bs"d
Gectigimiz Shabat benim icin zamanimizin en degerli dusunurlerinden olan Rabbi Jonathan Sacks'in bir makalesini okudum ve o kadar hosuma gitti ki icinden bir kac fikri elimden geldigince sizlerle paylasmak istedim . Beni cok mutlu eden bir yaziydi.
Rabbi Sacks Bereshit'te (baslangicta) anlatilan insanoglunun yaratilmasi hikayesine degisik bir yorum getirmis :
Adem yaratildiginda ve o unlu hatayi yapana kadar olum diye bir olgu ile karsilasmamisti . Boyle bir olasilik onun icin yoktu .
Adem "topraktan alindin ve tekrar topraga doneceksin " sozlerini isittikten sonra buyuk bir sorun yasamis olmali .
Tora Adem'in bu konudaki dusunceleri hakkinda tamamen sessiz . O ana kadar bilincinde olum olgusu olmayan biri olarak yani kendini sonsuzlugun bir parcasi olarak goren biri olarak "eger olumcul isek acaba tum bu hayatin gayesi sadece bu olabilir mi ? Yoksa bizim bir parcamiz biz gocmus olsak dahi yasamaya devam edebilir mi?" diye dusunmus olabilir .
Iste o zaman Adem Yaratan'in ayni hata sonrasi kadina soyledigi sozleri hatirliyor . Cocuk doguracaksin , evet aci ile birlikte gerceklesecek bir sey bu , ama sonucta dunyaya yeni bir hayat getirecek kadin .
O anda Adem her ne kadar olecekse de , eger cocuk sahibi olabilme sansini tatmis isek , bizden bir parca daha yasamaya devam edecegini idrak ediyor . Genlerimiz , fikirlerimiz , kisisel orneklerimiz , etkimiz yasamaya devam edebilecek . Bu iste bizim olumsuzlugumuz .
Iste bu anlayis sonucta tum Yahudi anlayisini , hayata bakis acisini sekillendirdi . Yahudiligin hayata bakis acisi gecmisin ve gunumuzun bir cok kulturunden bu noktada ayrildi .
Babil kulesi ve Ramses 'in muhtesem yapitlari Tora'nin eski zamanlardan bize bu konuda verdigi 2 baslica ornek . Onlarin bakisina gore olumsuzluk yapilan bu muhtesem yapitlarin tum doga sartlarina karsi ayakta kalmayi basarip zaman icinde ileriye ulasabilmeleri idi .
Yahudiligin olumsuzluk fikri ise ideallerimiz ve dusuncelerimizi cocuklarimizin kalplerine islemek ile saglanabilirdi . Mesopotamya ve eski Misir uygarliklari yapitlari (buildings) ilke ederken Avraham ve nesilleri yapanlari (builders) kendilerine olumsuzluk tasiyicilari olarak gorduler .
Sabahlari Tefilalarimizin sonunda okudugumuz Mishna bunu soyluyor . AL TIKRE BANAYIH , ELA BONAYH - onlari (cocuklarini) ogullarin diye degil insha edenlerin diye cagir (Ibranicenin guzelliklerinden biri daha banim = ogullar , bonim = insha edenler . Ayni kokten gelen ve iclerinde baglantili manalar tasiyan 2 kelime)
Devam edelim .
Adem bu asamada bir seyi daha anladi . Bizden sonraki nesillerin bizi olumsuzluge bagliybilmeleri icin bunu yalniz yapamazdi .
Olum gercegi ile tanisana kadar Adem esini "ezer kenegdo" (karsisindaki yardimci) olarak algilamakta idi . Yani kadin ona bir asistan veya yardimci olacak diye dusunmekte idi . Bir esitlik olabilecegini henuz idrak etmemisti .
