Rabbi Uri Nahum'un Va'ethanan Perashasi ile ilgili derashasinin Turkcesi...
Ben her zaman bu Perasha'yi uzerinde calismasi, aciklamasi en zor olanlardan biri olarak gorurum . Nedeni ise bu Perasha'nin sozleri kendileri o kadar acik ve netler ki baska aciklamalara cok yer birakmiyorlar. Sadece 10 emir degil, butun olayin her detayi da tekrar edilmis . Bu Perasha ile her karsilastigimda Yeshiva'daki ilk yillarimda vuku bulan bir olay aklima gelir .
Yeshivamiz her sene Yahudilik ile cok az veya hic alakasi olamamis bir grup genci misafir ederdi . Bu grup genelde Universitelerde sene ortasi tatiline rastlayan Ocak ayi sirasinda iki haftaligina Yeshiva'ya gelirdi. Bu zaman zarfinda az da olsa biraz Tora ve Yahudiligin guzelligi ile tanisirlardi. Bu haftalar icinde bir Cumartesi aksami birkaci ile o civardaki pizzacilardan birine gittim . Lokanta doluydu ve ben yer bulup oturana kadar kendimi bu gruptan bir genc ile yalniz buldum . Sohbet hafif ve cok dostca basladi . Ben ona, o da bana gecmisimiz vs ile sorular sorduk . Tabii sohbet isinmaya baslayinca bana din hakkinda sorular sormaya basladi . Her ne kadar ben kendim de daha yeni baslamakta olmama ragmen sorularina cevap verebiliyordum . Ve sonra buyuk soru geldi . Bana sordugu bu soruyu nasil cevapliyabilecegimi bilmiyordum ve dahasi da bu soru benim uzerimde buyuk bir etki birakti . Cevaplarima "gercek oldugunu kim demis ?" diye tepki gosteriyordu.
"Belki butun bu (din) uydurma! Butun Tora'yi gozden gecirdim hic bir yerde HaShem Yahudi ulusu ile konustu denmiyor. HaShem'in Yahudiler'e konustugunu nereden biliyoruz ?
Belki Moshe daga gidip derin bir magaraya bagirip yuksek bir ses gibi duyulmasini sagladi ? "
Bana bunlari soyleyince donup kaldim . Ne cevap verecegimi bilemedim. Genelde geleneklerine bagli - kasheruta ve shabata bakan - bir cemaat icinde yetistim ama hic bir zaman boyle sorular sormadik. Bizim icin basit bir olgu vardi , tek Tanri'nin varligi ve O'nun bize verdigi Tora. Ben de butun Tora'yi okudum ve Tora'nin bize verildigi hakkinda bazi seyler anlatildigini hatirliyorum ama belki ben hataliydim. Bu kisi bayaa egitimli gorunuyordu ve boyle bir seyin olmadigini soyluyordu! Bir de bu soruyu ilk defa duymuyordum. Bu soruyu ve verilen cevaplari da duymustum. Hic bir zaman bu sorulara cevaplara sahip olmaya gerk gormemistim ; Tora'nin Yahudi ulusuna verilmis oldugunu biliyordum . Ancak, simdi bu bilgim, daha dogrusu inancim sorgulaniyordu. Baska soyleyecek bir sey kalmayinca , HaShem'in Tora'yi Yahudi ulusuna verdigini bildigimi ve hatta bunu ona Tora'da da gosterecegimi soyledim .
Sadece simdi bir pizzacidaydik ve Cumartesi aksami kasher bir pizzacida dahi Humash (Tora) bulmak cok zordur. Yeshiva'ya doner donmez gosterecektim bunlari ona . Dusundugum Yeshiva'ya donunce Ravlardan birine bir kaynak sorabilecegimdi. Yeshiva'ya dondugumuzde nerede ise gece yarisiydi. Her zamanki gibi buyuk sinifta isiklar yaniyordu ama sadece bir kac ogrenci gec saatte ogrenmekteydiler.
Bu soruyu sorabilecegim hic bir Rav orada degildi. Kendi basimaydim.
Elime bir Tevrat (Tana"h - Moshe'den son peygambere kadar tum yazili kitaplarimiza verilen ad - (T)ora, (N)eviim, (K)etuvim) alip bir masaya oturdum.
Bu arada o tualete gitmisti bu da bana ona verecek bir cevap bulabilmek icin tahminlerde bulunmam icin zaman verdi. Halen hangi Tana"h'i (Tevrat) aldigimi hatirliyorum. Artscroll'un siyah kapakli ve Ingilizce tercumeli olani. Muthiz buyuk bir kitapti , 2000 sayfadan fazla. Bu 2000 sayfadan fazla iceren kitaptan ona HaShem'in Yahudi ulusuna Tora'yi verdiginin ispatini nasil gostercektim? Bu cevabin orada oldugunu biliyordum ama nerede ? Bir de bu kisa tualet tenefusu icinde ne suratle bulabilirdim bunu ? Baska bir carem olmadigindan kalbimi HaShem'e doktum.
