’s combat elite. Now it is the religious Zionist community that
raises its sons to sacrifice. Every Sabbath day the same scene is
repeated throughout the settlements: Young men wearing knitted
skullcaps precariously pinned to close-cropped hair gather outside the
synagogue and exchange stories from their combat units—while their
younger brothers eavesdrop and decide which units they will one day join.
The prominence of religious Zionists in the Israel Defense Force (IDF)
explains in part why the prospect of a West Bank withdrawal is so
traumatic to policy makers and to IDF commanders. If the army is sent
to dismantle settlements in the West Bank—as it did in Gaza in
2005—there is the very real threat of widespread disobedience and the
collapse of entire units.
During the Gaza withdrawal, only a handful of radical rabbis urged
soldiers to refuse orders. Today that sentiment has grown among even
mainstream religious Zionists like the former Supreme Court justice,
Zvi Tal, who recently declared that if he were a soldier sent to
evacuate a settlement, he would refuse.
The “settler” has assumed a near demonic image around the world, but
most Israelis know that only a radical fringe is responsible for
uprooting Palestinian olive trees and vandalizing mosques. Most
settlers are part of the mainstream. Israelis encounter them in the
army, in the workplace, and in the universities.
Shaul Mofaz, a leader of the pro-withdrawal party, Kadima, was a
founder in the mid 1970s of the Elkana settlement in the northern West Bank. Mr. Mofaz’s party colleague, Knesset member Otniel Schneller, still lives in a settlement.
Crucially, few Israelis regard settlers as interlopers on another
people’s land. The political wisdom of the settlement project is
intensely debated here, but only a leftwing fringe denies the historic
right of Jews to live in what was the biblical heartland of Israel.
Still, while settlers remain widely appreciated for their idealism,
their political agenda has become a minority position. The left has
won the argument that ending the occupation is an Israeli existential
need. If Israelis believed that peace were possible, a majority would
opt for painful compromise and support West Bank withdrawal.
But given the absence of a credible Palestinian partner able to
deliver a majority of his people for a compromise Israelis could live
with, the public will continue to avoid a traumatic confrontation with
settlers that could rupture the military and lead to civil war.
“For all the ambivalence toward the settlements, there is good reason
why the Israeli government should heed Defense Minister Barak’s advice
and extend a settlement freeze. If nothing else, a freeze would prove
that the obstacle to Middle East agreement isn’t the
settlements—blueprints exist, after all, for resolving the settlement
issue in a comprehensive peace agreement—but the more basic refusal of
the Palestinian leadership to accept the legitimacy of Jewish sovereignty over any part of the land.”
And if the international community wants to understand why the Israeli
public doesn’t share its antipathy toward the settlers or its urgency
to uproot settlements, a good place to begin is with Mr. Barak’s
effort to legalize two houses on a West Bank hilltop.
Mr. Halevi is a fellow at the Shalom Hartman Institute in Jerusalem,
and a contributing editor of the New Republic.
HEY GIDI GUNLER HEY
bs"d
23 sene evvel bir gece ansizin alarm ile getirildigimiz Han Yunis'te yere bagdas kurmus zamanin Savunma Bakani'ni dinliyorduk.
Elindeki tahta cop ile "ya bu kirilacak, ya da onlarin bacaklari" diye ogut vermisti Basbakan iken katl edilen rahmetli Savunma Bakani.
Sozlerini ciddiye alanlar sonra televizyon kameralarina yakalaninca hapislik olmuslardi.
Neyse, bilinen manzaralar.
Sagdan soldan tas yagmuru icinde gunler.
Plajda gozune kum kacanlarin , kafasina tas yiyenleri sertlik ile sucladiklari gunler.
23 sene evvel bir gece ansizin alarm ile getirildigimiz Han Yunis'te yere bagdas kurmus zamanin Savunma Bakani'ni dinliyorduk.
Elindeki tahta cop ile "ya bu kirilacak, ya da onlarin bacaklari" diye ogut vermisti Basbakan iken katl edilen rahmetli Savunma Bakani.
Sozlerini ciddiye alanlar sonra televizyon kameralarina yakalaninca hapislik olmuslardi.
Neyse, bilinen manzaralar.
Sagdan soldan tas yagmuru icinde gunler.
Plajda gozune kum kacanlarin , kafasina tas yiyenleri sertlik ile sucladiklari gunler.
Iste o gunlerden baska bir politikacinin sozleri :
Netanyahu : "Tas atanlara oldurmek amaci ile ates edin"
Bugun ise...
Çarşamba, Ekim 13, 2010
SHALOM GAZETESI MI , SHALOM AHSHAV GAZETESI MI?
bs"d
Gecen hafta Shalom Gazetesin'nin attigi "Barisa Yerlesim Engeli" basliginin devami olarak bu hafta karikaturist Izel Rozental'in cizimi dikkatimi cekti. Gerci gecen hafta da Izel Rozental'in "baris guvercini"ni ezen Israil buldozeri karikaturu atilan basligin cizgilenmis hali idi.
Bu haftaki karikatur de ise "savas naralari" atan bir vatandas ile yapilan roportaj konu edilmis.
Izel Rozental'a ve Shalom gazetesinin politik cizgisini belirleyenlere bir kac uyarim var.
Oncelikle bu fikri savunan , yani "gercek baris"a Ortadogu'da ve sahip oldugumuz komsular ile sadece ve sadece kuvvetli olarak ve gerekirse savasarak ve (kusura bakmasinlar) ama bu savaslardan da GALIP cikarak varilabilecegini dusunen milyonlar mevcut.
Bu milyonlarin icinde gerek halen savasabilecek konumda olanlar ve gerekse de yakinlarini bu savaslarda kaybetmis olanlar var.
Aynen gecen gun buraya ilettigim Profesor Aumann'in kendi oglunu kaybettigi gibi.
Aynen Profesor Aumann gibi veya binlercesi gibi tum acisina ragmen ve tum acilari ile bulundugumuz cografyanin hayalperestler icin Aushwitz yoluna en kestirmeden gidilebilecek yer oldugunu idrak edenler de var.
Gerek Israil'in gecmis savaslarinda (ozellikle Yom Kipur) , gerekse son Lubnan Savasinda yurtdisinda yasayip (yani Israil disinda-- Turkiye degil ) bu goreve kosanlarin da varligini cok iyi biliyoruz. Yuzlerce ve binlercesi mevcut.
Son secimlerle de belli oldugu gibi Israil'de goz ardi edilemiyecek bir toplum tarafindan savunulan bu fikrin "savas naralari" atan kesmin yansimasi olarak bu sekilde cizilmesi Shalom Ahshav Gazetesi'nin yomumu belli ediyor.
Sanirim karikaturun sadece belden yukari cizilmis olamasi da belki bu beyin tek bacakli bir savas gazisi olmasindan dolayidir . Kim bilir ?
Gecen hafta Shalom Gazetesin'nin attigi "Barisa Yerlesim Engeli" basliginin devami olarak bu hafta karikaturist Izel Rozental'in cizimi dikkatimi cekti. Gerci gecen hafta da Izel Rozental'in "baris guvercini"ni ezen Israil buldozeri karikaturu atilan basligin cizgilenmis hali idi.
Izel Rozental'a ve Shalom gazetesinin politik cizgisini belirleyenlere bir kac uyarim var.
Oncelikle bu fikri savunan , yani "gercek baris"a Ortadogu'da ve sahip oldugumuz komsular ile sadece ve sadece kuvvetli olarak ve gerekirse savasarak ve (kusura bakmasinlar) ama bu savaslardan da GALIP cikarak varilabilecegini dusunen milyonlar mevcut.
Bu milyonlarin icinde gerek halen savasabilecek konumda olanlar ve gerekse de yakinlarini bu savaslarda kaybetmis olanlar var.
Aynen gecen gun buraya ilettigim Profesor Aumann'in kendi oglunu kaybettigi gibi.
Aynen Profesor Aumann gibi veya binlercesi gibi tum acisina ragmen ve tum acilari ile bulundugumuz cografyanin hayalperestler icin Aushwitz yoluna en kestirmeden gidilebilecek yer oldugunu idrak edenler de var.
Gerek Israil'in gecmis savaslarinda (ozellikle Yom Kipur) , gerekse son Lubnan Savasinda yurtdisinda yasayip (yani Israil disinda-- Turkiye degil ) bu goreve kosanlarin da varligini cok iyi biliyoruz. Yuzlerce ve binlercesi mevcut.
Son secimlerle de belli oldugu gibi Israil'de goz ardi edilemiyecek bir toplum tarafindan savunulan bu fikrin "savas naralari" atan kesmin yansimasi olarak bu sekilde cizilmesi Shalom Ahshav Gazetesi'nin yomumu belli ediyor.
Sanirim karikaturun sadece belden yukari cizilmis olamasi da belki bu beyin tek bacakli bir savas gazisi olmasindan dolayidir . Kim bilir ?
DAYANISMA DIYE BUNA DENIR
bs"d
Bugun Acem Fuhrer , takunyali Fuhrer ile bulusmadan Lubnan Israil sinirina gelip Israil'i taslayacakmis.
Tabii "neemaney Hitler" "Neturey Karta" cocuklari da Mea Shearim'de saat 1'de taslamaya katilacaklarmis.
Ilgilenen varsa :
2- Neturey Karta cocuklarinin Teror orgutu ilan edilip sinirdisi edilmeleri ve/veya tutuklanmalari gerekir.
Bugun Acem Fuhrer , takunyali Fuhrer ile bulusmadan Lubnan Israil sinirina gelip Israil'i taslayacakmis.
Tabii "neemaney Hitler" "Neturey Karta" cocuklari da Mea Shearim'de saat 1'de taslamaya katilacaklarmis.
Ilgilenen varsa :
IKI MUTLAK YAPILMASI GEREKEN :
1- Ahmedinejad'in oraya gelmesi ile Israil'in yapmasi gereken en dogru sey bir kursun ile Hitler'i yok etmesidir.2- Neturey Karta cocuklarinin Teror orgutu ilan edilip sinirdisi edilmeleri ve/veya tutuklanmalari gerekir.
Salı, Ekim 12, 2010
Pazartesi, Ekim 11, 2010
IKI KAHRAMAN YORUMUNA DEVAM
bs"d
Henuz Yediyot Ahronot'un websitesine yansimayan bur roportaj ile haberin Ingilizcesi : Dalya Rabin
Gercek sorumlularin hesap vermeleri, Israil'in yasadigi bu buyuk traumanin bu kadar basite indirilmemesi gerektiginin inancini tasiyanlar az degil. Ve hic biri de Yigal Amir'i veya onun gibi davranabilecek olanlari destekliyorlar demek degildir bu.
Biz insanlar ve inananlar gereken adaleti saglamak ile yukumluyuz.
Biz bunu basaramazsak kimse de ilahi adaletten kacabilecegini sanmamali.
Bugunku yeri ne olursa olsun...
Gecen hafta Moshe Dayan'in Kipur Savasi sirasi ve sonrasinda kayda gecen sozleri ve dile getirdigi bazi pismanliklarindan soz ederken Yitzhak Rabin'in de Oslo prosedurunde hata yaptiginin farkina vardigini ve geri donmeyi dusundugunu yazmistim:
"Yitzhak Rabin buyuk bir ihtimal ile Oslo hatasinin farkina varmisti. Aynen Moshe Dayan gibi hatasinin farkinda ve nasil durumu kurtarabileceginin arayisinda idi. Ama maalesef etrafinda bunu kabullenmeye hazir olmayan(lar) vardi ve Dayan ile ayni sansi yakalamaya omru vefa ettirilmedi. Oyunu bozmak uzereydi."
Bugun Ibranice yayinlanan gunluk Yediyot Aharonot gazetesine demec veren rahmetli Yitzhak Rabin'in kizi Dalya Rabin babasinin suikaste kurban gitmese idi Filistin tarafinin teroru birakmamasi yuzunden Oslo gidisatini durdurmayi dusundugunu soylemekte: "Babama yakin olan bircok kisi bana kendi katlinin arifesinde Oslo prosesini durdurmayi dusundugunu soylediler."
"Rabin dusunmeden koru korune kosan biri degildi. Babam bizim tarafimizdan da geriye dogru donusu dusunmekteydi. Devletin guvenligi onun icin bir kutsaldi."
Henuz Yediyot Ahronot'un websitesine yansimayan bur roportaj ile haberin Ingilizcesi : Dalya Rabin
*(14 Ekim 2010): Daliya Rabin ile yapilan roportajin Ingilizcesi : My father, Yitzhak Rabin
Iste tum bunlardan dolayi Yitzhak Rabin'in katlinin sadece kafayi yemis , kendini kaybetmis bir sahis ustune yuklenemeyecegi bir gercek. Onca guvenligi asip iki kursunla isi bitirmek o kadar kolay miydi?
Bunca kurban veren bir milletin gercekleri ogrenmeyi istemesi, illa da Yigal Amir'in tarafini tutuyor , onu yuceltiyor diye gorulmemeli.
Gercek sorumlularin hesap vermeleri, Israil'in yasadigi bu buyuk traumanin bu kadar basite indirilmemesi gerektiginin inancini tasiyanlar az degil. Ve hic biri de Yigal Amir'i veya onun gibi davranabilecek olanlari destekliyorlar demek degildir bu.Biz bunu basaramazsak kimse de ilahi adaletten kacabilecegini sanmamali.
Bugunku yeri ne olursa olsun...
PERES , PERES , PERES ... UF GOZAL KFAR
bs"d
FKO Genel Baskani, Hoze Medinat Falastin Shimon Peres dun Kneset'in kis sezonunun acilis konusmasinda nerede oldugunu sasirdi.
