ÖZÜMÜZÜ ORTAYA ÇIKARTMAK -- RABBİ YİTZİ HURWİTZ

bs"d

ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.

************************************************************************************************

Bu haftaki Peraşamız Vayehi'de Yaakov vefat etmeden evvel çocuklarını kutsar. Yehuda'ya "Yehuda kardeşlerin seni meth edecekler" der. Raşi "Yaakov Reuven, Şimon ve Levi'yi eleştirdikten (azarladıktan -sitem ettikten) sonra Yehuda kendisinin de azarlanacağından korkuyordu ve Yaakov da bunu anlamıştı" diyor. Bu yüzden Yehuda'ya "kardeşlerin seni meth edecekler" der. "Senin eliştirilmen gerekmiyor, tam tersine sen meth edileceksin" anlamında.

Tora'daki her satır değişik mertebelerde anlam taşımaktadır. Bu satırlarda Ha"Şem'e daha anlamli şekilde ibadet etmemizi sağlayacak ne şekilde daha derin anlamlar bulabiliriz? Raşi'nin açıklamasından bu sözlerin Yehuda'ya Yaakov'un Reuven, Şimon ve Levi'ye daha evvelki sözleri sonrasında onlara bağlantılı olarak söylendiğini anlıyoruz. 

Reuven annesi Lea tarafindan adlandırılmıştı. Reuven "Ra'a" "gördü " kelimesinden gelmekte, Lea'nın da dediği "Ha"Şem benim utancımı gördü" cümlesindeki gibi. Reuven Ha"Şem ile görüş mertebesinde irtibat kurduğumuzu belirttigimiz Şema duasının ilk paragrafını sembolize etmekte. "Görmek" duymaktan çok daha kuvvetli bir duyudur. Bir şeyi gözlerimiz ile gördüğümüz zaman kimse bize gördüğümüzün gerçek olmadığına inandıramaz. Ha"Şem ile bu "görme" mertebesinde ilişki kurduğumuz zaman, bu ilşki en kuvvetli şekli ile belirmekte. Sevgi yolu ile. Bu yüzden de Şema duasının ilk paragrafında "ve O'nu, Ha"Şem'i seveceksin" demekteyiz. 

Şimon ıse "şema" "duymak - işitmek" kelimesinden gelmekte. Lea ona Şimon adını verir "çünkü Ha"Şem benim sevilmediğimi duydu". Simon da Sema duasının "Ve'aya" diye başlayan ikinci paragrafını sembolize etmekte. Bu paragrafta Ha"Şem ile olan bağlantımız O'ndan korkumuz şeklinde belirtmekte. "Ve duyduğun zaman" diye başlayıp "dikkat et yanlış olarak yönlendirilirsen" diye devam eder. Burada görmekten daha aşağıda bir mertebe olan "duyma - işitme" duyumuz ile ilişki kurmaktayız. 

Levi "yilave" "eşlik edecek" kelimesinden gelmekte. Lea "bu sefer kocam bana eşlik edecek" der. Levi Şema duasından sonraki "emet ve yatziv" (Aşkenaz şekli ile) diye başlayan  ilk paragraf ile ilişkili. Sıralanan 15 sıfattan sonra "bu bizimle sonsuza kadar olacak" diye ediyor. "Bu" Tora'yı ifade ediyor. Bizi Ha"Şem'e bağlayan Tora'mızı. 

Bu üç adım birazdan varacağımız Amida duasına, Ha"Şem karşısında kendimizi yok derecesine indirmiş bir sekilde O'na hürmet ettiğimiz duaya, ağzımızdan ses çıkmayacak kadar etkisiz hale geldiğimiz duaya bizi hazırlamakta. "Ha"Şem dudaklarımı aç, ağzım Sana övgülerimi sunsun" diye başlarız, çünkü eğer kendimizi bu an için gerektiği gibi hazırlamış isek konuşamayacak bir durumdayızdır. 

