ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
*****************************************************************************************************
Beşalah Paraşında "Mısır kralına (İsrael) milleti kaçtı diye söyleniyor" cümlesini okuyoruz. Raşi Paro'nun Mısır'dan çıkmakta olan Israeloğulları ile birlikte sadece üç günlüğüne çıktıklarını söylediklerinden dolayı polisler yolladığını söylüyor. Üç gün geçtikten sonra bu polisler geri gelip "millet kaçtı" diye rapor veriyorlar.
İlk doğanların ölümü belası sırasında Mısırlılar İsraeloğulları'nin çıkmaları için her şeyi yapmaya hazırlardı. Neden o zaman (İsraeloğulları) bütünlük olarak çıktıklarını söylemediler? Yahudilerin Mısır'dan kaçışlarının derin anlamı nedir?
Bunu anlamak için bir Pesah kuralına bakalım.
Pesah Seder'i sırasında Matza yeme zorunluluğumuzu yerine getirebilmek için "lehem oni" - fakirliğin ekmeği - olması gerekiyor. Yani sadece un ve sudan yapılmış ekmek.
Ancak bir başka Matza türü daha vardır. "Matza aşira" dediğimiz -- zengin Matza -- içinde meyve suyu, şarap, bal yağ vs bulunduran ve daha lezzetli olan bir Matza. Ayrıca bu matza turu içine su katılmadığı sürece hiç bir zaman "hametz" olmaz. Ancak eğer bir parçacık dahi su bu karışımın içine eklenirse çok çabuk hametz olur. Hatta sadece un ve sudan daha da süratli. Bu matza aşira ilke matza yeme zorunluluğumuzu yerine getiremeyiz.
Bunun nedeni gelecek nesillere matza yeme mitzvası ile ilgili Tora " (Pesah kurbanını) hametz ile birlikte yemeyeceksiniz, yedi gün boyunca matza yiyeceksiniz, fakirliğin (acının) ekmeğini [lehem oni], çünkü Mısır'dan acele ile çıktınız." demekte. "Lehem oni -- fakirliğin ekmeği" dediği için "matza aşira -- zengin matza" yiyemeyeceğimizi, "(Pesah kurbanını) hameztle birlikte yemeyeceksiniz dediği için de hametz haline gelebilecek potansiyeli taşıması gerektiğini, yani içinde su olması gerektiğini ve hametz haline gelmemesi için çok dikkat etmemiz gerektiğini anlıyoruz.
Tora'nın bu iki kuralı vermesinin nedeni (yani hametz olma ihtimali olması ve fakirliğin ekmeği olması) "Mısır'dan acele ile çıktınız". Aynen Mısır'dan kaçmak gibi.
Bu gelecek nesiller için ancak ilk Pesah Seder'i, Mısır'dan çıkmadan evvelki Seder sırasında "matza asıra" yemek mümkündü, çünkü orada "lehem oni -- fakirliğin ekmeği" denmemekte., sadece hametz olma ihtimaline sahip ekmek yemek gerekiyordu. Tora'da "matzaları koruyacaksınız" - yani hametz olmalarına izin vermeyeceksiniz -- denmekte. Ancak Mısır çıkışı sırasında "lehem oni" vardı ellerinde.
Bu Mısır çıkışı ile alakalı. Ancak Maşiah geldiğinde "acele ile gitmeyeceksiniz" dendiği gibi kaçmayacağız.
Matza aşira ve lehem oni neyi sembolize etmekteler?
Lehem onide pek lezzet yoktur. Bu Ha"Şem'e hizmet etmeyi, O'na hizmet etme yükünü kabullenmeyi simgelemekte. Bu büyük çaba ve çalışma ile olur. Her ne kadar spirütüel olarak o mertebede olmasak ta, kendi isteklerimize, arzularımıza karşı durup Ha"Şem'in istediğini yapmak.
