ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
************************************************************************************************
Bu haftanın Peraşa'sı "Ve Yehuda ona (Yosef'e) yaklaştı" diye başlıyor. Yehuda ve Yosef'in bu yüzleşmeleri bu haftanın Peraşa'sı ile başlıyor ve Maşiah zamanında Yosef ve Yehuda'nın birleşmesini anlatan Haftara ile bitiyor. "Kulum David onlara hüküm edecek... Ve kulum David sonsuza kadar onların Başkanı olacak." David, Yehuda kabilesinden gelen Kral ve Maşiah'ın atası ikisinin de sembolü.
Yehuda ve Yosef'in bu yüzleşmeleri Perasa'daki hikayeden çok daha derin ve anlamlı. İki dünya görüşü birbiri ile çarpışıyor ve sonunda Yehuda'nın yaklaşımı kazanıyor. Nedir bu iki yaklaşım?
Zohar bize Yehuda'nın Yosef'e yaklaşmasının "geula" (kurtuluş) ve "tefila" (dua) gibi bir birlerine yakınlığı hatırlattığını söylüyor. Her sabah Tefilasi'nda Amida'dan hemen evvel geula ile ilgili bir mısra söyleriz. "İsrael'i kurtaran Ha"Şem, Sen kutsalsın." Ve hemn ara vermeden Amida duasına başlarız. Kurtuluş ve dua birbirlerine bağlıdırlar.
Zohar'ın bu açıklamasında bir problem var. Ters bir sıra izlenmekte. Kabala'ya göre Yosef kurtuluşu, Yehuda da duayı simgelerler. Peraşa'da Yehuda Yosef'e yaklaşıyor, yani kurtuluş (Yosef) yerinde duruyor ve dua (Yehuda) ona yaklaşıyor. Kurtuluş daha üstün bir pozisyonda.
Yosef tam manası ile bir Tzadik. Onun görevi dünyaya ışık olmak ve dünyaya ilham vermek. Dünyayı yukardan müthiş bir ışık ile aydınltarak insanları iyi olmaya şevklendirmek onun görevi. Ama problem maalesef dünyayı değiştiremiyor, ışık kaybolduğu an dünya yine eski haline dönüyor. Bu kurtuluşun yukardan gelen ışık yolu ile olduğu fikri.
Yehuda ise Kral. Karlın görevi halkına hizmet etmek, dünya ve sorunları ile burada uğraşmak, insanları iyi yöne çevirmeye çalışmak. Bu şekildeki bir değişim gerçektir ve kalıcı olur. Bu da dua fikrinin temelidir. Aşağıdan yukarıya doğru Ha"Şem'e hizmet etmek.
Hangisi daha önemli? Yukarıdan bir ışık olmak mı, yoksa aşağıdan yukarıya doğru değişimi sağlamaya çalışmak mı? Yosef'in yolu mu, Yehuda'nın yolu mu?
Bu iki fikrin her birinin kendince olumlu yanları var. Yehuda'nın yolu gerçek ve kalıcı bir değişime neden oluyor, ancak aşağıdan yukarıya doğru olduğu için limitlidir. Bir yere kadar kişi kendi kuvvetleri ile yükselebiliyor. Yosef'in yolu ise yukarıdan gelen bir ışık olduğu için limitsizdir ancak kalıcı bir değişime neden olamıyor ancak limitsiz mertebelere yükselmeye yardımcı olabiliyor. Bu iki yol birlikte çalıştıkları zaman hem kalıcı bir değişim, hem de limitsiz bir yükselme yaşanabiliyor. Nasıl birlikte işleyebilir bu sistem? Ve sonuçta hangi yol ana yol, hangisi bu ana yola destek olan yoldur?
Yosef ve kardeşlerin hikayelerine bir defa daha bakarsak bu konuya bir açıklık getirebiliriz.