Yehuda "ode", "teşekkür etmek, övmek, kabullenmek" kelimesinden gelmekte. Lea'nın "bu sefer Ha"Şem'e teşekkür edeceğim" dediği gibi. Teşekkür etmek, övmek, kabullenmek karşındaki tanımayı gerektirir ve bunun için de alçak gönüllülük gereklidir. Yehuda, Ha"Şem'in önünde durduğumuz, O'nun tek gerçek olduğu, bizim var olmadığımız  Amida duasını sembolize eder. Bu yere de daha evvel Reuven, Şimon ve Levi'nin hazırladıkları adımlar ile varırız. Ha"Şem'in önünde tamamen bir yok olarak durmaktayız.

Ha"Şem'in önündeki hiçbir şey olma durumu Neşama'nın (ruhumuzun) doğal durumudur. Yahudi'nin özündeki durum. Sadece hayvansal nefsimiz, fiziksel varlığımız, dünyamız ve karanlık sürgün bizim bu özümüzü kaplamakta. Ancak zaman zaman bu özümüzü ortaya getirebiliriz, Amida duası da bu zamanlardan biridir. 

Bir Yahudi'nin bu özüne ulaşabileceği diğer bir yol dünyanın üzerinde durduğu üç şeydir: "Tora, dua ve iyilik yapmak."

Reuven Şema duasının ilk paragrafı olan Ha"Şem'i sevmek ile bağlantılı dedik. Ha"Şem'i sevmek her Yahudi'yi sevmenin çekirdeğiidr, çünkü her Yahudi'nin özü Ha"Şem'in bir parçası olan nesamasıdır. Her türlü iyilik yapmanın kökü sevgidir. İlk adım olan Reuven, iyilik yapmak.

Şimon Şema duasının ikinci paragrafı olan Ha"Şem'den korkmak, saygu duymak ile bağlantılıdır dedik. Dua Ha"Şem önünde korku ve saygı ile durmak, O'nun yüceliğini ve müthisliğini idrak etmektir. İkinci adım olan Şimon, dua etmek.

Levi ise Sema duasının ardından gelen Tora ile ilgili olan paragraf ile bağlantılıdır dedik. Tora öğrenimi ile Ha"Şem'e bağlanır ve onunla bir oluruz. Ha"Şem ile olabilecek en büyük bağlantımız Tora öğrenimi yolu iledir. Ha"Sem ve Tora birdir ve Tora öğrenip, anladığınız zaman O'nu kim olduğunuzun bir parçası yapmaktasınız. Üçüncü adım olan Levi , Ha"Şem'e Torah öğrenimi yolu ile bağlanmak. 

Bu ilk üç adım bizim içimizdeki bensizliğimiz - egomuzdan arınmış halimiz - olan Yehuda'yı, her Yahudi'nin özü olan şeklimizi, ortaya çıkartırlar. Yehuda adından gelen ismimiz Yahudiler değil midir?

Başta sözünü ettiğimiz satırlar "elin düşmanlarının ensesinde olacak" diye devam ediyor. Özünüz parladığı zaman bütün dünya sizlerden etkilenecek anlamında. Bilgelerimizin dediği gibi, "Sesimiz Yaakov'un sesi olduğu zaman, ibadethanelerimizde, Tora öğrenimi yapılan mekanlarda sesimiz çıktığı zaman Esav'ın ellerinin bizim üzerimizde bir kuvveti olmayacak." Tam tersine bize karşı olacaklarına Ha"Şem'e hizmette bize yardımcı olacaklar.

Yaptığımız iyilikler, Tora öğrenimimiz ve dualarımız özümüzü ortaya çıkartsınlar, dünyayı etkiliyelim, o kadar ki ışığımız o kadar parlasın ki, Maşiah ortaya çıksın ve bizeri kutsal topraklarımıza ulaştırsın. 

En yakın zamanda, vakti geldi.

Şabat Şalom

ŞALOM KAPATILSIN!

bs"d

İşte Şalom'un gerçek yüzü.