"HaShem , bana bu gencin sorusuna bir cevap bulmama yardim et " Sonra bu 2000 kusur sayfalik kitabi gelisi guzel actim ve karsima Perashat Va'ethanan cikti. Tam bir kac yuz sayfa ileri atlayacaktim aklima bu Perasha'da 10 Emir'in oldugu aklima geldi . Burasinin Tora'nin Yahudi ulusuna nasil iletildiginin anlatildigi yer olabileceginden bakilmasinin dogru olan yer oldugunu dusundum. Yazili olani okudum ve Tora'nin Sinai daginda olan her seyi ne kadar net anlatmakta olduguna sasirip kaldim. Arkadasim tualetten geri gelince ona ilk soyledigim " biliyorsun , beni gercekten korkuttun. Tora'nin bize HaShem'in Tora'yi Yahudi ulusuna nasil verdigini acikladigini biliyordum. Ama sen bana tum Tora'yi inceldigini ve bunun anlatilmadigini soyleyince gercekten telaslandim. Tora'nin okunusunu her hafta dinlerim ama butun detaylara her zaman dikkat etmem; senin belki de hakli olabilecegini dusundum. Ama simdi elimde sana HaSHem'in gercekten Tora'yi Yahudiler Sinai daginda verdigine dair gosterebilecegim kesin ve acik bir ispatim var." oldu. Ona Ibranice aslindan okumaya basladim; o da Ingilizce tercumesinden takip ediyordu. Her cumle ve her kelimeyi. Her cumle birbirinden daha kuvvetliydi, her cumle onun da benim de suphelerimizi aydinlatiyordu. Hic bir aciklamaya ihtiyac yoktu, kelimeler her seyi cok acik bir sekilde soyluyorlardi. Sadece tercume yeterliydi. Iste beraber okudugumuz parcalardan biri :
:פרק ד ט רק השמר לך...פן-תשכח את-הדברים אשר-ראו עיניך... י יום אשר
עמדת לפני ה' אלקיך בחרב באמר ה' אלי הקהל-לי את-העם ואשמעם את-דברי אשר
ילמדון ... יב וידבר ה' אליכם מתוך האש קול דברים אתם שמעים ותמונה אינכם
ראים זולתי קול: לו מן-השמים השמיעך את-קלו ... ודבריו שמעת מתוך האש
9Ancak gördüklerinizi unutmamaya, yaşamınız boyunca aklınızdan çıkarmamaya dikkat edin ve uyanık olun. Bunları çocuklarınıza, torunlarınıza anlatın. 10 Horevde Tanrınız HaShem'in önünde durduğunuz günü anımsayın. HaShem bana şöyle dedi: ‹Sözlerimi dinlemesi için halkı topla. Öyle ki, yaşamları boyunca benden korkmayı öğrensinler, çocuklarına da öğretsinler.› 11 ‹‹Yaklaşıp dağın eteğinde durdunuz. Dağ göklere dek yükselen alevle tutuşmuştu. Kara bulutlar ve koyu bir karanlık vardı. 12 HaShem size ateşin içinden seslendi. Siz konuşulanı duydunuz, ama konuşanı görmediniz. Yalnız bir ses duydunuz
Saatin gec olmasina ragmen en azindan 45 dakikamizi bu parcalari okuyarak gecirdik. Artik kendime cok daha fazla guvenim vardi. Birdenbire bu gelenegimiz hakkindaki tum sorularin cevaplari hatirladim. Ispat uzerine ispat vermekteydim. Bu sohbet o kadar ilginclesmistiki orada bulunan kidemli ogrencilerden biri ogrenmeyi kesip bizi dinlemeye basladi.
O geceden ve bu olaydan birkac ders alarak ciktim. Oncelikle anlatacak bir hikayem vardi. Ikincisi ve daha onemlisi " Tanri var mi? Sinai daginda bir vahiy (revelation) oldu mu? Tanri hic bir insanoglu ile hic konustumu ? vs" gibi temel sorularin hepsinin Yahudilik'te cevaplandirildiklarini anladim. Sadece oylesine cevaplandirilmiyorlar, cevaplar her gun yaptigimiz seylerle cevaplandirilmaktalar. Bu her sene okudugumuz Va'ethanan Perashasinda Tora en cok rastlanan sorulardan birine acik ve net olarak cevap veriyor " HaShem Yahudi ulusuna Tora'yi verirken sozlu iletisim kurdu mu? Baska bir din bunu iddia edebiliyor mu?" Bu sorulara cevap icin arastirma yapmama gerek yoktu. Cevaplari her hafta duzenli olarak okudugumuz Tora'da acik bir sekilde mevcut.
Ama bu olaydan aldigim en onemli ve benim hayatima buyuk etkisi olan ders Tora'yi ogrenip anlamanin onemini oldu. Her ne kadar Tora'yi okuyorsam da ne dedigini anlamadigimi fark ettim. Bu olayda tek bilmem gereken basit bir tercume olmasina ragmen ben bunu dahi bilememistim. O andan itibaren eger biri bana bir soru soracak olursa her zaman cevaplamaya hazir olmam gerektigine karar verdim. Her seyin Tora'da oldugunu biliyordum , sadece Tora'nin ne demek istedigini anlamaya calismam gerekiyordu. Cok daha ciddi bir sekilde ogrenmeye basladim. Ne kadar cok ogrenirsem o kadar tum sorularimizin Tora tarafindan cevaplandirildigini anlamaktayim.
shabat shalom.
R. Uri Nahum