Hadi gelin bu "Baris dini" kohenine inanalim ve bizim tarafimizda iki devlet konusu ustunde cogunlugun var oldugunu var sayalim. Ama bu isin bir de karsi tarafi oldugunu bilmiyor mu bu LOSER ?
Onlar icin tek cozumun "son cozum" oldugunu idrak etmesi icin daha ne kadar kurban sunmaliyiz bu adamin doymak bilmeyen istahina?
Kendi sinirlarini asip Kneset'i kendi politik intiharci hayalleri ile oyalayan bu adam hepimizi gommeden rahat etmeyecek. Ama bu ulsu Peres'siz gunleri de yasayacaktir.
Dusunun Abdullah Gul TBMM'nin acilisinda Kurdistan'in kurulusunun hayalleri ile dolu bir konusma yapsin.
Yapmaz.
Abdullah Gul bu kadar alcalmaz.
Peres,
birak artik bu milletin yakasini. Yeteri kadar kan verdik, yeteri kadar sakat verdik senin bu hayallerinin ugruna.
Haaretz gazetesi okuyucularindan birinin yorumunda yazdigi gibi " YOM BLI PERES' ilan edilmeli. Senede bir gun "PERESSIZ" bir gun ilan edilmeli.
Zevulun Orlev'in dedigi gibi "Kneset hic bir zaman iki Devlet fikrini oylamadi ve Basbakan Netanyahu'nun gecen sene Bar Ilan Universitesi'nde yaptigi konusma hic bir zaman Kneset'in oy testine sunulmadi" .
Ama butun suc bizde. Kim demis Yahudiler akillidir diye ?
Aldik bu adami sanki bir meretmis gibi Israil Devleti'nin Cumghurbaskani yaptik.
Mustahikiz ...
FKO Genel Baskani, Hoze Medinat Falastin Shimon Peres dun Kneset'in kis sezonunun acilis konusmasinda nerede oldugunu sasirdi.HaDa'Sh partisinin genel kurulunun acilisinda oldugu hisleri ile Kneset'te Eretz Israel topraklari uzerinde iki devlet fikrinin cogunluk haline geldigini bildirdi.
Yahudi ulusunun uzerine getirdigi Oslo kiyameti ile binlerce Yahudi ve Arap sucsuzun olumunden sorumlu Shimon Peres'in halen ayni hayal ile Yahudi milletini kendi "Baris dini" mezbahasinda kurban olarak sunma planlari gecerliligini korumakta.
Hadi gelin bu "Baris dini" kohenine inanalim ve bizim tarafimizda iki devlet konusu ustunde cogunlugun var oldugunu var sayalim. Ama bu isin bir de karsi tarafi oldugunu bilmiyor mu bu LOSER ?
Onlar icin tek cozumun "son cozum" oldugunu idrak etmesi icin daha ne kadar kurban sunmaliyiz bu adamin doymak bilmeyen istahina?
Kendi sinirlarini asip Kneset'i kendi politik intiharci hayalleri ile oyalayan bu adam hepimizi gommeden rahat etmeyecek. Ama bu ulsu Peres'siz gunleri de yasayacaktir.
Dusunun Abdullah Gul TBMM'nin acilisinda Kurdistan'in kurulusunun hayalleri ile dolu bir konusma yapsin.
Yapmaz.
Abdullah Gul bu kadar alcalmaz.
Peres,
birak artik bu milletin yakasini. Yeteri kadar kan verdik, yeteri kadar sakat verdik senin bu hayallerinin ugruna.
Haaretz gazetesi okuyucularindan birinin yorumunda yazdigi gibi " YOM BLI PERES' ilan edilmeli. Senede bir gun "PERESSIZ" bir gun ilan edilmeli.
Zevulun Orlev'in dedigi gibi "Kneset hic bir zaman iki Devlet fikrini oylamadi ve Basbakan Netanyahu'nun gecen sene Bar Ilan Universitesi'nde yaptigi konusma hic bir zaman Kneset'in oy testine sunulmadi" .
Ama butun suc bizde. Kim demis Yahudiler akillidir diye ?
Aldik bu adami sanki bir meretmis gibi Israil Devleti'nin Cumghurbaskani yaptik.
Mustahikiz ...
YAHUDI VE DEMOKRATIK ????
bs"d
Son gunlerde Israil'de esen "sadakat yemini" furyasi icinde bir ozellik dikkati cekiyor: "Yahudi ve Demokratik" bir Devlet sisteminden , yapisindan soz ediliyor.
Aslinda kulaga ve kalbe, ozellikle Bati -Avrupai ozenti gozlukleri ile baktigimizda, cok hos gelen iki kelime.
Ama Japonca'da dedikleri gibi ikisi bir arada yasayabilir mi?
En azindan bizim Avrupa, Amerika'da alistigimiz demokratik haklar ve sorumluluklar cercevesinde.
Bu "sadakat yemini" meselesinin bir nevi hukumet ici pazarlik vesilesi oldugundan eminim.
Bu bildiride "demokrasi" kelimesinin gecmemesinin nedeni kurucu atalarin demokratik degil "sosyalist" amaclar ile yonlenmis olmalari idi. Isci sinifinin uretimi kontrolu ve sermayenin tekrar dagitimi uzerine odaklanan dunya gorusleri vardi. Israil'in "demokrasi" ile olan iliskisi ve bir yerde aski sosyalizmin cokusu ile yesermeye basladi.
Bu demokrasi ise ne Bati'dan tanidigimiz ne de Yahudilik ile beraber yuruyebilecek bir demokrasi degil. Solcu-ateist -elitist totalirizmin kendi icin alet olarak kullandigi bir sistem.
Oyle bir sistem ki iki ucun bir birleri ile yaptiklari ortaklik (ateist laik liderler -- haredi liderler) sonucu ortada kalan ve yuzde 95'lik oranindaki halkin ezilmesi ve somurulmesine neden olmakta. Yerlesik arkaik secim sistemi ile de %95 kendi kendinin somurulmesine destek olmakta. Hatta isin militanligina dahi soyunmakta.
Israil'in secim sistemi ve "demokrasisi" kendi kendini sado-masohist bir toplum yaratarak beslemekte.
Bu yuzden Ehud Barak'in onerdigi " Bagimsizlik bildirisinin ruhu" kelimelerinin eklenmesi bu bildiride bir defa dahi sozu edilmeyen "demokrasi"nin degil sozu edilen Yahudi Devleti (HEREBY DECLARE THE ESTABLISHMENT OF A JEWISH STATE IN ERETZ-ISRAEL) anlayisinin agirligini one surmekte.
Son gunlerde Israil'de esen "sadakat yemini" furyasi icinde bir ozellik dikkati cekiyor: "Yahudi ve Demokratik" bir Devlet sisteminden , yapisindan soz ediliyor.
Aslinda kulaga ve kalbe, ozellikle Bati -Avrupai ozenti gozlukleri ile baktigimizda, cok hos gelen iki kelime.
Ama Japonca'da dedikleri gibi ikisi bir arada yasayabilir mi?
En azindan bizim Avrupa, Amerika'da alistigimiz demokratik haklar ve sorumluluklar cercevesinde.
Bu "sadakat yemini" meselesinin bir nevi hukumet ici pazarlik vesilesi oldugundan eminim.Ama neyse.
Ehud Barak "eger ongorulen degisiklikler bu kanun tasarisi icine eklenmez ise karsi oy kullanacagim" diye belirtti. Diger isci partisi vekillerine ters olarak bu kanun tasarisina sicak bakan Barak bu tasari icine "Bagimsizlik bildirisinin ruhu ile" kelimelerinin eklenmesinde israrci.
Bu konuda Barak'i desteklememek elde degil. Ama "Bagimsizlik bildirisi" icinde bir tek defa dahi "Demokrasi" kelimesi yer almamakta.
Ingilizcesinden kontrol etmek isteyen varsa : "Israil'in Bagimsizlik Bildirisi"
Kurucu atalarimiz "Yahudi ve demokrasi" kelimelerinin sonucta yan yana cok anlamli olamayacaklarinin farkindaydilar. Sozu gecen bildiride kurulmakta olan Israil Devleti'nin her turlu "Yahudi ilticasina" acik oldugunu vurgulamakta.
Her ne kadar bu bildiri her turlu dinsel,irksal ve cinsel farkliliklara acik olacagini ve esitlik ile yaklasilacagini soylerek bunun bir demokrasi sekli olduguna isaret etse dahi sadece Yahudi multecilere oncelik ve hatta biricilik tanimasi Bati dunyasindan tanidigimiz demokrasi anlayisi ile uyusmamakta.(THE STATE OF ISRAEL will be open for Jewish immigration and for the Ingathering of the Exiles)Bu bildiride "demokrasi" kelimesinin gecmemesinin nedeni kurucu atalarin demokratik degil "sosyalist" amaclar ile yonlenmis olmalari idi. Isci sinifinin uretimi kontrolu ve sermayenin tekrar dagitimi uzerine odaklanan dunya gorusleri vardi. Israil'in "demokrasi" ile olan iliskisi ve bir yerde aski sosyalizmin cokusu ile yesermeye basladi.
Bu demokrasi ise ne Bati'dan tanidigimiz ne de Yahudilik ile beraber yuruyebilecek bir demokrasi degil. Solcu-ateist -elitist totalirizmin kendi icin alet olarak kullandigi bir sistem.
Oyle bir sistem ki iki ucun bir birleri ile yaptiklari ortaklik (ateist laik liderler -- haredi liderler) sonucu ortada kalan ve yuzde 95'lik oranindaki halkin ezilmesi ve somurulmesine neden olmakta. Yerlesik arkaik secim sistemi ile de %95 kendi kendinin somurulmesine destek olmakta. Hatta isin militanligina dahi soyunmakta.
Israil'in secim sistemi ve "demokrasisi" kendi kendini sado-masohist bir toplum yaratarak beslemekte.
Bu yuzden Ehud Barak'in onerdigi " Bagimsizlik bildirisinin ruhu" kelimelerinin eklenmesi bu bildiride bir defa dahi sozu edilmeyen "demokrasi"nin degil sozu edilen Yahudi Devleti (HEREBY DECLARE THE ESTABLISHMENT OF A JEWISH STATE IN ERETZ-ISRAEL) anlayisinin agirligini one surmekte.
Cuma, Ekim 08, 2010
YANLIS ADIM -- PROF. AUMANN'LA ROPORTAJ
bs"d
Profesor Aumann ile 2 hafta once kendisi ile yapilan roportaji okumanizi tavsiye ederim: "Wrong Move-- Yanlis Adim"
Oglunu Israil'in var olma savaslari sirasinda kaybeden bu alcakgonullu bilim adami "baris istiyorum", biraz durakladiktan sonra "ama simdi baris degil" diyor.
Aumann 1938'de ailesinin Frankfurt'tan kacisini ve babasinin ufukta olani idrak edisini hatirliyor. "Savasi Hitler degil Chamberlain getirdi" diyor Aumann. Chaberlain'in Munih konferansinda Hitler'e Cekoslovakya ve Sudetenland'i feda ederek Hitler uzerinde uyandirdigi anlayis yukarda sozu gecen oyun teorisi icinde Ingilizlerin kirmizi cizgiyi Polanya ile cizmeleri Hitler'in bu oyun anlayisina uymamisti. Polonya'yi isgalden sonra Ingiltere'nin savas acmasini Hitler idrak edemedi ve cok kizgindi.
Nasaralla'nin Ikinci Lubnan savasini tetiklemesi Israil'in bu oyun kurallarinin disina cikabilecegini dusunmediginden oldugunu soyluyor Aumann. Gazze'yi terk etmesinden sonra Nasarall da dokunulmaz olabilecegi anlayisi altinda olayi tetikledi. Ancak Israil tepki verince durum degisti. Eger Israil'in tepki verecegini bilseydi yapmazdi diyor Aumann.
"Baris yapmanin yolu amaclarinizi berrak bir sekilde belirtmenize bagli" diyen Aumann Gazze'den cekilmenin sadece ikinci Lubnan savasini degil, fuzelerin bombardimanlarini veMarmara gemisi olayina da sebep oldugunu soyluyor.
Tana"h'tan bir Pasuk ile de olayi bir bilim adamindan cok beklenmiyecek sekilde yorumluyor Aumann.
Yeremiyau 2:13 (יג כִּי-שְׁתַּיִם רָעוֹת, עָשָׂה עַמִּי: אֹתִי עָזְבוּ מְקוֹר מַיִם חַיִּים, לַחְצֹב לָהֶם בֹּארוֹת--בֹּארֹת נִשְׁבָּרִים, אֲשֶׁר לֹא-יָכִלוּ הַמָּיִם.)
"Cunku halkim iki kotuluk yapti: Beni, diri sularin pinarini birakti,
Kendilerine sarniclar, Su tutmayan catlak sarniclar kazdilar."
Aumann bu Pasugu soyle acikliyor : Israil iki hata yapti, sadece Tanri'dan uzaklasmakla kalmayip ayni zamanda da kirik putlara taptilar.
Aumann'in gozunde binlerce Yahudi'nin kopartilip surulmesine ve halen kendilerine gelememelerine neden olan bu cekilmenin "ahlak disi" oldugu sorgulanamaz.
"Eger baris getirseydi, eger dogacak sonuc kullanilan yollari hakli cikartsaydi o zaman durum baskaydi. Ama bu (cekilme) hic bir sonuca ulasmadi. Etik olarak yanlis , startejik olarak aptalcaydi. Gazze'den cekilme benzeri olmayan bir olaydi. Yahudiler tarih boyunca her zaman surulduler ancak kendi kendini suren ilk millet olma ozelligini suphesiz biz kazandik. Daha evvel hic olmamisti ve bir felakete surukledi. Dunya gozundeki durumumuz iyilesmedi, sempati kazanmadik. Kararli olarak davrandigimiz zaman sempati kazandik, aynen Entebbe, Osirak (Irak'taki atom reaktoru) ve 6 gun savasi sonrasinda oldugu gibi."