Başlık değil yorum bu.
Aynen Akit gazetesi gibi.
"BM'nin Kudüs kararı net: Kudüs Israil'in başkenti değil.

Trump'ın kararı zamanındaydı veya değildi meselesi değil burada tartışılan.
Beni bilenler yazdıklarımı okuyanlar bilirler, çok sıcak bakmamıştım bu karara. Ama Israel'in Baskenti'nin neresi olduğuna ne Trump ne de başkası karar verebilir. Israel'dir tek söz sahibi.

Bizim kendilerini aydın olarak gören Yahudi kılıklıların dün BM'in aldığı karardan (beklenen bir karar) ne kadar haz duyduklarını attıkları twitlerden vs sezgilemiştim. 
Ama bu kadar utanmaz ve alçak bir şekilde bunu manşet yapmalarını da beklemiyordum doğrusu.

Beş kuruşluk Yahudi gururları kalmamış bir grup.

Bu utanç yayınını kapatmanın zamanı geldi de geçiyor bile.

ŞALOM KAPATILSIN!

YEHUDA - YOSEF KARŞILAŞMASI -- RABBİ YİTZİ HURWİTZ

bs"d

ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.

************************************************************************************************

Bu haftanın Peraşa'sı "Ve Yehuda ona (Yosef'e) yaklaştı" diye başlıyor. Yehuda ve Yosef'in bu yüzleşmeleri bu haftanın Peraşa'sı ile başlıyor ve Maşiah zamanında Yosef ve Yehuda'nın birleşmesini anlatan Haftara ile bitiyor. "Kulum David onlara hüküm edecek... Ve kulum David sonsuza kadar onların Başkanı olacak." David, Yehuda kabilesinden gelen Kral ve Maşiah'ın atası ikisinin de sembolü. 

Yehuda ve Yosef'in bu yüzleşmeleri Perasa'daki hikayeden çok daha derin ve anlamlı. İki dünya görüşü birbiri ile çarpışıyor ve sonunda Yehuda'nın yaklaşımı kazanıyor. Nedir bu iki yaklaşım?

Zohar bize Yehuda'nın Yosef'e yaklaşmasının "geula" (kurtuluş) ve "tefila" (dua) gibi bir birlerine yakınlığı hatırlattığını söylüyor. Her sabah Tefilasi'nda Amida'dan hemen evvel geula ile ilgili bir mısra söyleriz. "İsrael'i kurtaran Ha"Şem, Sen kutsalsın." Ve hemn ara vermeden Amida duasına başlarız. Kurtuluş ve dua birbirlerine bağlıdırlar. 

Zohar'ın bu açıklamasında bir problem var. Ters bir sıra izlenmekte. Kabala'ya göre Yosef kurtuluşu, Yehuda da duayı simgelerler. Peraşa'da Yehuda Yosef'e yaklaşıyor, yani kurtuluş (Yosef) yerinde duruyor ve dua (Yehuda) ona yaklaşıyor. Kurtuluş daha üstün bir pozisyonda. 

Yosef tam manası ile bir Tzadik. Onun görevi dünyaya ışık olmak ve dünyaya ilham vermek. Dünyayı yukardan müthiş bir ışık ile aydınltarak insanları iyi olmaya şevklendirmek onun görevi. Ama problem maalesef dünyayı değiştiremiyor, ışık kaybolduğu an dünya yine eski haline dönüyor. Bu kurtuluşun yukardan gelen ışık yolu ile olduğu fikri.

Yehuda ise Kral. Karlın görevi halkına hizmet etmek, dünya ve sorunları ile burada uğraşmak, insanları iyi yöne çevirmeye çalışmak. Bu şekildeki bir değişim gerçektir ve kalıcı olur. Bu da dua fikrinin temelidir. Aşağıdan yukarıya doğru Ha"Şem'e hizmet etmek. 