Hatta bunu en acik sekilde esi ile ilk karsilasmasinda ona verdigi sifat ile de belirtti . ISHA = kadin
Bereshit 2:23 te olay Tora tarafindan bize anlatiliyor :
וַיֹּאמֶר, הָאָדָם, זֹאת הַפַּעַם עֶצֶם מֵעֲצָמַי, וּבָשָׂר מִבְּשָׂרִי; לְזֹאת יִקָּרֵא אִשָּׁה, כִּי מֵאִישׁ לֻקְחָה-זֹּאת.
Kendi basit tercumem ile : Adem diyor : bu defa bu benim kemigimden kemik , etimden et ve onu Isha (kadin) olarak cagiriyor cunku Ish'ten (erkekten) alinma diye.
Yani kadin Adem'in bir uzantisi idi . Bir parcasi idi .
Ama simdi kadinin bu hayat yaratabilme ozelligi ile de tanisinca bakis acisi tamami ile degisti .
Kadin olmadan cocuk sahibi olamiyacagini , dolayisi ile de olumsuzluge erisemiyecegini anladi . Artik kadini sadece bir yardimcisi olarak goremezdi . Sadece kendinin basit bir uzantisi olmadigini algiladi . Iste o zaman kadinin da bireysel , kendi hakki ile ozgurlugunu , individualligini , hatta kendinden de daha ozel bireyselligini kabul etti.
Ve aslinda kadinin kendinden fazla Yaratan'in image'inda (benzerliginde) oldugu ap acik ortadaydi . Adem degil kadin aynen Yaratan gibi hayat verme , yeni bir can getirme ozelligine sahipti .
Her sey bundan sonra degisti . Ilk defa kadini kendine ozgu bir birey olarak gordu ve isimlendirdi . Kisisel bir isim verdi : Havva
Anlami da "hayat veren"
Bereshit 3:19-20 :
בְּזֵעַת אַפֶּיךָ, תֹּאכַל לֶחֶם, עַד שׁוּבְךָ אֶל-הָאֲדָמָה, כִּי מִמֶּנָּה לֻקָּחְתָּ: כִּי-עָפָר אַתָּה, וְאֶל-עָפָר תָּשׁוּב. כ וַיִּקְרָא הָאָדָם שֵׁם אִשְׁתּוֹ, חַוָּה: כִּי הִוא הָיְתָה, אֵם כָּל-חָי.
Yine benim basit tercumem ile : Topraga donene kadar alninin teri ile ekmek yiyeceksin ,cunku topraktan alindin ve yine toprahga doneceksin. Ve Adem karisina Havva ismini veriyor cunku tum yasayanlarin annesi oldugu icin.
Bu aslinda insanoglunun gelisim surecinde cok onemli bir nokta . Adem daha evvel de sozunu ettigimiz pasukta kadina "isha" (kadin) terimini veriyor . Yani bir isim vermiyor .
Bu olaydan sonra kadina isim veriyor . Havva.
Isin ilginci de Tora'yi Ibranice okursak Adem'in de bu asamaya kadar ozel bir isim sahibi olmadigini goruyoruz .
Adem karisina Havva ismini verene kadar HA-ADAM (ibranicede kelimelerin basina getirilen Hey takisi ile bir cisim halini aliyor ) kelimesi 21 kere geciyor.
Ha-adam ozel isim halini Bereshit perashasinin 5:1'inden itibaren aliyor. Ze sefer toldot Adam diye basliyor bu bolum.
Medeniyetin donusum noktasi da buradan itibaren basliyor ve maalesef halen bazi toplumlarda bu mertebeye varilmamis henuz gunumuzde.
Kadinin bireysel olarak degerini anlamadigimiz surece , ayne Ha-adam gib onun ozel ksiligini ve ismini vermedigimiz surece oncelikle Yaratan'in gozunde dahi gereken degerimize ulasamiyoruz.
Bunun da en buyuk ispati yine Tora'da :
Ha-adam esine Hava ismini verdikten sonra Tora bize Yaratanin onlara giyecekler yaptigini soyluyor. ikisi de kendi kisiliklerini ve sayginliklarini kazaniyorlar.