Roportajin son paragrafi ise en can alici bolum :
Politikacilar ve analistler tarihsel sonuclari cikarmak icin ayni ornekleri kullandiklarinda genelde sagci ideologlar diye red edilirler ve Aumann da ayni tepkiye maruz kaldi. Her seye ragmen Nobel komitesi Aumann'in bir gercege , politik varliklar olarak -- daha da onemlisi en insani oldugumuz durumda-- komsularimiz ile karsi karsiya oturup nasil birlikte yasiyabilecegimizi anlamaya calistigimizda ne konumda oldugumuz gercegine, isabet ettigini gorduler.
Olusan paradox iki taraftan birinin karsisindaki kadar siki bir sekilde pazarliga hazir olmamasi sonucu ortak bir yasam olamayacagidir. Memnun edici olmaya calisan her zaman yutulacak ve sonucta var olmayacak.
Taviz vermeye olan istek degil, kendi hakki icin inat edebilme sonucta basarili bir pazarligi saglayacaktir.
Diger kelimelerle "baris istiyorsaniz savasa hazir olun"...
Nobel odulu sahibi Israil'li Profesor Yisrael (Robert) Aumann'in "oyun teorisi" tezi uzerine Israil-Arap baris gorusmeleri uzerine "Shantajci paradoxu" adi altinda bir makale yayinlamisti.
Bu makalenin Turkcesi icin : Santajci Paradoxu
Profesor Aumann ile 2 hafta once kendisi ile yapilan roportaji okumanizi tavsiye ederim: "Wrong Move-- Yanlis Adim"
Oglunu Israil'in var olma savaslari sirasinda kaybeden bu alcakgonullu bilim adami "baris istiyorum", biraz durakladiktan sonra "ama simdi baris degil" diyor.
Aumann 1938'de ailesinin Frankfurt'tan kacisini ve babasinin ufukta olani idrak edisini hatirliyor. "Savasi Hitler degil Chamberlain getirdi" diyor Aumann. Chaberlain'in Munih konferansinda Hitler'e Cekoslovakya ve Sudetenland'i feda ederek Hitler uzerinde uyandirdigi anlayis yukarda sozu gecen oyun teorisi icinde Ingilizlerin kirmizi cizgiyi Polanya ile cizmeleri Hitler'in bu oyun anlayisina uymamisti. Polonya'yi isgalden sonra Ingiltere'nin savas acmasini Hitler idrak edemedi ve cok kizgindi.
Nasaralla'nin Ikinci Lubnan savasini tetiklemesi Israil'in bu oyun kurallarinin disina cikabilecegini dusunmediginden oldugunu soyluyor Aumann. Gazze'yi terk etmesinden sonra Nasarall da dokunulmaz olabilecegi anlayisi altinda olayi tetikledi. Ancak Israil tepki verince durum degisti. Eger Israil'in tepki verecegini bilseydi yapmazdi diyor Aumann.
"Baris yapmanin yolu amaclarinizi berrak bir sekilde belirtmenize bagli" diyen Aumann Gazze'den cekilmenin sadece ikinci Lubnan savasini degil, fuzelerin bombardimanlarini veMarmara gemisi olayina da sebep oldugunu soyluyor.
Tana"h'tan bir Pasuk ile de olayi bir bilim adamindan cok beklenmiyecek sekilde yorumluyor Aumann.
Yeremiyau 2:13 (יג כִּי-שְׁתַּיִם רָעוֹת, עָשָׂה עַמִּי: אֹתִי עָזְבוּ מְקוֹר מַיִם חַיִּים, לַחְצֹב לָהֶם בֹּארוֹת--בֹּארֹת נִשְׁבָּרִים, אֲשֶׁר לֹא-יָכִלוּ הַמָּיִם.)
"Cunku halkim iki kotuluk yapti: Beni, diri sularin pinarini birakti,
Kendilerine sarniclar, Su tutmayan catlak sarniclar kazdilar."
Aumann bu Pasugu soyle acikliyor : Israil iki hata yapti, sadece Tanri'dan uzaklasmakla kalmayip ayni zamanda da kirik putlara taptilar.
Aumann'in gozunde binlerce Yahudi'nin kopartilip surulmesine ve halen kendilerine gelememelerine neden olan bu cekilmenin "ahlak disi" oldugu sorgulanamaz.
"Eger baris getirseydi, eger dogacak sonuc kullanilan yollari hakli cikartsaydi o zaman durum baskaydi. Ama bu (cekilme) hic bir sonuca ulasmadi. Etik olarak yanlis , startejik olarak aptalcaydi. Gazze'den cekilme benzeri olmayan bir olaydi. Yahudiler tarih boyunca her zaman surulduler ancak kendi kendini suren ilk millet olma ozelligini suphesiz biz kazandik. Daha evvel hic olmamisti ve bir felakete surukledi. Dunya gozundeki durumumuz iyilesmedi, sempati kazanmadik. Kararli olarak davrandigimiz zaman sempati kazandik, aynen Entebbe, Osirak (Irak'taki atom reaktoru) ve 6 gun savasi sonrasinda oldugu gibi."
Roportajin son paragrafi ise en can alici bolum :
Politikacilar ve analistler tarihsel sonuclari cikarmak icin ayni ornekleri kullandiklarinda genelde sagci ideologlar diye red edilirler ve Aumann da ayni tepkiye maruz kaldi. Her seye ragmen Nobel komitesi Aumann'in bir gercege , politik varliklar olarak -- daha da onemlisi en insani oldugumuz durumda-- komsularimiz ile karsi karsiya oturup nasil birlikte yasiyabilecegimizi anlamaya calistigimizda ne konumda oldugumuz gercegine, isabet ettigini gorduler.
Olusan paradox iki taraftan birinin karsisindaki kadar siki bir sekilde pazarliga hazir olmamasi sonucu ortak bir yasam olamayacagidir. Memnun edici olmaya calisan her zaman yutulacak ve sonucta var olmayacak.
Taviz vermeye olan istek degil, kendi hakki icin inat edebilme sonucta basarili bir pazarligi saglayacaktir.
Diger kelimelerle "baris istiyorsaniz savasa hazir olun"...
Perşembe, Ekim 07, 2010
DOGRU YOLDA BIR ADIM
bs"d
Onlarin isine, kendi mahallelerinde, Yeshivalarin'da kalmis Yahudiler gelirdi, ama DEGISECEK bu...
Bugun Yediyot Ahronot gazetesinin internet yayininda bir haber goze carpti.
Bu haberin umut verici oldugu mutlak. Tora'nin ongordugu yasam seklini kendilerine ilke edinmis bu grubun Tora'nin bas gereklerinden olan calisma ve verimli olma mitzvasini da gerektigi gibi uygulama yolunu bulmasi sevindirici.
Ayni duyarliligin bu toplum icinde genis kapsamli olmasi ve temelleri Nahal Haredi ile atilmis olan Tzaha"l icine de entegre olma surecinin de yayginlasmasi dilegimdir.
Ah iste o zaman gorun siz elitist solcu Erev Rav;in yaygarasini.
En kuvvetli ortaklari topluma karisip, gerektiginde de gundemi tespit edince.
NETANYAHU'NUN SAPKASINDA NE SAKLI?
bs"d
Israil iki ana konu uzerine kilitlendi.
Netanyahu'nun sapkasindan cikardigi "sadakat yemini" Lieberman ve Yisrael Baytenu partisinin kokten irkcilarina yem atip Yehuda Shomron'da Yahudilerin insaatlarini 2 ay daha dondurma kararini kabineden gecirme amacini tasidigina inaniyorum.
"Yahudi" ve "demokratik" bir devlet hikayesi ninnisi ile devam.
58'inci yuz yilda bir devletin hem Yahudi hem de demokratik olabilecegine inanmak mumkun mu?
Belki Afrika'da bir kac kabile ve tabii kendi kendini kandirmayi ilke edinmis bir kac milyon Yahudi disinda...
Son 2 hafta icinde $ 4,8 milyon topladik.
Yehuda, Shomron'da buyuyen Yahudi cemaatlerinin kresh ve ana okul ihtiyaclarina yardimci olmak icin.
Eger bu insaat dondurmasi gerceklesir ise en azindan Shalom Gzetesi'nin gozundeki "EN BUYUK BARIS ENGELI" kalkacaktir...
Israil iki ana konu uzerine kilitlendi."Yahudi" ve "demokratik" bir devlet hikayesi ninnisi ile devam.
58'inci yuz yilda bir devletin hem Yahudi hem de demokratik olabilecegine inanmak mumkun mu?
Belki Afrika'da bir kac kabile ve tabii kendi kendini kandirmayi ilke edinmis bir kac milyon Yahudi disinda...
Son 2 hafta icinde $ 4,8 milyon topladik.
Yehuda, Shomron'da buyuyen Yahudi cemaatlerinin kresh ve ana okul ihtiyaclarina yardimci olmak icin.
Eger bu insaat dondurmasi gerceklesir ise en azindan Shalom Gzetesi'nin gozundeki "EN BUYUK BARIS ENGELI" kalkacaktir...
SENENIN POSTERI
bs"d
Bu poster her turlu ortam icin gecerli.
Hatta Israil icin en gecerlisi.
Istediginiz politikacinin fotografini hayal edin..
Hatta Israil icin en gecerlisi.
Istediginiz politikacinin fotografini hayal edin..
Çarşamba, Ekim 06, 2010
MAHALLENIN YENI DELISI
bs"d
Bugun bana ulasan bir mail beni shu bloga yoneltti :
RASHI ON SHALOM
Okumanizi tavsiye ederim.
Yazilanlara katilmamam elde degil ve ekliyeceklerim de olacak.
Vakit yok simdilik bu yeni delinin blogu ile idare edin.
Ama kisaca Shalom J-street ideolojisini benimsemis bir hava veriyor bu baslik ile. Bari Vahabi paralari kekinden bir dilimcik te onlar hak etseler de bir ise yarasa.
RASHI ON SHALOM
Okumanizi tavsiye ederim.
Yazilanlara katilmamam elde degil ve ekliyeceklerim de olacak.
Vakit yok simdilik bu yeni delinin blogu ile idare edin.
Ama kisaca Shalom J-street ideolojisini benimsemis bir hava veriyor bu baslik ile. Bari Vahabi paralari kekinden bir dilimcik te onlar hak etseler de bir ise yarasa.
Salı, Ekim 05, 2010
BROOKLYN'DE SENLIK VAR
bs"d
Haftaya Pazartesi 11 Ekim 2010 Brooklyn'de Amerika'nin karanlik sesinden naklen yayin var.
Westboro Baptist Kilisesi nefretini 3 ayri noktada kusacak:
Chabad Kensington - Brooklyn, NY 11 Ekim 2010 12:30 – 13:00
Yeshiva Torah Temimah - Brooklyn, NY 11 Ekim 2010 12:30 – 13:00
Yeshiva Rabbi Chaim Berlin - Brooklyn , NY 11 Ekim 2010 13:15 – 13:45
Haberin tumu : Yeshiva World News
Haftaya Pazartesi 11 Ekim 2010 Brooklyn'de Amerika'nin karanlik sesinden naklen yayin var.
Westboro Baptist Kilisesi nefretini 3 ayri noktada kusacak:
Chabad Kensington - Brooklyn, NY 11 Ekim 2010 12:30 – 13:00
Yeshiva Torah Temimah - Brooklyn, NY 11 Ekim 2010 12:30 – 13:00
Yeshiva Rabbi Chaim Berlin - Brooklyn , NY 11 Ekim 2010 13:15 – 13:45
Haberin tumu : Yeshiva World News
K*P*LAR IS BASINDA
bs"d
Aslinda Shalom Ahshav ile kapolari karsilastirmak yanlis.
Kapolar kelimesini kullanmamak icin basligi yildizli attim. Kapolar kendi hayatlari icin taviz vermek durumunda kalmis kardeslerimizdiler. Eminim bir cogumuz ayni sartlarda ayni kararlari alma durumunda olabilirdik.
Bu yuzden Shalom Ahshav milislerinin ABD yetkililerine Yehuda ve Shomron'da nefret ettikleri Yahudilerin baslarina yikmak istedikleri yuvalarini isaretlerken bulunduklari mertebeyi aciklamak icin yeni bir kelime icat edilmeli.
_of_Hagit_Ofran_with_Map.jpg)
Buna asker lisaninda "zihuy matarot" (hedef tespiti) denilir. Shalom Ahshav milis kuvvetlerinin oncu gozetleme Sonderkommandolarindan Hagit Ofran Arap-Islamo-fashist ortaklari icin yaptigi basarili calismalari ile ne kadar ovunse yetmez.
Ici de disi kadar cirkinlesmis bir yaratik...
Aslinda Shalom Ahshav ile kapolari karsilastirmak yanlis.
Kapolar kelimesini kullanmamak icin basligi yildizli attim. Kapolar kendi hayatlari icin taviz vermek durumunda kalmis kardeslerimizdiler. Eminim bir cogumuz ayni sartlarda ayni kararlari alma durumunda olabilirdik.
Bu yuzden Shalom Ahshav milislerinin ABD yetkililerine Yehuda ve Shomron'da nefret ettikleri Yahudilerin baslarina yikmak istedikleri yuvalarini isaretlerken bulunduklari mertebeyi aciklamak icin yeni bir kelime icat edilmeli.
_of_Hagit_Ofran_with_Map.jpg)
Ici de disi kadar cirkinlesmis bir yaratik...
Pazartesi, Ekim 04, 2010
IKI MANSHET, IKI KAHRAMAN, IKI DUSUNCE
bs"d
Bugun iki haber ilgi cekici.