Hangisi daha önemli? Yukarıdan bir ışık olmak mı, yoksa aşağıdan yukarıya doğru değişimi sağlamaya çalışmak mı? Yosef'in yolu mu, Yehuda'nın yolu mu?

Bu iki fikrin her birinin kendince olumlu yanları var. Yehuda'nın yolu gerçek ve kalıcı bir değişime neden oluyor, ancak aşağıdan yukarıya doğru olduğu için limitlidir. Bir yere kadar kişi kendi kuvvetleri ile yükselebiliyor. Yosef'in yolu ise yukarıdan gelen bir ışık olduğu için limitsizdir ancak kalıcı bir değişime neden olamıyor ancak limitsiz mertebelere yükselmeye yardımcı olabiliyor. Bu iki yol birlikte çalıştıkları zaman hem kalıcı bir değişim, hem de limitsiz bir yükselme yaşanabiliyor. Nasıl birlikte işleyebilir bu sistem? Ve sonuçta hangi yol ana yol, hangisi bu ana yola destek olan yoldur?

Yosef ve kardeşlerin hikayelerine bir defa daha bakarsak bu konuya bir açıklık getirebiliriz. 

Yosef'in rüyasında kardeşler tarlada topladıkları sapları demet haline getirmekteler, yani dünyada alttan yukarı doğru bir çalışma sembolize edilmekte. Sonra bu demetler Yosef'in demeti etrafında bir halka oluşturuyorlar ve ona eğiliyorlar. Yani kendi çabaları kadar erişebilecekleri yere erişiyorlar ve şimdi bir üst seviyeye çıkmalarında Yosef'in onlara yardımcı olmasına ihtiyaçları var. 

Yosef'in yaklaşımı Yehuda yolunu seçenleri bir üst düzeye çıkmalarına yardımcı oluyor. Aynı zamanda aşağıdan yukarıya yapılan çaba o kadar kuvvetli ki, Yosef te bundan kazançlı çıkıyor. O da daha yükseklere varabiliyor. 

Yosef Yehuda'ya bir başka yolla da yardımcı oluyor. Kardeşler Binyamin'i Misir'a getirdiklerinde Yosef onların torbalarını tahıl ile dolduruyor ve Binyamin'in torbasında gümüş kadehini saklıyor. Bu olay onların tekrar Yosef'in huzuruna gelmelerine ve Yehuda ile Yosef arasındaki yüzleşmeye neden oluyor. Yosef'in Binyamin'in torbasında gümüş kadehi saklaması onları tekrar huzuruna getiriyor. Yani yukarıdan (Yosef) gelen motivasyon onları Yehuda'nın yaklaşımını seçmeye yönlendiriyor ve sonucunda Yosef'in huzuran gelip limitsiz mertebelere erişebiliyorlar. 

Bunun başarılı olması için işin püf noktası saklı, gizli olması, aynen Yosef'in gümüş kadehi gibi. Kişi yukardan motive edildiğini bilemez. Kendi çabası olarak hissetmeli bunu. 

Bu Talmud'daki ünlü tartışmaya benziyor. Tora öğrenimi mi, Mitzvaları uygulamak mı daha önemli? Talmud'un vardığı sonuç "Tora öğrenimi daha önemli çünkü sonuçta bu öğrenim seni Mitzvaları uygulamaya yönlendirecek". Bu biraz ironik, çünkü sonuçta denilen Tora öğreniminin önemi seni Mitzvaları uygulamaya yönlendirmesi yüzünden. Tora zaten Mitzvalar için var. Üstüne üstlük Mitzvaları anlamak ve doğru şekilde uygulamak için yapılan Tora öğrenimi daha da değer kazanmakta. 

Yosef Tora'yı yukarıdan parlayan bir ışık olarak sembolize etmekte. Yehuda aşağıdan yukarıya dünyayı yönlendiren mitzvaları sembolize etmekte. Sonuçta Tora (Yosef) Mitzvaları (Yehuda) uygulamamız için var. 