Yosef'in rüyasında kardeşler tarlada topladıkları sapları demet haline getirmekteler, yani dünyada alttan yukarı doğru bir çalışma sembolize edilmekte. Sonra bu demetler Yosef'in demeti etrafında bir halka oluşturuyorlar ve ona eğiliyorlar. Yani kendi çabaları kadar erişebilecekleri yere erişiyorlar ve şimdi bir üst seviyeye çıkmalarında Yosef'in onlara yardımcı olmasına ihtiyaçları var.
Yosef'in yaklaşımı Yehuda yolunu seçenleri bir üst düzeye çıkmalarına yardımcı oluyor. Aynı zamanda aşağıdan yukarıya yapılan çaba o kadar kuvvetli ki, Yosef te bundan kazançlı çıkıyor. O da daha yükseklere varabiliyor.
Yosef Yehuda'ya bir başka yolla da yardımcı oluyor. Kardeşler Binyamin'i Misir'a getirdiklerinde Yosef onların torbalarını tahıl ile dolduruyor ve Binyamin'in torbasında gümüş kadehini saklıyor. Bu olay onların tekrar Yosef'in huzuruna gelmelerine ve Yehuda ile Yosef arasındaki yüzleşmeye neden oluyor. Yosef'in Binyamin'in torbasında gümüş kadehi saklaması onları tekrar huzuruna getiriyor. Yani yukarıdan (Yosef) gelen motivasyon onları Yehuda'nın yaklaşımını seçmeye yönlendiriyor ve sonucunda Yosef'in huzuran gelip limitsiz mertebelere erişebiliyorlar.
Bunun başarılı olması için işin püf noktası saklı, gizli olması, aynen Yosef'in gümüş kadehi gibi. Kişi yukardan motive edildiğini bilemez. Kendi çabası olarak hissetmeli bunu.
Bu Talmud'daki ünlü tartışmaya benziyor. Tora öğrenimi mi, Mitzvaları uygulamak mı daha önemli? Talmud'un vardığı sonuç "Tora öğrenimi daha önemli çünkü sonuçta bu öğrenim seni Mitzvaları uygulamaya yönlendirecek". Bu biraz ironik, çünkü sonuçta denilen Tora öğreniminin önemi seni Mitzvaları uygulamaya yönlendirmesi yüzünden. Tora zaten Mitzvalar için var. Üstüne üstlük Mitzvaları anlamak ve doğru şekilde uygulamak için yapılan Tora öğrenimi daha da değer kazanmakta.
Yosef Tora'yı yukarıdan parlayan bir ışık olarak sembolize etmekte. Yehuda aşağıdan yukarıya dünyayı yönlendiren mitzvaları sembolize etmekte. Sonuçta Tora (Yosef) Mitzvaları (Yehuda) uygulamamız için var.
Yehuda Yosef'e yaklaştığında ona "lütfen kulunuzun size bir kaç kelime söylemesine izin verin... Çünkü siz Paro gibisiniz" diyor. "Bana sana ulaşmamda yardımcı ol, her nekadar kendini alçaltacaksan dahi, çunku şimdi sen bir Vezirsin ama bana yardım ettiğin zaman Paro gibi daha da yüksek bir mertebeye çıkacaksın" anlamında. Yosef'e daha üstün olduğunu değil, kendisine Yahuda yolu için yardım etmesinin Yosef'e daha fazla yardımcı olacağını söylemekteydi.
Yani kurtuluş (geula) duayı (tefila) daha yüksek bir mertebeye taşımak için gerekli, Tora öğrenimi de Mitzvaları daha yüksek mertebede uygulayabilmemiz için gerekli.
Maşiah geldiğinde Mitzvaların Tora üzerindeki değerlerini, aşağıdan yukarı doğru olan çalışmanın değerini daha iyi görebileceğiz. Yehuda Yosef'in üzerinde, Kral David'in hanedanının, Maşiah'ın atasi Yehuda'nın hükmünde hepimiz birleşeceğiz.
En kısa zamanda...
Şabat Şalom
