bs'd
Bu blogda ileride yazacagim bazi yazilara bir temel olusturmasi amaci ile bazi kavramlara aciklik getirmeye gerek duyuyorum.
Bunlarin en basinda "PARDES" פרדס dedigimiz ve Turkce'ye kelime anlami olarak "BAHCE--BOSTAN" olarak tercume edebilecegimiz kavram var.
Tora 4 kademede aciklaniyor.
1-Peshat -acik ve basit anlami ile,yani ne okuyorsak ve ne hikayeler
anlatiliyorsa hepimizin anliyabilecegi ve dersler cikartabilecegi bir
mertebe.
2-Remez - okudugumuz hikayelerden daha derin,ahlaki anlamlar
cikartabilmek.Bunun icinde anlatilan bir olayin icinden gunumuze,kendimize
cikartabilecegimiz dersler bulabilmek.Gematriya vs. gibi kod sistemleride
bunun bir araci.Genelde cogumuz bu mertebede zaten zorlanmaya
baslariz.Cok calisma gerektiren,yillarca Talmud
vs.ile ugrastiktan sonra tam anlami ile degerini anlayabildigimiz bir durum.
3-Drash -bir mertebe daha derine inerek daha evvelden edindigimiz bilgilerin
isiginda okudugumuz iletilerden degisik sonuclar cikartabilmek.Bunlarda daha
evvel belirlenmis bir formulasyonun icinde oldugu icin herkes ben bundan bu
sonucu cikarttim diyemiyor.Genel bir formulun disina cikilamiyor.
4-Sod -sir,gizemli bolum.Kabala olarak ta adlandirdigimiz bu mertebe,bir
yerde Yaratanin karakterini tam anliyabilmis sayili kimselerin ugrastiklari
bir bilim.
Tora ogrenimi sirasinda genel sart yukarida kisaca belirttigim basamaklari sirasi ile kavranmasi gerektigidir.
Ileri mertebelere girip, yanlis anlamlar cikartmak tehlikesi cok .
Neden Yaratan bu gibi sirlarla bezemis Tora'yi?
Her bilgi o bilgiyi ogrenene kadar bizim icin bir sirdir.Ogrendigimiz anda
,o bilginin sahibi oluyoruz ve bizim icin bir sir olmaktan
cikiyor.Biz insanlar fiziksel yaratiklar oldugumuz kadar,bu
fiziksellige yasam veren bir
ruhani tarafimiz da var.Fiziksel ihtiyaclarimizi tatmin ettikten sonra,o
ihtiyac gozumuzde degerini yitiriyor.Ruhani olarak boyle
degil.Ruhani kismimiz her zaman bir arayis
icinde.Iste bu 4 mertebe bu arayisa cevap verebilmek icin bu sekilde
siralanmis.1.mertebeyi asmadan ikinciye varamayiz,aynen dusuk egitimi
gecmeden yuksek egitime gecemedigimiz gibi.
Ruhani yanimizi tatmin edebilmek icin,fiziksel yanimizi kontrol altina
alabilmemiz gerekiyor.Burada da bildigimiz 613 mitzva bu islevi gormemize
yardimci oluyor.Dikkat edersek mitzvalarin cogu bizim mantigimiz ile
aciklanabilecek olaylar degiller.En temel mitzvalardan biri Kasherut'u insan
mantigi ile aciklamak imkansiz.Ama bu kurallar bizi bir disipline sokuyor.
Fizikselligimizi kisitliyarak hayvani duygularimizi kontrol altina
aliyoruz.Iste bu bizi ozgur kiliyor.
Inanisa gore Tora'yi 4 mertebesi ile ogrenmek mecburiyetimiz var.Tabii sirasi
ile.En onemlisi ise 4. mertebe yani Kabala.
Bu 4 mertebeye PARDES (4 mertebenin ilk harfleri ile olusan bir kelime)
deniyor.Bahce anlamina geliyor.Yuz yillar boyunca 4. mertebeden hep uzak
duruldu.Sebebi insanligin bu bilimi algilamaya hazir olmayisi
idi.Sadece sayili bilge bununla ugrasip kusaktan kusaga devretti.
Fakat gregoryan -- sivil takvime de uyacak bir sekilde sanayi devrimi ile dunya ve
insanlik yeni bir doneme girdi.(Prashat Noah--600 shana le Noah-- ilerde biraz arastirip yazabilirim), Teknolojinin hizli ilerlemesinin
sebebi de buna bagli. Bizlerde artik bu bilimi daha kolayca kavrayabilme
durumunda ve olgunlugundayiz.
Tum bunlara ragmen yine de en onemli nokta yine 1. mertebeyi
ozumleyip,ahlaki bir yasam ile hem mutlu bir yasam surebilmek,hem de
etrafindakilere surdurtebilmek.
Eger bunu basarabiliyorsak en onemli seyi basarabiliyoruz demektir ki o da
"Yaratana ,yarattiklari ile gurur duymasini saglayabilmek." Bir anne ,baba
icin en buyuk mutluluk cocuklarinin mutlulugu degil mi?