Yehuda Yosef'e yaklaştığında ona "lütfen kulunuzun size bir kaç kelime söylemesine izin verin... Çünkü siz Paro gibisiniz" diyor. "Bana sana ulaşmamda yardımcı ol, her nekadar kendini alçaltacaksan dahi, çunku şimdi sen bir Vezirsin ama bana yardım ettiğin zaman Paro gibi daha da yüksek bir mertebeye çıkacaksın" anlamında. Yosef'e daha üstün olduğunu değil, kendisine Yahuda yolu için yardım etmesinin Yosef'e daha fazla yardımcı olacağını söylemekteydi. 

Yani kurtuluş (geula) duayı (tefila) daha yüksek bir mertebeye taşımak için gerekli, Tora öğrenimi de Mitzvaları daha yüksek mertebede uygulayabilmemiz için gerekli. 

Maşiah geldiğinde Mitzvaların Tora üzerindeki değerlerini, aşağıdan yukarı doğru olan çalışmanın değerini daha iyi görebileceğiz. Yehuda Yosef'in üzerinde, Kral David'in hanedanının, Maşiah'ın atasi Yehuda'nın hükmünde hepimiz birleşeceğiz.

En kısa zamanda...

Şabat Şalom

BİR ZAAF MESELESİ

bs"d

Benim bir zaafım var:
Büyükada.

Zamanında emekli olunca orada ufak bir ev alıp en azından senenin yarısını (boş olan yarısı) orada geçirmeyi planlıyordum. Ama tabii bu bir hayal olarak kalacak. Gittikçe uçurum büyüyor. Ulaşmam imkansızlaştı.
Aileme bıraktığım tek bir vasiyet var: Öldüğüm zaman İsrael topraklarına gömülmek. Orada da yaşamaya layık olamadım bari orada yatayım :-)
Ama bazen acaba diyorum, imkan olsa Büyükada'da gömülmeyi istesem mi?
Tabii orada Yahudi mezarlığı yok ama olsaydı büyük ihtimalle ikinci tercihim olacaktı.

Ya şu çınarın dibine, ya da şu yokuşun başına...

GENÇLERİMİZİN YÖNÜ SESSİZ HOLOKOST'A KURBAN OLMAK MI?

bs"d

Özellikle ve öncelikle Diaspora için geçerli bir gerçek:
Yahudiliğin bir nebze dahi varlığını Diaspora'da sürdürebilmesi için ne Siyonizm, ne tiyatrolar, ne de - evet üzgünüm ama - börekaslar bir işe yarayacaklar.
Tek çare Tora temelli Yahudi eğitimi.
20 inci yüzyılın başlarında ve ortalarına doğru New York'ta yirmi bin (20,000) Türkiye asıllı Yahudi varken sadece iki bin (2,000) Suriye çıkışlı Yahudi mevcuttu.
Bugün Türkiye Yahudileri'ni cımbızla ararken (genelde 3 üncü nesil tamamı ile asimilie olmuş) iki bin Suriye Yahudisi yüz bin (100,000) üstünde nüfusa sahip.
Tek ve en baş neden ise Tora'ya bağlı kalmaya itinat etmelerinin yanında 1950'lerde cesur iş adamlarının ellerini ceplerine atarak cemaatin geleceğini garantiye alacak okulun temelini atmaları. Bugün Suriye cemaati içinde onlarca okul mevcut.
Ama hepsi bir iş adamının, Isaac Şalom'un (alav ha'şalom) insiyatifi ile.
Israel'den sonra en büyük Yahudi toplumu ABD'de.
Süratle eriyen, gönüllü bir şekilde sessiz Holokost, asimilasyona kurban giden bir toplum.
Türkiye'den ayrılıp ABD'ye göçen gençleri de anında yutacak olan bir Holokost.
Maalesef Yahudiliğe otentik kaynaklar yolu ile bağlanmaktan gözleri korkutulmuş bu gençleri ABD'de üniversitelere yollayan anne babalar durumun farkında değiller.
Buraya yazıyorum.
Bu gençler eriyip gidecekler.
ABD ve Kanada bir kurtuluş yolu olabilirler ama daha acımasız bir girdap bekliyor burada.
Tora'dan uzak kaldıkça çare yok. Açık bir şekilde sergileniyor bu.
İsrael care mi?
Kesinlikle ABD ve Kanada'dan çok daha garantili. İsrael'de yaşanan dinamikler ile, genel toplumun Yahudiliğe verdiği önem arttıkça gelecek çok daha parlak.
Bir yerde, bir kenarda Tora'nın ışığı onları saracaktır.
ABD ve Kanada gibi yerlerde artık buna imkan çok, çok az.
Tabii daha evvel bu ışığın kanatları altına girmek amacı ile veya bu imkana açık görüş ile gelmiyorsanız.
Yukarda sözünü ettiğim Suriye cemaati merkez okulu Magen David Yeşivası'nın Hanuka klibi:

https://vimeo.com/247900593

KARANLIĞIN KENDİSİNİN PARLAMASINI SAĞLAMAK -- RABBİ YİTZİ HURWİTZ

bs"d

ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
*****************************************************************************************************************
Talmud bize Hanuka mumlarının yakılması ile ilgili mitzvayı şu şekilde anlatıyor: Şamay'ın okulu "ilk gece 8 mum sonraki geceler birer tane azaltarak yakılır" Hilel'in okulu "ilk gece 1 mum yakılır, daha sonraki geceler birer mum ekleyerek yakılır" diyor. Şamay'ın sunduğu neden bunu Sukkot bayramında ilk gün 13 daha sonraki günler 1'er tane azaltarak kurban yapılması. (İlk gün 13, ertesi gün 12 ve böyle devam ederek.) Hilel'in sunduğu neden ise kutsallıklarda her zaman yukarıya doğru hareket edilir, yani arttırarak, azalarak değil. 

Hanuka ışıklarının Sukkot'ta sunulan kurbanlarla alakası nedir ki? Diğer bir taraftan da Hillel'in Şamay ile ikinci neden olan kutsallıklarda arttırılma konusu olmasa Sukkot'ta sunulan kurbanlarla kurduğu ilişkiye katıldığı havası da var. Sukkot'un Hanuka ile alaksı nedir?

Sukkot ve Hanuka'nın ikisinin de 8 er günlük bayramlar olması nedenini öne çıkartacak olanlar vardır. Eğer bu işe neden 8 günlük bayram olgusunu anlamamız gerekiyor.

Hanuka bayramı Bet Ha"Mikdaş'taki 7 kollu şamdan ile ilgili bir mucizenin olmasından dolayı kutlanmakta. O zaman neden 8 mum -ışık ve 8 gün bu bayram?

Şamdanın ışıkları ile Sukkot'ta kurban olarak getirilen boğaların karşılaştırılması biraz garip. Bet Ha"Mikdaş'ta sunak taşı diasrıda avluda idi. Menora - şamdan ise daha kutsal bir yer olan içerideki salonda idi. Bu da bize Menora'nın daha kutsal olduğunu belirtiyor. Hatta Aaron Ha'Kohen Menora'yı yakması emrini aldığında ona onun bu işlevinin dışarda kurbanları sunmakta olan 12 kabilenin reislerinden daha kutsal olduğu söylenmişti. Menora'nın yakılması, kurban getirilmesinden daha önemliydi. O zaman Menora'nın ışıkları ile kurbanlar neden karşılaştırılıyorlar?

Ayrıca Talmud bize Hanuka mumlarının güneş batımında yakılması gerektiğini söylüyor. Ama Bet Ha"Mikdaş'ta Menora güneş batımından bir saat ve 15 dakika (parça) evvel yakılırdı (Plag Minha). Eğer Hanuka'da yaktığımız mumlar Bet Ha"Mikdaş'taki Menora'nın yakılmasını sembolize ediyorlarsa, neden aynı zamanda yakılmıyor? Neden özellikle güneş batınca yakıyoruz? 