Matza aşirada ise lezzet vardır ve bu da Ha"Şem'e anlayış ile hizmet etmeyi sembolize eder. Bu şekilde hizmet zevk vericidir, çünkü istekle yapıldığından, Ha"Şem'in isteği ile kendi isteğimiz uyum içinde olduğundan, O'nun isteğinin kendi isteğimiz haline gelmesinden dolayı.
Mısır'dan çıktıklarında acele ile kaçmak zorundaydılar, Ha"Şem'in isteği ile kendi istekleri halen tam bir uyum içinde değildi. Bu daha sonra çok çaba sonrasında Tora'nın verilmesi ile gerçekleşecekti. Bu da bizim için bugün geçerli. Eğer bir negativlik içinde isek, yani kendi şahsi Mısır'ımız içinde isek, kendimizi doğru olanı yapmaya zorlamamız gerekiyor ve negativden kaçmalıyız. Sadece daha sonra Ha"Şem ile tam bir uyuma varacağız.
Maşiah geldiğinde ise Ha"Şem ile tam bir uyum içinde olacağız, o zaman hiç bir aceleye gerek yok.
Ancak ilginç bir nokta daha var. Bize gelecek nesillerin matza yeme mitzvalarını söyleyen cümleler "bütün hayatınız boyunca Mısır'dan çıktığınız günü hatırlamanız için" diye devam ediyor. Pesah Hagadası'nda da bunun "Maşiah zamanında da " şeklinde olduğunu okuyoruz. "Maşiah geldiğinde neden Mısır'ı hatırlamaya devam etmemize gerek var?" diye sorabiliriz. Eğer o zaman Ha"Şem ile tam bir uyum içinde olacaksak ne şekilde bir Mısır'dan kaçıp kurtulmamız gerekecek?
Cevap: Hiç. Ancak Mısır çıkışından bir tavırı devam ettirmemiz gerekecek, Ha"Şem'in boyundurluğunu kabullenmek ve O'na hizmette elimizden gelen tüm çabalara devam etmek.
Diğer bir yandan Mısır çıkışı sırasında "sizi yükselteceğim ve yükselteceğim" denmekte. Neden iki kere yükseltme? Biri Mısır çıkışı için diğeri de Masiah'ın gelişi için. Çünkü Mısır çıkışında da farkinda olmamız gereken bir Maşiah hali de vardı. Bu da bizim şahsi Mısır'larımız için de geçerli. Sarf ettiğimiz çabanın sonunda bizim Ha"Şem ile ve O'nun isteği ile bir uyum içinde olmamıza neden olacağını bilmemiz gerekiyor.
Kızıl denizin yarılması sonrasında söylediğimiz şarkılar içinde de Maşiah'ı ima eden kavramlar bu yüzden bulunmakta. Çünkü bu Mısır'dan çıkışın sonu idi.
Burada hareket etmekten, konuşabilmekten, canım çocuklarımı kucaklayıp öpebilmekten yoksun bir şekilde yatağıma bağlı olarak yatmam da benim içinde bulunduğum fiziksel Mısır'ım. Ancak Ha"Şem'in beni bu duruma koymasında bir neden olduğunu, başkalarını yazdıklarım ile, kalbim ve gülüşüm ile cesaretlendirdiğimi biliyorum. Bu yüzden gözlerim ile bu Tora düşüncelerini yazmak için bu kadar çaba sarf ediyorum.
Neticede kendi Mısır'ımdan kurtulacağımı, ağzım ile Tora öğreteceğimi, ellerim ile Tora öğretileri yazabileceğimi biliyorum. Bir babanın bir kocanın eşi ve çocukları için yapması gerekenleri bir gün yapabileceğimi biliyorum. Ya bir tedavi ile, ya bir mucize ile ya da Maşiah'ın gelmesi ile.
Hepimizin fiziksel, spiritüel, duygusal veya psikolojik Mısır'imızdan çıkmamız nasip olsun. Şahsi kurtuluşlarımız sonunda gerçek kurtuluşa, Maşiah'ın gelmesine yol açacaktır.
Yakında
Şabat Şalom