Bir tanesine sadece Arutz 7 'da rastladim ve dogrulugunu tekrar tetkik etmek lazim.
Digeri ise Yediyot'un Ingilizce websitesinde.
Ilk haber 15 sene evvel katledilen Yitzhak Rabin'in anilmasini duzenleyen komitenin bu torenleri bundan sonra ilgisizlik ve tasidigi politik mesajin anlamsizligi yuzunden iptalini dusundugu ile ilgili.
Ikincisi ise Yom Kipur savasi sirasinda Dayan'in kendi ve cevresindekilerin hatalarini kabullenmelerini de islemekte.
alinti :
"This is not the time for soul-searching. I underestimated the enemy's strength and miscalculated our forces' ability. The Arab fighters are much improved; they have many weapons."
Bu iki haber, manshet iyi oturdu.
Her ne kadar henuz itibar gormese dahi ortada (benim de katildigim) bir spekulasyon var:
Yitzhak Rabin buyuk bir ihtimal ile Oslo hatasinin farkina varmisti. Aynen Moshe Dayan gibi hatasinin farkinda ve nasil durumu kurtarabileceginin arayisinda idi. Ama maalesef etrafinda bunu kabullenmeye hazir olmayan(lar) vardi ve Dayan ile ayni sansi yakalamaya omru vefa ettirilmedi. Oyunu bozmak uzereydi.
Bugun ayni hatalari tekrar etmek icin yeminliler Moshe Dayan'in bu durustlugunu tasimamaktalar.
Mutlaka birgun Yigal Amir daha uygun sartlar altinda yargilanma sansina sahip olacaktir ve gercek ortaya cikacaktir.
Ikinci nokta ise yukarda Moshe Dayan'dan alinti yaptigim cumlenin ikinci bolumu.
Arap ordularinin kalitelerinin ilerlemesi ve silahlanmalari.
1973'te durum boyle iken bugun sadece konvensiyonel ordular degil ayni zamanda o ordular kadar kuvvetli ve motive iki ana teror grubu da var. Hizbullah ve Hamas. Durum daha da zor.
Ve aynen Golda'nin dedigi gibi dusmanlarimiz "kan kokusu" aliyorlar.
Bugun iki haber ilgi cekici.
Bir tanesine sadece Arutz 7 'da rastladim ve dogrulugunu tekrar tetkik etmek lazim.
Digeri ise Yediyot'un Ingilizce websitesinde.
Ilk haber 15 sene evvel katledilen Yitzhak Rabin'in anilmasini duzenleyen komitenin bu torenleri bundan sonra ilgisizlik ve tasidigi politik mesajin anlamsizligi yuzunden iptalini dusundugu ile ilgili.
Ikincisi ise Yom Kipur savasi sirasinda Dayan'in kendi ve cevresindekilerin hatalarini kabullenmelerini de islemekte.
alinti :
"This is not the time for soul-searching. I underestimated the enemy's strength and miscalculated our forces' ability. The Arab fighters are much improved; they have many weapons."
Bu iki haber, manshet iyi oturdu.
Her ne kadar henuz itibar gormese dahi ortada (benim de katildigim) bir spekulasyon var:
Yitzhak Rabin buyuk bir ihtimal ile Oslo hatasinin farkina varmisti. Aynen Moshe Dayan gibi hatasinin farkinda ve nasil durumu kurtarabileceginin arayisinda idi. Ama maalesef etrafinda bunu kabullenmeye hazir olmayan(lar) vardi ve Dayan ile ayni sansi yakalamaya omru vefa ettirilmedi. Oyunu bozmak uzereydi.
Bugun ayni hatalari tekrar etmek icin yeminliler Moshe Dayan'in bu durustlugunu tasimamaktalar.
Mutlaka birgun Yigal Amir daha uygun sartlar altinda yargilanma sansina sahip olacaktir ve gercek ortaya cikacaktir.
Ikinci nokta ise yukarda Moshe Dayan'dan alinti yaptigim cumlenin ikinci bolumu.
Arap ordularinin kalitelerinin ilerlemesi ve silahlanmalari.
1973'te durum boyle iken bugun sadece konvensiyonel ordular degil ayni zamanda o ordular kadar kuvvetli ve motive iki ana teror grubu da var. Hizbullah ve Hamas. Durum daha da zor.
Ve aynen Golda'nin dedigi gibi dusmanlarimiz "kan kokusu" aliyorlar.
Salı, Eylül 28, 2010
Cuma, Eylül 17, 2010
IMRENIYORUM !
bs"d
Bir kac saat sonra oruc oncesi yemegimizi yeyip, kahvemizi icip dislerimizi fircaladiktan sonra "Kol Nidre" ile senenin bu cok ozel gununu karsilayacagiz.
Bazilarimiz Elul ayi basindan beri 40 gundur bugune hazirlandik.
Bazilarimiz son 10 gundur .
Bazilarimiz ise, benim gibi son anda ...
Ama bu sabah ofisime gelince asagida kapici ile tartisan bir adam gordum.
Yarin kendi ofisine bir tamirat yapilacakmis ve onun da orada olmasi gerekiyormus. Adam hararet ile "yarin bizim en onemli gunumuz, oruc olacagim , butun gun Sinagog'da olacagim, imkansiz gelemem" diye yirtiniyordu. Sokakta, trende rastlayabilecegimiz, Yahudi oldugunu bile tahmin edemiyecegim bir adam.
Ama tir, tir titriyordu bu sabah, ne olursa olsun gelemem, yarin benim gunum, tek sansim...
Iste bu adama imrendim.
Sabah Facebook'ta bir birlerine email atan dostlarimi gordum , bir cogu henuz Yahudiliklerini tam manasi ile yasamayanlar . Ama bir umut ve bir telas oldugunun hissi hemen uyaniyor.
Bazilarimiz ki geleneklerimize daha yakin oldugumuzu sanip, bu ozel gune hazir oldugumuzu sanip iste bu arkadaslarimin hislerini tasiyamiyoruz.
Bu sabah ozellikle kapidaki adamin cirpinisi beni imrendirdi.
Iste ben bu acillik hissini bu adam kadar tasiyamadigimi anladim.
Tum dualarimiz, bizler icin iyi olan her seyin yuce Tanrimiz tarafindan kabul edilmesini diler herkese gmar hatima tova...
Bazilarimiz Elul ayi basindan beri 40 gundur bugune hazirlandik.
Bazilarimiz son 10 gundur .
Bazilarimiz ise, benim gibi son anda ...
Ama bu sabah ofisime gelince asagida kapici ile tartisan bir adam gordum.
Yarin kendi ofisine bir tamirat yapilacakmis ve onun da orada olmasi gerekiyormus. Adam hararet ile "yarin bizim en onemli gunumuz, oruc olacagim , butun gun Sinagog'da olacagim, imkansiz gelemem" diye yirtiniyordu. Sokakta, trende rastlayabilecegimiz, Yahudi oldugunu bile tahmin edemiyecegim bir adam.
Ama tir, tir titriyordu bu sabah, ne olursa olsun gelemem, yarin benim gunum, tek sansim...
Iste bu adama imrendim.
Sabah Facebook'ta bir birlerine email atan dostlarimi gordum , bir cogu henuz Yahudiliklerini tam manasi ile yasamayanlar . Ama bir umut ve bir telas oldugunun hissi hemen uyaniyor.
Bazilarimiz ki geleneklerimize daha yakin oldugumuzu sanip, bu ozel gune hazir oldugumuzu sanip iste bu arkadaslarimin hislerini tasiyamiyoruz.
Bu sabah ozellikle kapidaki adamin cirpinisi beni imrendirdi.
Iste ben bu acillik hissini bu adam kadar tasiyamadigimi anladim.
Tum dualarimiz, bizler icin iyi olan her seyin yuce Tanrimiz tarafindan kabul edilmesini diler herkese gmar hatima tova...
Perşembe, Eylül 16, 2010
ISTE O KIZLARIN DUALARININ HIKAYESI
bs"d
Agustos 2005...
Son durak.
1000 genc kizimiz son ayakta kalan Kal olan Nve Dekalim Kal'in da toplanip bu tefilayi yapiyorlardi.
Judenrein Gazze yaratma yolunda son kalenin dusmesi oncesi.
Iste o kizlarin dualarinin hikayesi ...
Judenrein Yehuda Shomron yaratma yolundaki "liderlerimiz" iste bu daglari asmak icin ellerinden gelenleri yapiyorlar.
Lo yaazor !!!
Am Yisrael'in gelecegi iste bu kizlarimiz.
Agustos 2005...
Son durak.
1000 genc kizimiz son ayakta kalan Kal olan Nve Dekalim Kal'in da toplanip bu tefilayi yapiyorlardi.
Judenrein Gazze yaratma yolunda son kalenin dusmesi oncesi.
Iste o kizlarin dualarinin hikayesi ...
Judenrein Yehuda Shomron yaratma yolundaki "liderlerimiz" iste bu daglari asmak icin ellerinden gelenleri yapiyorlar.
Lo yaazor !!!
Am Yisrael'in gelecegi iste bu kizlarimiz.
YENI POGROMLARA DOGRU
bs"d
NObama baskisi ile yine gundeme gelen Yehuda ve Shomron'da yasayan Yahudiler'e pogrom planlari ishiginda Gazze Yahudiler'inin surulmeleri ve Judenrein bir bolge olusturulmasi hakkinda 2004 senesinde Knesset'te yapilan tartismalardan bir demet :
Unutmayalim bu adamlarin bazilari halen Knesset'te Israil ve Yahudilig'e zarar vermeye tum hizlari ile devam etmekteler.
Erev Rav ...
Izleyelim :
Iste bunlara oy vermeye devam eden ustun zekali Yahudi milleti...
NObama baskisi ile yine gundeme gelen Yehuda ve Shomron'da yasayan Yahudiler'e pogrom planlari ishiginda Gazze Yahudiler'inin surulmeleri ve Judenrein bir bolge olusturulmasi hakkinda 2004 senesinde Knesset'te yapilan tartismalardan bir demet :
Unutmayalim bu adamlarin bazilari halen Knesset'te Israil ve Yahudilig'e zarar vermeye tum hizlari ile devam etmekteler.
Erev Rav ...
Izleyelim :
Iste bunlara oy vermeye devam eden ustun zekali Yahudi milleti...
Çarşamba, Eylül 08, 2010
Déjà vu ... 1986 -- 2010
bs"d
Déjà vu
1986 senesinde ikinci defa tutuklandigim olay halen tekrarlaniyor.
Daniella Weiss ve baska Eretz Israel aktivistleri ile bir aksam gizlice Jeriho'ya sizip (sanirim) dunyanin en eski Kal'inda Arvit duasi etmek icin ciktigimiz yolda tekerleklerimize ates acilmis ve hepimiz tutuklanmistik.
Evet Eretz Israel'de halen Yahudiler her yerde ibadet edemiyorlar...
1986 senesinde ikinci defa tutuklandigim olay halen tekrarlaniyor.
Daniella Weiss ve baska Eretz Israel aktivistleri ile bir aksam gizlice Jeriho'ya sizip (sanirim) dunyanin en eski Kal'inda Arvit duasi etmek icin ciktigimiz yolda tekerleklerimize ates acilmis ve hepimiz tutuklanmistik.
Evet Eretz Israel'de halen Yahudiler her yerde ibadet edemiyorlar...
NASIL GECTI HABERSIZ ...
bs"d
.jpg)
Acaba bugun, erev yom ha'din 354 kusur gun once yaptigim heshbon nefesh ile ayni noktada miyim? Daha iyi miyim veya has ve shalom daha mi gerideyim?
Baruh HaShem O bana 354 gun hayat, rizk, basimin ustune bir dam, sirtimda gomlegim ve ayagimda ayakkabimi verdi. Hatta biraz da ekstra verdi bakalim bununla ne yapacaksin dedi. Umarim dogru kullandim bu 354 gunu.
Acaba ?
Bu aksam tek tek hepimiz birer koyun gibi siradan gececegiz. Umarim yanimda getirecegim paket gecen seneye nazaran daha memnun edicidir.
O bana yine verecektir hakkim olmayan her seyi ama bir de O'nu gururlandiracak bir oglu olabilmeyi becerebilsem. Iste en buyuk "mutluluk" bu. O'nu gururlandirabilmek.
Bir babanin ogluna olan gururu gibi.
Hepimizin iste boylesine gurur vesilesi olabilecegi "shana mevurehet" berahasi ile ...
Ketiva ve Hatima tova
.jpg)
Acaba bugun, erev yom ha'din 354 kusur gun once yaptigim heshbon nefesh ile ayni noktada miyim? Daha iyi miyim veya has ve shalom daha mi gerideyim?
Baruh HaShem O bana 354 gun hayat, rizk, basimin ustune bir dam, sirtimda gomlegim ve ayagimda ayakkabimi verdi. Hatta biraz da ekstra verdi bakalim bununla ne yapacaksin dedi. Umarim dogru kullandim bu 354 gunu.
Acaba ?
Bu aksam tek tek hepimiz birer koyun gibi siradan gececegiz. Umarim yanimda getirecegim paket gecen seneye nazaran daha memnun edicidir.
O bana yine verecektir hakkim olmayan her seyi ama bir de O'nu gururlandiracak bir oglu olabilmeyi becerebilsem. Iste en buyuk "mutluluk" bu. O'nu gururlandirabilmek.
Bir babanin ogluna olan gururu gibi.
Hepimizin iste boylesine gurur vesilesi olabilecegi "shana mevurehet" berahasi ile ...
Ketiva ve Hatima tova
Çarşamba, Eylül 01, 2010
Perşembe, Ağustos 26, 2010
NETANYAHU VS ISLAM DUNYASI
bs"d
Netanyahu haftaya Bati medeniyetinin temsilcisi ve her zaman oldugu gibi Islamo-fashizm'e karsi son kalesi olarak Yahudi dunyasinin politik lideri olarak dunyanin ileri gelen Islam liderleri ile tek basina karsi karsiya gelecek.
