ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
************************************************************************************************
Tora'daki her satır değişik mertebelerde anlam taşımaktadır. Bu satırlarda Ha"Şem'e daha anlamli şekilde ibadet etmemizi sağlayacak ne şekilde daha derin anlamlar bulabiliriz? Raşi'nin açıklamasından bu sözlerin Yehuda'ya Yaakov'un Reuven, Şimon ve Levi'ye daha evvelki sözleri sonrasında onlara bağlantılı olarak söylendiğini anlıyoruz.
Reuven annesi Lea tarafindan adlandırılmıştı. Reuven "Ra'a" "gördü " kelimesinden gelmekte, Lea'nın da dediği "Ha"Şem benim utancımı gördü" cümlesindeki gibi. Reuven Ha"Şem ile görüş mertebesinde irtibat kurduğumuzu belirttigimiz Şema duasının ilk paragrafını sembolize etmekte. "Görmek" duymaktan çok daha kuvvetli bir duyudur. Bir şeyi gözlerimiz ile gördüğümüz zaman kimse bize gördüğümüzün gerçek olmadığına inandıramaz. Ha"Şem ile bu "görme" mertebesinde ilişki kurduğumuz zaman, bu ilşki en kuvvetli şekli ile belirmekte. Sevgi yolu ile. Bu yüzden de Şema duasının ilk paragrafında "ve O'nu, Ha"Şem'i seveceksin" demekteyiz.
Şimon ıse "şema" "duymak - işitmek" kelimesinden gelmekte. Lea ona Şimon adını verir "çünkü Ha"Şem benim sevilmediğimi duydu". Simon da Sema duasının "Ve'aya" diye başlayan ikinci paragrafını sembolize etmekte. Bu paragrafta Ha"Şem ile olan bağlantımız O'ndan korkumuz şeklinde belirtmekte. "Ve duyduğun zaman" diye başlayıp "dikkat et yanlış olarak yönlendirilirsen" diye devam eder. Burada görmekten daha aşağıda bir mertebe olan "duyma - işitme" duyumuz ile ilişki kurmaktayız.
Levi "yilave" "eşlik edecek" kelimesinden gelmekte. Lea "bu sefer kocam bana eşlik edecek" der. Levi Şema duasından sonraki "emet ve yatziv" (Aşkenaz şekli ile) diye başlayan ilk paragraf ile ilişkili. Sıralanan 15 sıfattan sonra "bu bizimle sonsuza kadar olacak" diye ediyor. "Bu" Tora'yı ifade ediyor. Bizi Ha"Şem'e bağlayan Tora'mızı.
Bu üç adım birazdan varacağımız Amida duasına, Ha"Şem karşısında kendimizi yok derecesine indirmiş bir sekilde O'na hürmet ettiğimiz duaya, ağzımızdan ses çıkmayacak kadar etkisiz hale geldiğimiz duaya bizi hazırlamakta. "Ha"Şem dudaklarımı aç, ağzım Sana övgülerimi sunsun" diye başlarız, çünkü eğer kendimizi bu an için gerektiği gibi hazırlamış isek konuşamayacak bir durumdayızdır.
Yehuda "ode", "teşekkür etmek, övmek, kabullenmek" kelimesinden gelmekte. Lea'nın "bu sefer Ha"Şem'e teşekkür edeceğim" dediği gibi. Teşekkür etmek, övmek, kabullenmek karşındaki tanımayı gerektirir ve bunun için de alçak gönüllülük gereklidir. Yehuda, Ha"Şem'in önünde durduğumuz, O'nun tek gerçek olduğu, bizim var olmadığımız Amida duasını sembolize eder. Bu yere de daha evvel Reuven, Şimon ve Levi'nin hazırladıkları adımlar ile varırız. Ha"Şem'in önünde tamamen bir yok olarak durmaktayız.
Ha"Şem'in önündeki hiçbir şey olma durumu Neşama'nın (ruhumuzun) doğal durumudur. Yahudi'nin özündeki durum. Sadece hayvansal nefsimiz, fiziksel varlığımız, dünyamız ve karanlık sürgün bizim bu özümüzü kaplamakta. Ancak zaman zaman bu özümüzü ortaya getirebiliriz, Amida duası da bu zamanlardan biridir.
Bir Yahudi'nin bu özüne ulaşabileceği diğer bir yol dünyanın üzerinde durduğu üç şeydir: "Tora, dua ve iyilik yapmak."
Reuven Şema duasının ilk paragrafı olan Ha"Şem'i sevmek ile bağlantılı dedik. Ha"Şem'i sevmek her Yahudi'yi sevmenin çekirdeğiidr, çünkü her Yahudi'nin özü Ha"Şem'in bir parçası olan nesamasıdır. Her türlü iyilik yapmanın kökü sevgidir. İlk adım olan Reuven, iyilik yapmak.
Şimon Şema duasının ikinci paragrafı olan Ha"Şem'den korkmak, saygu duymak ile bağlantılıdır dedik. Dua Ha"Şem önünde korku ve saygı ile durmak, O'nun yüceliğini ve müthisliğini idrak etmektir. İkinci adım olan Şimon, dua etmek.
Levi ise Sema duasının ardından gelen Tora ile ilgili olan paragraf ile bağlantılıdır dedik. Tora öğrenimi ile Ha"Şem'e bağlanır ve onunla bir oluruz. Ha"Şem ile olabilecek en büyük bağlantımız Tora öğrenimi yolu iledir. Ha"Sem ve Tora birdir ve Tora öğrenip, anladığınız zaman O'nu kim olduğunuzun bir parçası yapmaktasınız. Üçüncü adım olan Levi , Ha"Şem'e Torah öğrenimi yolu ile bağlanmak.
Bu ilk üç adım bizim içimizdeki bensizliğimiz - egomuzdan arınmış halimiz - olan Yehuda'yı, her Yahudi'nin özü olan şeklimizi, ortaya çıkartırlar. Yehuda adından gelen ismimiz Yahudiler değil midir?
Başta sözünü ettiğimiz satırlar "elin düşmanlarının ensesinde olacak" diye devam ediyor. Özünüz parladığı zaman bütün dünya sizlerden etkilenecek anlamında. Bilgelerimizin dediği gibi, "Sesimiz Yaakov'un sesi olduğu zaman, ibadethanelerimizde, Tora öğrenimi yapılan mekanlarda sesimiz çıktığı zaman Esav'ın ellerinin bizim üzerimizde bir kuvveti olmayacak." Tam tersine bize karşı olacaklarına Ha"Şem'e hizmette bize yardımcı olacaklar.
Yaptığımız iyilikler, Tora öğrenimimiz ve dualarımız özümüzü ortaya çıkartsınlar, dünyayı etkiliyelim, o kadar ki ışığımız o kadar parlasın ki, Maşiah ortaya çıksın ve bizeri kutsal topraklarımıza ulaştırsın.
En yakın zamanda, vakti geldi.
Şabat Şalom
