Yehuda Harel Kibbutz hareketinin ve bu hareketin atalarindan Tabenkin'in adanmis muritlerinden biri idi. Zamanin atesli komunisti bugun sosyalizm, komunizm, fashizm, nazizm ve sosyal demokratligin arasinda hic bir fark olmadigini anlamis olanlarin safinda yer almakta. Butun bu IZMlerin sonucta Devlet'in sahis ozgurlukleri uzerindeki kontrolunu kabullendirme yollarinin ayri sekli ayni amacli olduklari kanisinda.
1970'li yillarda ozellikle Golan tepelerinde Kibbutz hareketinin temellerini atanlarin arasinda olan Harel, isin icine girdikten sonra durumun ne kadar kokusmus oldugunu ve bu ideolojinin cokumun ne kadar yakininda oldugunu gorur.
1980'lerde Kibbutz hareketini kurtarmanin tek yolunun Kibbutz uyelerinin kollektiv yasam sekilleri ile ekonomik duzenin ayrilmasi gerektigini one surerek o gunlerde alay konusu oldu. 1990'larda Kibbutz hareketi onun daha evvel alay konusu olan onerilerini kabullenmek zorunda kaldi.
Serbest market ekonomisi ve Devlet'in katilimini azaltma konusunda eski ideolojisinden cok uzak bir yola dondu. Kibbutz harekletinin gazetesinde onemli bir kose yazari olan ve Kibbutz hareketinin yayinladigi bir cok kitaba imzasini atan Harel ile yapilan roportajdan alintilar:
Gercek etik sadece ve sadece gercek ozgurluk ile ortaya cikar.
Sosyalizm'in savundugu yardimlasma fikri ise tam tersine kisi ozgurlugunu hice sayan bir temel uzerinde.
Planlanmis ekonomik sistemlerde kisinin ne yapacagi devlet veya hukumet tarafindan belirlenmis oldugu icin sosyalist sistem bu kisitlanan ozgurlukleri demokratik bir sistem ile telafi etmeye calisir.
Bu da sonucta Rousseau'nun dedigi gibi kendi temsilcilerini sectigin andan itibaren, onlar once kendilerini, sonra partiyi ve en son olarak ta secmenleri temsil ederler.
"Planlanmis ekonomik sistemlerin basarilari da goz ardi edilemez, mesela Nazi Almanya'sinin ekonomik basarisi gibi?" sorusuna cevaben:
Naziler buyuk bir butce acigi tasimaktaydilar ve bu yuzden de savasa gitmek zorunda kaldilar.
Gecenlerde Nazi ekonomisini arastiran ve bu konuda kitaplar yayinlamis Lehavot Habshan Kibutz'u sakini biri ile tanistim. Sosyalist kalmasina ragmen Nazi ekonomik sistemine olan inanci kaybolmamis.
Neden?
Cunku eger Marxist iseniz planlama inanc ogelerinden biri olarak kalmakta. Ancak sosyaliuzm ile nazizm arasindaki benzerlige yeteri kadar dikkat etmemekteler.
"Sosyal demokratlari, sosyalizm, fashizm ve nazizm ile birlikte liberalizmin dusmani olarak ayni sinifa mi koymaktasin?
Tabii. Marx ve Hegel'den bir hareketin en iyi aciklamasi kendi tarihidir fikrini ogrendik. Sosyal demokrasi ile nasyonal sosyalizmin yaraticisinin bir Yahudi olmasi surpriz degil. Ferdinanad Laselle, Bismarck'in yakin bir dostu olarak bilinirdi. Sosyalizm'e iananci Prusiya milliyetcili dolayisi ile idi. Dunyada ilk sosyal demokrat partiyi Almanya'da o kurdu. Marx onu Alman milliyetcisi olarak elestirdi. Nasyonal sosyalizm ile soysal demokratlarin koku benzesirler.
Alman sosyal demokratlari Alman milliyetcileri ile Birinci Dunya Savasi'nda birlestiler. Bu da Komunistler tarafindan bir ihanet olarak yorumlandi. Ama bu sadec oylesine gelismis bir ihanet degildi. Alman milliyetciliginin icine karismislardi zaten.
Baska bir Yahudi, Bernstein, sosyalizmin Devlet'in merkezlestirilmesi ile ve tum iscilerin memurlastirilmasi ile daha dogru anlasilabilecegine inaniyordu. Bu da nasyonal sosyalizmin gelismesine neden oldu. Kimse irkci bir yone dogru gidecegini dusunmemisti ama Nazizm'in ekonomik ve sosyal yonu buradan basladi. Nasyonal-sosyalizm teriminin secilmesi bir rastlanti degildi. Sosyal demokratlar da Devlet ile sosyalizm fikri idi. Bugun Israel'in sosyalistlerine bakin. Devlete daha cok vermek istegindeler. Ozellestirme konusunu buyuk bir tehdit olarak gormekteler.
Sosyalizm'in buyuk cokusune ragmen, Dogu Blok'unun devrilmesine, Kibbutz Hareketi'nin cokmesine ragmen halen sosyalist ideolojinin ve populizmini halen canli. Ne dersiniz buna?
Onlar icin sosylizm basarisiz olamaz. Eger bir sosyalist etik olmayan bir sey yaparsa o kisinin sosyalist olmadiginin bir ispatidir bu onlar icin. Aynen Hanan Porat'in hirsizlik yapan bir dindarin dindar olmadigi aciklamasi gibi. Sosyalizm de basarisiz olamaz, cunku olursa hareketi yonlendiren kisinin sosyalist olmamasindandir bu...