Washington bash muftusu Haci Huseyin El O(s)bama liderligindeki Islam dunyasi karsisinda sansi ne kadar ?
Perşembe, Ağustos 19, 2010
DUNYAYI TANIYORUZ, AMA BIZIM FASHISIT SOLCULARIMIZI DA...
bs"d
Seneler evvel bir genclik turu ile Israil'e gittigimizde bizi Holokost kurbanlari anisina yapilan Yad Vashem muzesine goturmuslerdi. Oradaki anitin onunde poz verip fotograf cekilmesi sonra da ziyaretine gittigimiz Hertzel'in mezari onunde fotograf cektirmek bana ters gelmisti ve senelerce hatta bugun bile kafamda bu konu karisik...
Bir kac gundur sanki dunyanin baska isi kalmamis gibi bir kac tane Arap tutuklu ile cekilmis fotograflarini yayinlamis bir genc kizi konusuyor dunya.
Tabii bu "dunya"nin en basinda bizim o cok "humanist", o cok "insan haklari" asigi solcularimiz gelmekte. Tabii elitist solcu sayilabilmek icin Israil'in veya bir Israilli'ninher yaptigini, pardon Islamo-fashistler'e her yaptigini elestirip bundan buyuk olay yapmak gerekiyor.
Ama kendilerinin Yahudilere yaptiklari pogromlarin fotograflari hic rahatsiz etmez onlari.
Isterseniz bu siteden izleyin.
Buyrun birkac utanc fotografi. Hepsi gulumsuyorlar. Fashist hukumet Yahudilere pogrom uygularken bunlar poz verme derdindeler. Nerede bizim "humanist" solcularimiz ?
Hepsi bir araba yalan dolu ficidan baska bir sey degiller...
Buyrun polisimiz poz veririken... :
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Seneler evvel bir genclik turu ile Israil'e gittigimizde bizi Holokost kurbanlari anisina yapilan Yad Vashem muzesine goturmuslerdi. Oradaki anitin onunde poz verip fotograf cekilmesi sonra da ziyaretine gittigimiz Hertzel'in mezari onunde fotograf cektirmek bana ters gelmisti ve senelerce hatta bugun bile kafamda bu konu karisik...
Bir kac gundur sanki dunyanin baska isi kalmamis gibi bir kac tane Arap tutuklu ile cekilmis fotograflarini yayinlamis bir genc kizi konusuyor dunya.
Tabii bu "dunya"nin en basinda bizim o cok "humanist", o cok "insan haklari" asigi solcularimiz gelmekte. Tabii elitist solcu sayilabilmek icin Israil'in veya bir Israilli'nin
Ama kendilerinin Yahudilere yaptiklari pogromlarin fotograflari hic rahatsiz etmez onlari.
Isterseniz bu siteden izleyin.
Buyrun birkac utanc fotografi. Hepsi gulumsuyorlar. Fashist hukumet Yahudilere pogrom uygularken bunlar poz verme derdindeler. Nerede bizim "humanist" solcularimiz ?
Hepsi bir araba yalan dolu ficidan baska bir sey degiller...
Buyrun polisimiz poz veririken... :
.jpg)
Bunlar da az havali degiller:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Bunlar birazdan yikacaklari bir Yahudi yuvasinin icinde poz verirlerken :
.jpg)
Ve benim midemi en cok bulandiran :
O mutlu gunlerden baska fotograflar icin : TIK
Bir de Sonderkomando'nun komutanlarini nu video'da izlemenizi tavsiye ederim :
Israil'de fashizmin goruntuleri : HARA ALEHEM
Tzaha"l'daki dangillar bu kiza miluime cagrilmayacagini ve rutbelerinin de sokulecegini bildirmisler.
Evet belki guzel degil bu fotografla ama eger utanacak bir sey varsa Tzaha'l butun bu yuku bu kizcagizin omuzuna yuklememeli. Bu bana rahmetli Yizhak Rabin'in birinci intifadanin ilk gunlerinde karsimizda durup eline tahta bir cop alip bizlere " ya bu kirilacak ya da bu adamlarin bacaklari" dedigini dun gibi hatirlarim.
Bu sozlerini cidiye alip o sekilde davranan bir kac asker ise televizyona cikinca mahkemeye verilmislerdi.
Ama emri veren Yitzhak Rabin'di...
Perşembe, Ağustos 12, 2010
SHOFTIM -- YONETILENIN RIZASI
bs"d
Ingiltere Hahambashisi Rabbi Sir Jonathan Sacks'in bu haftaki makalesi:
Tana"h'in (Tevrat) politik dusunceye olan katkisi iyi bilinmemesine ragmen esastir. Bu calismamda monarshinin kurumlasmasini incelemek istiyorum. Tora kendi anlayisina gore hukumet sekli hakkinda bize neler soylemekte?
Kral ile ilgili hukum su sozler ile basliyor :
"Tanriniz HaShem'in size verecegi ulkeye girip orayi mulk edinerek yerlestiginizde ve, ‹Cevremizdeki uluslarin tumu gibi biz de basimiza bir kral atayalim› dediginizde, atayacaginiz kral Tanriniz HaShem'in sectigi kisi olmalidir..." (Devarim 17:14-15)
Tora, Krala "kendisi icin cok sayida at edinmemeli","kendine cok es almamali", ne de "buyuk miktarlarda altin ve gumus biriktirmemeli" diye uyarilar ile devam ediyor. "Bir Sefer Tora yazmali ve bu Tora'yi tum yasami boyunca her zaman yaninda bulundurup okumali ki HaShem'den (saygi ile) korkmayi, kural ve yasalara uymayi ogrenip kendini kardeslerinden daha ustun olarak gormeyip, yasayi saga veya sola dogru degistirmeye yeltenmesin."
Butun bu pasaj belirsizlikler, karsitliklarla dolu. Tehlikeler acikca dile getirilmis. Kralin bu kuvvetini, servet kazanmak icin, eslerini cogaltmak icin veya atlarini arttirmak icin (eski, kadim dunyada bir statu belirtisi) istismar edebilecegi riski mevcut. Bu durum Krallar kitabinda Shlomo'nun yaptiklarinin tarifinin aynisi. "Kalbi yanlis yola dusebilir". Baskalarina ustunluk taslamak cazip gelebilir ve kendini kardeslerinden daha ustun olarak gorebilir.
En yanki yapacak uyari en basta geliyor. Tora bir Kral atamayi emretmek yerine, milletin "cevremizdeki tum uluslar gibi" diyerek bir Kral tayin edilmesini isteyecegini goz onunde bulunduruyor. Bu Tora'nin tum ruhuna karsi bir sey. Israilogullari degisik olmak, ayri olmak, karsi kultur olmak ile yukumlenmislerdi. Tora'nin nezdinde, baskalari gibi olmayi arzu etmek asil bir arzu olmadigi gibi bu hayalin (istegin) basarisizligi ve yuzsuzlugun ta kendisi. Bundan dolayi bazi ortacag dusunur ve yorumcularina gore monarshinin kurulmasinin Tora'nin bir emri olmadigi fikri sasirtici degil. Ibn Ezra Tora'nin bunu emretmedigi ancak sadece izin verdigi fikrinde idi. Cumhuriyetci bir yonetimi monarshiye tercih eden Abarbanel bunu populer duyarliliga olan bir taviz olarak gordu.
Ancak anahtar pasaj burada degil Shmuel 1 8:5 'te . Sefer Devarim'de ongoruldugu gibi halk neticede bir Kral istiyor. Devrin Peygember-yargici olan Shmuel'e gelip "Bak, sen yaslandin, Ogullarin da senin yolunda yurumuyor. Simdi, oteki uluslarda oldugu gibi, bizi yonetecek bir kral ata" diyorlar.
Shmuel guceniyor. HaShem ona "Halkin sana butun soylediklerini dinle. Cunku reddettikleri sen degilsin; krallari olarak beni reddettiler." diyor. (Shmuel 1 8:7) Iste asilinda olayin kalbi de bu. Ideal olarak, Israilogullari HaShem disinda baska hic bir hukumdarin egemenligi altinda olmamalidirlar.
Herseye ragmen HaShem bu istegi geri cevirmiyor. Tersine HaShem Moshe Rabenu yolu ile boyle bir istegin kabul gorecegini bize ima etmisti. Boylece Shmuel'e "Simdi onlari dinle. Ancak onlari acikca uyar ve kendilerine krallik yapacak kisinin onlari nasil yonetecegini soyle" diyor.(Shmuel 1 8:9) Halk Kral atayabilecekti ama oncelikle muhtemel sonuclari hakkinda uyarilmadan degil. Shmuel bu uyariyi su sozler ile yapiyor :
"Size krallik yapacak kisinin yonetimi soyle olacak: Ogullarinizi alip savas arabalarinda ve atli birliklerinde gorevlendirecek. Onun savas arabalarinin onunde kosacaklar. Bazilarini biner, bazilarini elliser kisilik birliklere komutan atayacak. Kimisini topragini surup ekinini bicmek, kimisini de silahlarin ve savas arabalarinin donatimini yapmak icin gorevlendirecek. Kizlarinizi itriyatci, asci, firinci olmak uzere alacak. Seckin tarlalarinizi, baglarinizi, zeytinliklerinizi alip hizmetkarlarina verecek. Tahillarinizin, uzumlerinizin ondaligini alip saray gorevlileriyle obur hizmetkarlarina dagitacak. Kadin erkek kolelerinizi, seckin bogalarinizi, eseklerinizi alip kendi isinde calistiracak. Surulerinizin de ondaligini alacak. Sizler ise onun koleleri olacaksiniz. Bunlar gerceklestiginde, sectiginiz kral yuzunden feryat edeceksiniz. Ama HaShem o gun size karsilik vermeyecek." (Shmuel 1 8:11)
Uyariya ragmen halk vaz gecmiyor. "Hayir, bizi yonetecek bir kral olsun. Boylece biz de butun uluslar gibi olacagiz. Kralimiz bizi yonetecek, onumuzden gidip savaslarimizi surdurecek" diyerek isteklerini tekrarlarlar. (Shmuel 1 8:19-20). Shmuel halkin butun bu soylediklerini duyunca HaShem'e bu sozleri iletiyor.
HaShem'in cevabi "Onlarin sozunu dinle ve baslarina bir kral ata" oluyor. (Shmuel 1 8:22)
Ne oluyor burada? Talmud'da (Sanhedrin 20b) bilgeler Shmuel'in burada kralin yetkilerini mi belirledigini yoksa sadece halki bu atama projesinden vaz gecirmeye mi calistigi hakkinda ikiye ayrilmislardi. Aynen Sefer Devarim'deki gibi burada da butun bu pasaj son derece karmasik. HaShem monarshi taraftari mi karsi mi? Eger taraftari ise o zaman neden "krallari olarak beni reddettiler" diyor? Yok eger karsi ise neden Shmuel'e sadece "Hayir" de diye emretmedi?
Bu konuda en iyi analiz 19uncu yuzyilin buyuk Ravlarindan biri olan R' Zvi Hirsh Chajes tarafindan "Torat Nevi'im" adli eserinde sunulu. Tezine gore, Locke, Rousseau ve ozellikle Hobbes'in yazdiklarindaki gibi, Shmuel'in zamaninda monarshinin kurulmasi bir nevi toplumsal sozlesme seklinde idi. Toplum, bireysel olarak, kanunun yaptiriciligini ve milletin savunmasini garanti eden bir vucut olmadan islev goremeyecegini farkinda. Bu duzen olmadan Hobbes'in adlandirdigi gibi "tabiat devleti" safhasinda bulunacaklardi. Aynen simdi Afganistan ve Irak'ta oldugu gibi anarshi ve kaos hukmedecekti. Kimse guvende olamayacakti. Hobbes'in meshur deyimi ile "devamli bir korku, siddet iceren bir olum tehlikesi" olacak ve "insan hayati yalniz, yoksul, kotu, kaba ve kisa" bir hal alacakti. (Hobbes Ingiliz ic savasi sonrasi bunlari yazmakta idi)
Bu Hobbes tarafindan Shoftim kitabinin son cumlesinin bir uyarlamasi idi : "O donemde Israel'de kral yoktu. Herkes diledigini yapiyordu" (Shoftim 21:25).
Anarshiden kurtulmanin tek yolu, herkesin bazi haklarinin - ozellikle zorlayici kuvvet kullanma - bir kisinin (veya vucudun) hukmune transfer edilmesidir. Hukumet yuksek bir fiyat karsiligi gelir. Hukmedene kisinin sahsi ve mulki haklarinin devr edilmesi anlamina gelir bu. Eger kanunun egemenligi ve milli guvenlik gerektirecek olursa kral mulke el koyma, vergilendirme ve kisileri orduya dahil etme hakkina sahiptir. Toplum buna razi olur cunku bu sekilde davranilmaz ise toplu bir anarshi veya baska bir kuvvet tarafindan zapt edilebilme tehlikesi odenecek fiyat olabilir.
Bu istek-kararlarini bir nokta daha takip eder. Rabbi Avraham Yitzhak haCohen Kook tarafindan dile getirilmekte bu : "Monarshi'nin kurallari halkin genel durumu ile alakali oldugu icin, bu yasal haklar [kral olmadigi durumlarda] halka geri doner. Ozellikle Israel'de ortaya cikan her lider [shofet] bir cok konuda bir kral statusune sahiptir [din meleh yesh lo], ozellikle de halkin idaresi konusu soz konusu oldugunda... Halka liderlik eden, o zaman ve o ortamda gerekli olan her seyi kapsadigi icin bir krallik hukumleri ile bunu yapabilir." (Responsa Mishpat Cohen no 143-4 sayfa 336-337) Diger kelimelerle, David'in soyundan gelen bir kralin olmadigi durumlarda halk aynen Hashmonayimler zamaninda veya simdi modern Israil Devleti'nde oldugu gibi demokratik sekilde secilmis bir meclis tarafindan yonetilmeyi secebilirler.