Rabbi Meir de bu pasuk icin daha da guzel bir ekleme yapiyor. "Catnot Or " (deri elbiseler) olarak okumayin ," isiktan elbiseler " diye okuyun diyor. (Ibranice'de Or kelimesi ayin harfi ile yazilinca deri alef ile yazilinca isik olarak anlam kazaniyor)
selamlarla
Salı, Ağustos 26, 2008
Pazar, Ağustos 10, 2008
Salı, Ağustos 05, 2008
OLIMPIYAT KAFILESINDE TEKVANDOCU KIZIMIZ
bs"d
Israil'in Olimpiyat kafilesindeki Tekvandocu kizimiz Bat-El Gaterer mediadaki haberlere gore kafiledeki tek Kasherut kurallarini takip eden dindar kisi .
Tum takim arkadaslari enerji veren barlar (gofretler) ile beslenirken , bu gofretlerin kasher olanlarinin bulunmasindaki zorluklardan dolayi , Bat-El instant isitilan sehriye corbasi ile besinini saglamaya calisiyor .
Bat-El sadece Olimpiyatlara katilmayi basarmakla kalmayip , Tekvando dalinda Israil'i temsil eden tek sporcu.
20 yasindaki Bat-El Eretz Israel'in kalbinde Ramallah yakinlarindaki Kohav Yaakov yerlesim biriminde yasamakta.
Haberin tamami icin tiklayin :
INGILIZCE
IBRANICE
Pazartesi, Ağustos 04, 2008
CUMHURBASKANI ADAYI OLABILIR
bs"d
Yerushalayim Ibrani Universitesi'nde sosyoloji profesoru olan EYAL BEN ARI yaninda calisan kadinlarin bazilarinina cinsel tacizde bulundugu gerekcesi ile sorusturma altinda .
Haber Islamo-fashizm'in Ibranice yayin organi olan Haaretz gezetesinde dahi cikti. Bu bakimdan Haaretz'e gereken krediyi veriyorum.
Tecavuz suclamalari da iceren bu haber icin tiklayin : EYAL BEN ARI
Hatta Universite'nn hesabina arastirmalari icin gerekli alet edavat ile ilgili haber icin de buraya tiklayin : BILIMSEL HARCAMA
Simdi isin daha ilginc yanina bir bakalim :
Kim mis bu Profesor Eyal Ben Ari ?
Birkac ay once burada Ibrani universitesi tarafindan odullendirilen bir tez calismasindan soz etmistim . YAHUDI IRKCILIGINA ISPAT
Bu tezi hazirlayan ogrenci olan Tal Nitsan'a kim danismanlik etmis ?
Evet ta kendisi : Eyal Ben Ari .
Bu teze danismanlik ettigini goz onune alirsak , Profesor Eyal Ben Harman'in pardon Ari'nin en azindan etrafindaki kadinlara karsi hic bir IRKCI hisler duymadigi mutlak.
Humanist bir tecavuzcu Ibrani Universitesi'nde ilmin ve bilimin ilerlemesi icin elinden geleni ardina koymuyor .
Bu konudaki dusuncelerinizi ietmek icin :
President of the Hebrew University
Prof. Menachem Magidor
Email hupres@cc.huji.ac.il
menachem@math.huji.ac.il
Menachem.Magidor@huji.ac.il
The Hebrew University of Jerusalem
Mt. Scopus, Jerusalem 91905
Tel. 02-6584143, 02-5881905
Fax. 02-5811023
Rector of the Hebrew University
Prof. Haim Rabinowitch
Email rabin@agri.huji.ac.il
rector@savion.huji.ac.il
Haim.Rabinowitch@huji.ac.il
The Hebrew University of Jerusalem
Mt. Scopus, Jerusalem 91905
Tel. 02-5882920, 02-5882919
Fax. 02-5811023
Pazar, Ağustos 03, 2008
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