Tora'nin gorusune gore asil konu "monarshi veya demokrasi" degil, "hukmedilenler tarafindan ozgurce secilmis veya secilmemis bir hukumet" konusu. Gercek olan, Tora'nin politikaya sistematik olarak suphe ile yaklasmakta oldugudur. Ideal bir dunyada Israel sadece HaShem tarafindan yonetilecekti. Ancak bu ideal bir dunya olmadigi icin, kanunlarin yurutulmesini ve dusmanlarin geri puskurtulmesini garanti edecek insani bir kuvvete otorite verilmeli. Bu da iki sinirlama ile gelir: birincisi bu kuvvet HaShem'in ve O'nun kanunlarinin otoritesi altindadir, ikincisi de halkin cikarlarini takip etme ile sinirlandirilmistir. Hukmedenin bu kuvvetini kendi sahsi cikarlari icin kullanmasi gayri meshrudur. (Kral Ahab ve Nabot'un uzum bahceleri konusunda oldugu gibi -- Krallar1 perek 21) [Ingilizcesi icin]
Ozgur toplumun dogushu Tora'da bulunmakta. Bizim bugun Yahudi dunyasinda ve ozellikle Israil Devletinde ihtiyacimiz olan Yahudi politik filozofisinin tekrar dogmasidir (rahmetli Profesor Daniel Elazar'in cigir acan calismalarinin devami olarak).Tora, toplumsal hayattan uzaklasmis degil tam tersine ozgurluk ve insan onuru uzerine kurulmus ve yuksek idealleri halen bugun bizleri zorlayan bir toplumun planidir.
Ingiltere Hahambashisi Rabbi Sir Jonathan Sacks'in bu haftaki makalesi:
Tana"h'in (Tevrat) politik dusunceye olan katkisi iyi bilinmemesine ragmen esastir. Bu calismamda monarshinin kurumlasmasini incelemek istiyorum. Tora kendi anlayisina gore hukumet sekli hakkinda bize neler soylemekte?Kral ile ilgili hukum su sozler ile basliyor :
"Tanriniz HaShem'in size verecegi ulkeye girip orayi mulk edinerek yerlestiginizde ve, ‹Cevremizdeki uluslarin tumu gibi biz de basimiza bir kral atayalim› dediginizde, atayacaginiz kral Tanriniz HaShem'in sectigi kisi olmalidir..." (Devarim 17:14-15)
Tora, Krala "kendisi icin cok sayida at edinmemeli","kendine cok es almamali", ne de "buyuk miktarlarda altin ve gumus biriktirmemeli" diye uyarilar ile devam ediyor. "Bir Sefer Tora yazmali ve bu Tora'yi tum yasami boyunca her zaman yaninda bulundurup okumali ki HaShem'den (saygi ile) korkmayi, kural ve yasalara uymayi ogrenip kendini kardeslerinden daha ustun olarak gormeyip, yasayi saga veya sola dogru degistirmeye yeltenmesin."
Butun bu pasaj belirsizlikler, karsitliklarla dolu. Tehlikeler acikca dile getirilmis. Kralin bu kuvvetini, servet kazanmak icin, eslerini cogaltmak icin veya atlarini arttirmak icin (eski, kadim dunyada bir statu belirtisi) istismar edebilecegi riski mevcut. Bu durum Krallar kitabinda Shlomo'nun yaptiklarinin tarifinin aynisi. "Kalbi yanlis yola dusebilir". Baskalarina ustunluk taslamak cazip gelebilir ve kendini kardeslerinden daha ustun olarak gorebilir.
En yanki yapacak uyari en basta geliyor. Tora bir Kral atamayi emretmek yerine, milletin "cevremizdeki tum uluslar gibi" diyerek bir Kral tayin edilmesini isteyecegini goz onunde bulunduruyor. Bu Tora'nin tum ruhuna karsi bir sey. Israilogullari degisik olmak, ayri olmak, karsi kultur olmak ile yukumlenmislerdi. Tora'nin nezdinde, baskalari gibi olmayi arzu etmek asil bir arzu olmadigi gibi bu hayalin (istegin) basarisizligi ve yuzsuzlugun ta kendisi. Bundan dolayi bazi ortacag dusunur ve yorumcularina gore monarshinin kurulmasinin Tora'nin bir emri olmadigi fikri sasirtici degil. Ibn Ezra Tora'nin bunu emretmedigi ancak sadece izin verdigi fikrinde idi. Cumhuriyetci bir yonetimi monarshiye tercih eden Abarbanel bunu populer duyarliliga olan bir taviz olarak gordu.
Ancak anahtar pasaj burada degil Shmuel 1 8:5 'te . Sefer Devarim'de ongoruldugu gibi halk neticede bir Kral istiyor. Devrin Peygember-yargici olan Shmuel'e gelip "Bak, sen yaslandin, Ogullarin da senin yolunda yurumuyor. Simdi, oteki uluslarda oldugu gibi, bizi yonetecek bir kral ata" diyorlar.
Shmuel guceniyor. HaShem ona "Halkin sana butun soylediklerini dinle. Cunku reddettikleri sen degilsin; krallari olarak beni reddettiler." diyor. (Shmuel 1 8:7) Iste asilinda olayin kalbi de bu. Ideal olarak, Israilogullari HaShem disinda baska hic bir hukumdarin egemenligi altinda olmamalidirlar.
Herseye ragmen HaShem bu istegi geri cevirmiyor. Tersine HaShem Moshe Rabenu yolu ile boyle bir istegin kabul gorecegini bize ima etmisti. Boylece Shmuel'e "Simdi onlari dinle. Ancak onlari acikca uyar ve kendilerine krallik yapacak kisinin onlari nasil yonetecegini soyle" diyor.(Shmuel 1 8:9) Halk Kral atayabilecekti ama oncelikle muhtemel sonuclari hakkinda uyarilmadan degil. Shmuel bu uyariyi su sozler ile yapiyor :
"Size krallik yapacak kisinin yonetimi soyle olacak: Ogullarinizi alip savas arabalarinda ve atli birliklerinde gorevlendirecek. Onun savas arabalarinin onunde kosacaklar. Bazilarini biner, bazilarini elliser kisilik birliklere komutan atayacak. Kimisini topragini surup ekinini bicmek, kimisini de silahlarin ve savas arabalarinin donatimini yapmak icin gorevlendirecek. Kizlarinizi itriyatci, asci, firinci olmak uzere alacak. Seckin tarlalarinizi, baglarinizi, zeytinliklerinizi alip hizmetkarlarina verecek. Tahillarinizin, uzumlerinizin ondaligini alip saray gorevlileriyle obur hizmetkarlarina dagitacak. Kadin erkek kolelerinizi, seckin bogalarinizi, eseklerinizi alip kendi isinde calistiracak. Surulerinizin de ondaligini alacak. Sizler ise onun koleleri olacaksiniz. Bunlar gerceklestiginde, sectiginiz kral yuzunden feryat edeceksiniz. Ama HaShem o gun size karsilik vermeyecek." (Shmuel 1 8:11)
Uyariya ragmen halk vaz gecmiyor. "Hayir, bizi yonetecek bir kral olsun. Boylece biz de butun uluslar gibi olacagiz. Kralimiz bizi yonetecek, onumuzden gidip savaslarimizi surdurecek" diyerek isteklerini tekrarlarlar. (Shmuel 1 8:19-20). Shmuel halkin butun bu soylediklerini duyunca HaShem'e bu sozleri iletiyor.
HaShem'in cevabi "Onlarin sozunu dinle ve baslarina bir kral ata" oluyor. (Shmuel 1 8:22)
Ne oluyor burada? Talmud'da (Sanhedrin 20b) bilgeler Shmuel'in burada kralin yetkilerini mi belirledigini yoksa sadece halki bu atama projesinden vaz gecirmeye mi calistigi hakkinda ikiye ayrilmislardi. Aynen Sefer Devarim'deki gibi burada da butun bu pasaj son derece karmasik. HaShem monarshi taraftari mi karsi mi? Eger taraftari ise o zaman neden "krallari olarak beni reddettiler" diyor? Yok eger karsi ise neden Shmuel'e sadece "Hayir" de diye emretmedi?
Bu konuda en iyi analiz 19uncu yuzyilin buyuk Ravlarindan biri olan R' Zvi Hirsh Chajes tarafindan "Torat Nevi'im" adli eserinde sunulu. Tezine gore, Locke, Rousseau ve ozellikle Hobbes'in yazdiklarindaki gibi, Shmuel'in zamaninda monarshinin kurulmasi bir nevi toplumsal sozlesme seklinde idi. Toplum, bireysel olarak, kanunun yaptiriciligini ve milletin savunmasini garanti eden bir vucut olmadan islev goremeyecegini farkinda. Bu duzen olmadan Hobbes'in adlandirdigi gibi "tabiat devleti" safhasinda bulunacaklardi. Aynen simdi Afganistan ve Irak'ta oldugu gibi anarshi ve kaos hukmedecekti. Kimse guvende olamayacakti. Hobbes'in meshur deyimi ile "devamli bir korku, siddet iceren bir olum tehlikesi" olacak ve "insan hayati yalniz, yoksul, kotu, kaba ve kisa" bir hal alacakti. (Hobbes Ingiliz ic savasi sonrasi bunlari yazmakta idi)
Bu Hobbes tarafindan Shoftim kitabinin son cumlesinin bir uyarlamasi idi : "O donemde Israel'de kral yoktu. Herkes diledigini yapiyordu" (Shoftim 21:25).
Anarshiden kurtulmanin tek yolu, herkesin bazi haklarinin - ozellikle zorlayici kuvvet kullanma - bir kisinin (veya vucudun) hukmune transfer edilmesidir. Hukumet yuksek bir fiyat karsiligi gelir. Hukmedene kisinin sahsi ve mulki haklarinin devr edilmesi anlamina gelir bu. Eger kanunun egemenligi ve milli guvenlik gerektirecek olursa kral mulke el koyma, vergilendirme ve kisileri orduya dahil etme hakkina sahiptir. Toplum buna razi olur cunku bu sekilde davranilmaz ise toplu bir anarshi veya baska bir kuvvet tarafindan zapt edilebilme tehlikesi odenecek fiyat olabilir.Bu, Rabbi Chajes'e gore Shmuel'in yapmakta oldugu idi. HaShem'in emri ile "toplumsal bir sozlesme" onermekte ve sonuclarini dile getirmekteydi. Eger bu ise o zaman bir cok sey takip edecek bunu. Birincisi gerek Ibn Ezra gerekse Abarbanel hakliydilar. HaShem halka bir kral atamak veya atamamak secimini verdi. Bu zorunlu degil, istege bagliydi.
Ikincisi, ve bu toplumsal sozlesme teorileri icin temel bir olgudur, iktidar neticede topluma yapilan bir yatirimdir, kazanctir. Gercek olan bu iktidar kuvvetinin de ahlaki sinirlari olmalidir. Bir kral bile HaShem'in hukmu altindadir. HaShem bize ebedi kurallari verir. Politika ise o zaman, o yer ve o kosullar altinda olusan kurallar ile ilgilidir. Toplumsal sozlesmeyi iceren politik ortami ozel kilan, hukumetin ozgur bir halkin ozgur secimi olmasi uzerine olan israridir. Bu Amerika Birlesik Devletleri'nin Bagimsizlik Bildirisin'de o unlu ifade ile belirtilmistir : " bu haklari (hayat,ozgurluk ve mutlulugu bulma istegi) guvence altina almak icin Hukumetler toplumlar icinde yetkilerini hukmedilenlerin rizalarindan saglarlar." IsteHaShem'in Shmuel'e soyledigi de buydu. "Halk bir kral istiyorsa, ver onlara bu krali. Israil ulusu Tora kanunlarinin parametreleri cercevesinde arzu ettigi hukumet seklini secmekle yetkilidir."
Tora'nin gorusune gore asil konu "monarshi veya demokrasi" degil, "hukmedilenler tarafindan ozgurce secilmis veya secilmemis bir hukumet" konusu. Gercek olan, Tora'nin politikaya sistematik olarak suphe ile yaklasmakta oldugudur. Ideal bir dunyada Israel sadece HaShem tarafindan yonetilecekti. Ancak bu ideal bir dunya olmadigi icin, kanunlarin yurutulmesini ve dusmanlarin geri puskurtulmesini garanti edecek insani bir kuvvete otorite verilmeli. Bu da iki sinirlama ile gelir: birincisi bu kuvvet HaShem'in ve O'nun kanunlarinin otoritesi altindadir, ikincisi de halkin cikarlarini takip etme ile sinirlandirilmistir. Hukmedenin bu kuvvetini kendi sahsi cikarlari icin kullanmasi gayri meshrudur. (Kral Ahab ve Nabot'un uzum bahceleri konusunda oldugu gibi -- Krallar1 perek 21) [Ingilizcesi icin]
Ozgur toplumun dogushu Tora'da bulunmakta. Bizim bugun Yahudi dunyasinda ve ozellikle Israil Devletinde ihtiyacimiz olan Yahudi politik filozofisinin tekrar dogmasidir (rahmetli Profesor Daniel Elazar'in cigir acan calismalarinin devami olarak).Tora, toplumsal hayattan uzaklasmis degil tam tersine ozgurluk ve insan onuru uzerine kurulmus ve yuksek idealleri halen bugun bizleri zorlayan bir toplumun planidir.
Salı, Ağustos 10, 2010
AHMED BARAK'TAN INCILER SERISINE DEVAM
bs"d
Savunma bakani Ahmed Barak'tan emir: "Yehuda Shomron'daki kontrol noktalarindaki askerler (Yahudi olanlar) Ramazan boyunca yiyip icemeyecekler
.
Tayyip Erdogan'in beceremedigini basaran Ahmed Barak Turkiye'ye Savunma Bakani olmayi gittikce daha cok hak ediyor?
Tabii Turk halki bizim kadar d......k degildir.
Tabii haberi okuyacak kadar mideniz kuvvetli ise cocuklarin sahte tapanca tasimalarina da izin veren Ahmed Barak pogrom uygulattigi yerlesimcilerin "peotlarindan" suruklenmesine sessiz kalmaya devam ediyor.
Erev Rav'in fiziksellesip vucut bulmasini izleyerek tarihin bu onemli noktasina sahit oluyoruz>
.
Tayyip Erdogan'in beceremedigini basaran Ahmed Barak Turkiye'ye Savunma Bakani olmayi gittikce daha cok hak ediyor?
Tabii Turk halki bizim kadar d......k degildir.
Tabii haberi okuyacak kadar mideniz kuvvetli ise cocuklarin sahte tapanca tasimalarina da izin veren Ahmed Barak pogrom uygulattigi yerlesimcilerin "peotlarindan" suruklenmesine sessiz kalmaya devam ediyor.
Erev Rav'in fiziksellesip vucut bulmasini izleyerek tarihin bu onemli noktasina sahit oluyoruz>
DIN, TIKALI AKILLAR ICIN DEGIL ACIK KALPLER ICINDIR ...
bs"d
Rabbi Sir Jonathan Sacks'in 2009 yilinda The Times gazetesinde cikan makalesi:
1993 senesinde Francis Crick ile birlikte DNA'in yapisini kesfeden James D.Watson esliginde Cambridge Universitesi'nden fahri doktoraya layik goruldum. Kendisi ile bu bulusmam, iki bin sene evvel bilgelerimiz tarafindan bestelenen ve halen tum dua kitaplarimizda bulunan, HaShem'e kendi bilgeliginden insanogullarina ihsan ettigi icin sukran sunan Beraha'yi soylememe olanak sagladi. Aslindan bu Beraha buyuk bir bilim adami goruldugunde soylenmesi icindir. (Bu konda daha genis bilgi icin : tiklayin)
Ravlarin bilimden korkmalari icin her neden mevcuttu. Onlarin zamaninda bilim Yunanlilar tarafindan gelistirlmekte ve kullanilmaktaydi. Bu iki kultur arasinda cok derin farklar vardi, oylesine ki Yahudiler Helenistler'e karsi savasmislardi ve asli kultur savasi olan bir savasti bu.
Nukleer cekirdek (atom) biliminin oncusu olan Yunanli dusunur Epicurus'un adi Yahudiler icin "kafir" ile esh anlamliydi. Buna ragmen Rabbiler bilgeligi gorduler mi taniyorlar ve bazi sonuclari ile karsi fikirlerde olsalar dahi degerini biliyorlardi. Bunu uc nedenden yapiyorlardi.
Ilk olarak bu bilgelik HaShem'in insanoglunu kendi imajinda (benzerliginde), Yahudi gelenegine gore "anlama ve ayirt etme kapasitesi ile" yarattiginin bir ispati idi. Akil, anlama kabiliyeti, hipotez yaratip teste tabii tutma yetenegi HaShem tarafindan verilmis ve O'na mutesekkur olmamizi gerektiren olgulardir.
Ikincisi, bilimsel metodoloji dini inanca da uygulanabilir. Talmud Rabbi Shimon Ha-Amsoni'nin bazi yorumlama prensiplerini Tora'nin metnine uygulamak icin nasil hayatini adadigini anlatir. Bir noktada eger kendi prensipleri ile aciklanacak olursa kabul edilemeyecek bir sonuc cikarilabilecek olan bir dizeye rastladi. Aynen o anda ve o yerde bu presiplerin gecersiz oldugunu bildirerek tum hayatini adadigi bu calismasini terk etti. Ogrencileri dona kalmislardi. "Bir ters ornek yuzunden simdiye kadar tum ogrettiklerinden gercekten vaz mi geciyorsun ?" sorularina gulumseyerek "nasil ki aciklamalarim icin ilahi bir odul alacaksam, vaz gecmem icin de alacagim" diye cevap verir. Bu aslinda Sir Karl Popper'in "Conjectures and Refutations" adli kitabindaki bilimsel metodolojinin hesabinin yuz yillar evvel yapilmis bir on calismasiydi. Din bir bilim olmayabilir ama ayni mantik kurallarini kullanabilir.
Ucuncusu, bilim, ne tur sonuclar elde edilse bile kainatin kanuni duzenine ve yaratilisin guzelligi ile karmasikligina carpici bir taniklik etmekte. Bu bilgelerimiz icin cok eskilerden beri berrakti ve bugun cok daha kuvvetli bir sekilde vurgulanmakta. Yeni bir bilimsel icati, kesfi duyup ta "HaShem!, ne cok eserin var!Hepsini bilgece yaptin;Yeryuzu yarattiklarinla dolu " (Tehilim 104:24) misralarini soyledigimin sayisini bilemem. Rabbilerimiz bunu o kadar kuvvetli hissetmislerdi ki, Yeshayau'nun "Ama HaShem'in yaptiklarina dikkat etmez, ellerinin yapitina aldirmazlar."(Yeshayau 5:12) sozlerini astronomi bilimi ogrenebilecek kapasitede olup ta ogrenmeyenler icin soyledigi fikrindeydiler.
Talmud'daki bir paragraf Rabbilerin yaklasimina isik tutmakta. Tartisma konusu " gunes gece olunca nereye gider?" di. Bilgeler once kendi fikirlerini, arkasindan da Yunan dusunurlerin fikrini sunarlar. Sonucta Yunanlilarin aciklamasinin Yahudilerinkinden daha akla yakin oldugu hakkinda karara varirlar. Tartisma noktalanir. Onlar dogru acikladilar biz yanlistik. Bu benim gozumde aydin durustluk icin bir ornektir.
Revelation'a (vahiy'e) benzemeyen yonu ile "bilgelik" evrenseldir. Herkes, dini inanci ne olursa olsun "bilgelik"e ulasabilir ve izleri tum dunya kulturlerinde bulunabilir.
Mantik ve revelation arasinda surtusmeler vardir. Bu surtusme ozellikle muhalefetin en kuvvetli hissedildigi ve Kutsal Kitaplar icine eklenmis Kohelet (Vaiz) ve Iyov'da (Eyup) kendini gosterir. Ve herseye ragmen onlar da dini yasamin birer parcasidirlar. Oyleyse gelin HaShem'e buyuk bilim adamlari icin tesekkur etmeye devam edelim. DIN, TIKALI AKILLAR ICIN DEGIL ACIK KALPLER ICINDIR...
Rabbi Sir Jonathan Sacks'in 2009 yilinda The Times gazetesinde cikan makalesi:
1993 senesinde Francis Crick ile birlikte DNA'in yapisini kesfeden James D.Watson esliginde Cambridge Universitesi'nden fahri doktoraya layik goruldum. Kendisi ile bu bulusmam, iki bin sene evvel bilgelerimiz tarafindan bestelenen ve halen tum dua kitaplarimizda bulunan, HaShem'e kendi bilgeliginden insanogullarina ihsan ettigi icin sukran sunan Beraha'yi soylememe olanak sagladi. Aslindan bu Beraha buyuk bir bilim adami goruldugunde soylenmesi icindir. (Bu konda daha genis bilgi icin : tiklayin)Birinci yuzyil ile bugun arasindan ne kadar buyuk bir fark var. Din - bilim iliskisi bugun en kotu durumda dusmanlik, en iyi durumda yabancilasma olarak cagirabilecegimiz durumda. Boyle olmamali.
Nukleer cekirdek (atom) biliminin oncusu olan Yunanli dusunur Epicurus'un adi Yahudiler icin "kafir" ile esh anlamliydi. Buna ragmen Rabbiler bilgeligi gorduler mi taniyorlar ve bazi sonuclari ile karsi fikirlerde olsalar dahi degerini biliyorlardi. Bunu uc nedenden yapiyorlardi.
Ilk olarak bu bilgelik HaShem'in insanoglunu kendi imajinda (benzerliginde), Yahudi gelenegine gore "anlama ve ayirt etme kapasitesi ile" yarattiginin bir ispati idi. Akil, anlama kabiliyeti, hipotez yaratip teste tabii tutma yetenegi HaShem tarafindan verilmis ve O'na mutesekkur olmamizi gerektiren olgulardir.
Ikincisi, bilimsel metodoloji dini inanca da uygulanabilir. Talmud Rabbi Shimon Ha-Amsoni'nin bazi yorumlama prensiplerini Tora'nin metnine uygulamak icin nasil hayatini adadigini anlatir. Bir noktada eger kendi prensipleri ile aciklanacak olursa kabul edilemeyecek bir sonuc cikarilabilecek olan bir dizeye rastladi. Aynen o anda ve o yerde bu presiplerin gecersiz oldugunu bildirerek tum hayatini adadigi bu calismasini terk etti. Ogrencileri dona kalmislardi. "Bir ters ornek yuzunden simdiye kadar tum ogrettiklerinden gercekten vaz mi geciyorsun ?" sorularina gulumseyerek "nasil ki aciklamalarim icin ilahi bir odul alacaksam, vaz gecmem icin de alacagim" diye cevap verir. Bu aslinda Sir Karl Popper'in "Conjectures and Refutations" adli kitabindaki bilimsel metodolojinin hesabinin yuz yillar evvel yapilmis bir on calismasiydi. Din bir bilim olmayabilir ama ayni mantik kurallarini kullanabilir.
Ucuncusu, bilim, ne tur sonuclar elde edilse bile kainatin kanuni duzenine ve yaratilisin guzelligi ile karmasikligina carpici bir taniklik etmekte. Bu bilgelerimiz icin cok eskilerden beri berrakti ve bugun cok daha kuvvetli bir sekilde vurgulanmakta. Yeni bir bilimsel icati, kesfi duyup ta "HaShem!, ne cok eserin var!Hepsini bilgece yaptin;Yeryuzu yarattiklarinla dolu " (Tehilim 104:24) misralarini soyledigimin sayisini bilemem. Rabbilerimiz bunu o kadar kuvvetli hissetmislerdi ki, Yeshayau'nun "Ama HaShem'in yaptiklarina dikkat etmez, ellerinin yapitina aldirmazlar."(Yeshayau 5:12) sozlerini astronomi bilimi ogrenebilecek kapasitede olup ta ogrenmeyenler icin soyledigi fikrindeydiler.
Talmud'daki bir paragraf Rabbilerin yaklasimina isik tutmakta. Tartisma konusu " gunes gece olunca nereye gider?" di. Bilgeler once kendi fikirlerini, arkasindan da Yunan dusunurlerin fikrini sunarlar. Sonucta Yunanlilarin aciklamasinin Yahudilerinkinden daha akla yakin oldugu hakkinda karara varirlar. Tartisma noktalanir. Onlar dogru acikladilar biz yanlistik. Bu benim gozumde aydin durustluk icin bir ornektir. Buyuk bir bilim adami gordugumuzde yaptigimiz Beraha'da kullandigimiz kelimenin "bilgelik" oldugunu belirtmistim.
Bu kelime anahtar bir kavram. Yahudilik iki ayri bilgi kaynagi tanir, "bilgelik" ve "Tora". Biri mantigin (sagduyunun) digeri vahiyin, ilhamin (revelation) urunleri.Revelation'a (vahiy'e) benzemeyen yonu ile "bilgelik" evrenseldir. Herkes, dini inanci ne olursa olsun "bilgelik"e ulasabilir ve izleri tum dunya kulturlerinde bulunabilir.
Mantik ve revelation arasinda surtusmeler vardir. Bu surtusme ozellikle muhalefetin en kuvvetli hissedildigi ve Kutsal Kitaplar icine eklenmis Kohelet (Vaiz) ve Iyov'da (Eyup) kendini gosterir. Ve herseye ragmen onlar da dini yasamin birer parcasidirlar. Oyleyse gelin HaShem'e buyuk bilim adamlari icin tesekkur etmeye devam edelim. DIN, TIKALI AKILLAR ICIN DEGIL ACIK KALPLER ICINDIR...
Pazartesi, Ağustos 09, 2010
NEDEN HASHEM KOTU SEYLERIN OLMASINA IZIN VERIYOR ?
bs"d
Bu hafta Pakistan'da olan seller dolayisi ile binlerce kisi hayatini kaybederken milyonlarca insan evsiz barksiz kaldi. Birlesmis Milletlerin verilerine gore bu felaket yuzunden en az 13 milyon insan cefa cekmekte. Bu 2004 sonunda olan Tsunami, 2005 Kashmir depremi ve son 2010 Haiti depremi toplamindan daha fazla insani etkilemis durumda. Haber icin : Pakistan'daki seller.
Dini inanc icin sorularin sorusudur bu. Hint okyanusundaki Sunami gibi bir trajediye HaShem nasil izin verdi? Masum olanin aci cekmesini ve sucsuzun olmesini nasil mumkun kildi?
60,000 kisinin oldugu iste aynen boyle bir felaket, 1755 tum ruhlarin gunu Lisbon trajedisi diye bilinen ve bir deprem sonucu olusan tsunami Votaire'in dini inanci mizaha alan Candide adli eserini yazmasina neden oldu.
Voltaire'in ironisinin tomurcugu olan Dr Pangloss'un " olagan butun dunyalarin en iyisi olan bu dunyamizda hersey en iyi icin vuku bulur" fikrini savunan Alman filozof Leibniz'i model aldigi fikri genelde kabul edilir.
Voltaire'i kizdiran, depremin Tanri'nin "Lisbon'un gunahkarligina" olan ofkesini ifade ettigini dusunen dini cevrelerin olmasiydi. Sonucta Tevrat ilahi ofkeden soz etmiyor muydu? Felaketler gunahkar uluslarin ugradiklari cezalar olarak aciklanmiyorlar miydi?
Tarih boyunca adelet yok muydu? Ancak sonucta hic bir aciklama doyurucu degildi. Neden Lisbon da, obur sehirler degil? Neden genc, kuvvetsiz ve durustler de kayiplar arasindaydilar?
En dogmatik sahis dahi bu sorulari cevaplamayi zor buluyordu. Her halukarda boyle boir iddia ahlaki olarak ta kabule edilemezdi. Kurbani kendi kaderi yuzunden suclayan bir aciklamaydi. Holokost'tan sonra boyle dusunceler dusunulemez halini aldilar.
Yahudiler Tevrat'i degisik sekilde okurlar.Tevrat'in en etkileyici noktalarindan biri en zorlayici sorularin inancsizlardan degil, inancin kahramanlarindan gelmeleridir. Avraham "tum dunyanin hakimi adalet yapmayacak mi?" diye sordu. Moshe "bu ulusa neden kotuluk ettin?" diye sordu.
Tum Iyov Kitabi (Eyup) bu soruya adanmistir, ve en sonunda Iyov'u basina gelen belalarin sebebinin kendi gunahlari oldugu seklinde suclayan tesellicileri degil, HaShem'i devamli sorulari ile zorlayan Iyov hakli gorulmemis miydi?
Yahudilik'te inanc cevaplarda degil sorularda yatar. Depremler ve tsunamiler kadim toplumlar tarafindan bilirlerdi.
Bu felaketlerden korku ile karisik hushu ile soz ederlerdi. Iyov kendisi su cumlelerin sahibidir "Goklerin direkleri sarsilir, Saskına donerler O azarlayinca. Gucuyle denizi calkalar" (Iyov 26:11-12)
David HaMeleh bu felaketleri korkuyu anlatmak icin mecazi olarak kullandi: "Cunku olum dalgalari beni kusatti,Yikim selleri basti ... (Shmuel-B 22:5), O zaman yeryuzu sarsilip sallandi,Titreyip sarsildi goklerin temelleri... (Shmuel-B 22:8), Denizin dibi gorundu,Yeryuzunun temelleri aciga cikti. (Shmuel-B 22:16)"
Yona denizin ortasinda firtinanin gozunde dua etti : "Ofken uzerime coktu, Dalga dalga kizginliginla beni ezdin" (Tehilim 88:8)
Hepsinin yaninda HaShem Eliyahu'ya harap eden depremlerin veya hortumlarin icinde degil, shifa getiren o kisik sesin icinde O'nu bulabilcegini ogretti.
Tora'nin Peygamberleri'ni kendilerinden evvel gelen putperestlerinkilerden ayiran bu tur doga felaketlerini, kotulugun ayri bir kuvveti (ispati bazi tanrilarinin insanogluna dusman olmalari) olarak gormemeleri idi.
Ornegin eski Babil'in yaratilis destanlarindan olan Enuma Elish'te okyanuslarin tanricasi Tiamat diger tum yaratilisa savas aciyor ve ancak uzun bir mucadele sonucu genc bir tanri olan Marduk tarafindan alt ediliyor.
Monoteism icin esas olan, "catisma-kavganin" kainatin dokusuna islenmemis olmasidir.
Iste bu trajediyi telafi edip yerine umut yaratmaktadir. En basit aciklamayi 12. yuzyil bilgesi Moshe Maimon (Ramba"m) veriyor: "Dogal felaketlerin, HaShem'in bizleri bu fiziksel dunyaya yerlestirerek yasami fizikselligin parametreleri ile sinirlamis olmasindan baska hic bir aciklamasi yoktur"
Gezegenler olusur, fay tabakalari kayar, depremler vuku bulur ve bazen masum insanlar olurler. Baska sekilde olmasini arzu etmek, aslinda bizlerin fiziksel varliklar olmamamizi arzu etmekten baska bir sey degildir.
O zaman ne zevk, ne arzu, ne basari, ne ozgurluk, ne fazilet, ne yaraticilik, ne kirilabilirlik ne de sevgiyi bilemeyecektik. Birer Melek olacaktik; O'na ovguler soylemeye programli HaShem'in bilgisayarlari olacaktik.
Bu sebepten sorumuz "Bu neden oldu?" degil " Biz ne yapabiliriz?" olmali. Bundan dolayi bu haftasonu tum ibadethanelerde yakinlarini kaybedenler ve yaralilar icin dualarimizin yaninda yahidlerden kurtarma operasyonlari icin yardim paralari bagislamalarini isteyecegiz.
Tepkimiz anlamaya calismak degil, kabullenmek olacak. Biz HaShem degiliz. Biz O'nun "yaratilis calismasinda ortagi olmamamizi" istedigi insanogullariyiz. En uygun cevabimiz " HaShem!, bu korkunc felaket neden oldu bilmiyorum, ama bizden istediginin bu felaketin kurbanlarina yardim etmemiz, yakinlarini kaybedenleri teselli etmemiz, yaralilara shifa yollamamiz ve gecim kaynaklarini, yuvalarini kaybetmis olanlara el vermemiz oldugunu biliyorum"
HaShem'i anlayamayiz ancak O'nun sevgi ve sefkatini taklit etmeye calisabiliriz. Bir sey daha yapabilirz :
Nuh zamaninda, o ilk tufan sonrasinda HaShem tum insanlik ile ilk anlasmasini yapti. Tora, HaShem'in "zorbalik ile dolu bir dunya" gordugunu ve Nuh'tan insan hayatina HaShem'in imaji ile yaratildigindan dolayi deger verecek bir sosyal sistem olusturmasini istedi. Aci cekmenin bir aciklamasi olarak degil, bu aciya bir tepki olarak tum insanlik olarak bu ortak kederimiz bagi ile insanligin dayanismasini isteyen bu anlasmamizi yenilememiz icin duaciyim. Doga karsisinda insanoglunun ne kadar kucuk ve savunmasiz oldugunu gorerek, belki de bizleri ayiran farklarin ne kadar kucuk oldugunu gorur, keder ustune keder eklemenin ne kadar trajik oldugunu anlariz...
Bu hafta Pakistan'da olan seller dolayisi ile binlerce kisi hayatini kaybederken milyonlarca insan evsiz barksiz kaldi. Birlesmis Milletlerin verilerine gore bu felaket yuzunden en az 13 milyon insan cefa cekmekte. Bu 2004 sonunda olan Tsunami, 2005 Kashmir depremi ve son 2010 Haiti depremi toplamindan daha fazla insani etkilemis durumda. Haber icin : Pakistan'daki seller.Bu vesile ile 1 Ocak 2005 tarihinde Ingiltere Hahambasisi Rabbi Sir Jonathan Sacks'in sozlerini tekrar okumak gerekiyor :
Dini inanc icin sorularin sorusudur bu. Hint okyanusundaki Sunami gibi bir trajediye HaShem nasil izin verdi? Masum olanin aci cekmesini ve sucsuzun olmesini nasil mumkun kildi?
60,000 kisinin oldugu iste aynen boyle bir felaket, 1755 tum ruhlarin gunu Lisbon trajedisi diye bilinen ve bir deprem sonucu olusan tsunami Votaire'in dini inanci mizaha alan Candide adli eserini yazmasina neden oldu.
Voltaire'in ironisinin tomurcugu olan Dr Pangloss'un " olagan butun dunyalarin en iyisi olan bu dunyamizda hersey en iyi icin vuku bulur" fikrini savunan Alman filozof Leibniz'i model aldigi fikri genelde kabul edilir.
Voltaire'i kizdiran, depremin Tanri'nin "Lisbon'un gunahkarligina" olan ofkesini ifade ettigini dusunen dini cevrelerin olmasiydi. Sonucta Tevrat ilahi ofkeden soz etmiyor muydu? Felaketler gunahkar uluslarin ugradiklari cezalar olarak aciklanmiyorlar miydi?
Tarih boyunca adelet yok muydu? Ancak sonucta hic bir aciklama doyurucu degildi. Neden Lisbon da, obur sehirler degil? Neden genc, kuvvetsiz ve durustler de kayiplar arasindaydilar?
En dogmatik sahis dahi bu sorulari cevaplamayi zor buluyordu. Her halukarda boyle boir iddia ahlaki olarak ta kabule edilemezdi. Kurbani kendi kaderi yuzunden suclayan bir aciklamaydi. Holokost'tan sonra boyle dusunceler dusunulemez halini aldilar.
Yahudiler Tevrat'i degisik sekilde okurlar.Tevrat'in en etkileyici noktalarindan biri en zorlayici sorularin inancsizlardan degil, inancin kahramanlarindan gelmeleridir. Avraham "tum dunyanin hakimi adalet yapmayacak mi?" diye sordu. Moshe "bu ulusa neden kotuluk ettin?" diye sordu.
Tum Iyov Kitabi (Eyup) bu soruya adanmistir, ve en sonunda Iyov'u basina gelen belalarin sebebinin kendi gunahlari oldugu seklinde suclayan tesellicileri degil, HaShem'i devamli sorulari ile zorlayan Iyov hakli gorulmemis miydi?
Yahudilik'te inanc cevaplarda degil sorularda yatar. Depremler ve tsunamiler kadim toplumlar tarafindan bilirlerdi.
Bu felaketlerden korku ile karisik hushu ile soz ederlerdi. Iyov kendisi su cumlelerin sahibidir "Goklerin direkleri sarsilir, Saskına donerler O azarlayinca. Gucuyle denizi calkalar" (Iyov 26:11-12)
David HaMeleh bu felaketleri korkuyu anlatmak icin mecazi olarak kullandi: "Cunku olum dalgalari beni kusatti,Yikim selleri basti ... (Shmuel-B 22:5), O zaman yeryuzu sarsilip sallandi,Titreyip sarsildi goklerin temelleri... (Shmuel-B 22:8), Denizin dibi gorundu,Yeryuzunun temelleri aciga cikti. (Shmuel-B 22:16)"
Yona denizin ortasinda firtinanin gozunde dua etti : "Ofken uzerime coktu, Dalga dalga kizginliginla beni ezdin" (Tehilim 88:8)
Hepsinin yaninda HaShem Eliyahu'ya harap eden depremlerin veya hortumlarin icinde degil, shifa getiren o kisik sesin icinde O'nu bulabilcegini ogretti.
Tora'nin Peygamberleri'ni kendilerinden evvel gelen putperestlerinkilerden ayiran bu tur doga felaketlerini, kotulugun ayri bir kuvveti (ispati bazi tanrilarinin insanogluna dusman olmalari) olarak gormemeleri idi.
Ornegin eski Babil'in yaratilis destanlarindan olan Enuma Elish'te okyanuslarin tanricasi Tiamat diger tum yaratilisa savas aciyor ve ancak uzun bir mucadele sonucu genc bir tanri olan Marduk tarafindan alt ediliyor.
Monoteism icin esas olan, "catisma-kavganin" kainatin dokusuna islenmemis olmasidir.
Iste bu trajediyi telafi edip yerine umut yaratmaktadir. En basit aciklamayi 12. yuzyil bilgesi Moshe Maimon (Ramba"m) veriyor: "Dogal felaketlerin, HaShem'in bizleri bu fiziksel dunyaya yerlestirerek yasami fizikselligin parametreleri ile sinirlamis olmasindan baska hic bir aciklamasi yoktur"
Gezegenler olusur, fay tabakalari kayar, depremler vuku bulur ve bazen masum insanlar olurler. Baska sekilde olmasini arzu etmek, aslinda bizlerin fiziksel varliklar olmamamizi arzu etmekten baska bir sey degildir.
O zaman ne zevk, ne arzu, ne basari, ne ozgurluk, ne fazilet, ne yaraticilik, ne kirilabilirlik ne de sevgiyi bilemeyecektik. Birer Melek olacaktik; O'na ovguler soylemeye programli HaShem'in bilgisayarlari olacaktik.
Tepkimiz anlamaya calismak degil, kabullenmek olacak. Biz HaShem degiliz. Biz O'nun "yaratilis calismasinda ortagi olmamamizi" istedigi insanogullariyiz. En uygun cevabimiz " HaShem!, bu korkunc felaket neden oldu bilmiyorum, ama bizden istediginin bu felaketin kurbanlarina yardim etmemiz, yakinlarini kaybedenleri teselli etmemiz, yaralilara shifa yollamamiz ve gecim kaynaklarini, yuvalarini kaybetmis olanlara el vermemiz oldugunu biliyorum"
HaShem'i anlayamayiz ancak O'nun sevgi ve sefkatini taklit etmeye calisabiliriz. Bir sey daha yapabilirz :
Nuh zamaninda, o ilk tufan sonrasinda HaShem tum insanlik ile ilk anlasmasini yapti. Tora, HaShem'in "zorbalik ile dolu bir dunya" gordugunu ve Nuh'tan insan hayatina HaShem'in imaji ile yaratildigindan dolayi deger verecek bir sosyal sistem olusturmasini istedi. Aci cekmenin bir aciklamasi olarak degil, bu aciya bir tepki olarak tum insanlik olarak bu ortak kederimiz bagi ile insanligin dayanismasini isteyen bu anlasmamizi yenilememiz icin duaciyim. Doga karsisinda insanoglunun ne kadar kucuk ve savunmasiz oldugunu gorerek, belki de bizleri ayiran farklarin ne kadar kucuk oldugunu gorur, keder ustune keder eklemenin ne kadar trajik oldugunu anlariz...
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