Hanuka mumlarının asıl amacı karanlığı aydınlatmaktır. Hanuka mucizesi Yunanlıların Bet Ha"Mikdaş'ı mundar etme çabaları ve özellikle Kohen Gadol'un mühürünü kırarak saf zeytin yağı bırakmama çabaları ile yarattıkları karanlık bir devreden sonra vuku buldu. Şişeleri kırıp, yağları dökmediler. Sadece o yağların saflığını kirletmek için mühürleri kaldırdılar. Bundan da Yunanlılar için bu yağları kirletmenin Bet Ha"Mikdaş'ı kirletmekten daha önemli olduğunu görüyoruz. Amaçları neydi?

Yunanlılar bizi fiziksel olarak imha etmek istemediler. Bizim Ha"Şem ile olan bağlantımızı kopartmaktı onların amacı. Yahudiliği tutmamız ile bir problemleri yoktu. Yahudi kalın istediğiniz için, Ha"Şem istiyor diye değil. Yağ bu konuda bir semboldu. Ruhani saflık ve kirlilik mantık çerçevesinde hiç bir anlam taşımıyor. Sadece Ha"Şem öyle dedi diye bu kurallar takip ediliyor. Bunu da Yunanlılar kabul etmemekteydiler ve işte bunu imha etmek onların asıl amaçlarıydı. Tabii bu konuda hükümler vermeye başladıklarında durum Yahudiliğe karşı top yekün bir savaş haline döndü. 

Bu yüzden de Kohen Gadol'un mühürünü taşıyan o yağ kavanozunu bulmamız bu kadar önemliydi. Bir parçamız her zaman Ha"Şem ile bağlı idi ve bunu kopartmak imkansızdı. Buydu o kavanozun simgelediği. 

Her birimizi Neşaması (ruhu) var. Bu Ha"Şem'in bizler içindeki bir parçası. Neşamanın 5 bölümü vardır. En yükseği "yehida" olarak adlandırılır ve Ha"Şem ile birliktir bu parça. Ha"Şem'in bu dünyaya olan ilişkisi değil, çok daha yüksek bir mertebede var oluşun da arkasında bir yerde. Neşamanın bu parçası olumsuz hiç bir etkiye maruz kalamaz, tam tersine bu parçaya dokunduğumuz zaman, bu parçayı işleme sokabildiğimiz zaman etrafimızı, dünyamızı inanılmaz bir ışık ile doldururuz. Karanlığı yok eden bir ışık değil, karanlığın parlamasını sağlayan bir ışık. 

Bu da 8 rakkamı ile sembolize edilir. Kabala ve Hasidut öğretisinde bilindiği gibi 7 rakkamı var oluşu, 8 ise var oluş ötesini simgeler. 

Şimdi Hanuka'nın neden 8 gün olduğunu ve Hanukiya'nın neden 8 ışık taşıdığını anlayabiliriz. Çünkü Hanuka bizim Ha"Şem ile olan var oluş ötesi ilişkimiz üzerine, karanlığın kendisinin parlaması üzerinedir. 

Sukkot ta 8 gündür, çünkü Sukkot bayramı da Ha"Şem ile var oluşun ötesinde ilişkimizi işlemekte. Bu da özellikle sunulan kurbanlardan anlaşılmakta. İlk 7 gün boyunca 70 milleti temsil eden 70 kurban sunulur. Bu var oluşu simgeler ve bu kurtbanlar yolu ile karanlığı iten ışık saçılır. Bizi rahatsız etmedikelri ve Ha"Şem'in isteiklerini yapmamıza olanak verdikleri durumdur bu. 8inci günde ise sadece 1 kurban getiririz. Bu kurban bizim Ha"Şem ile olan özel ilişkimizi simgeler. Var oluşun ötesindeki ilişkimizi. Yehida mertebesindeki ilişkimizi. Bu şekilde de dünyayı karanlığın kendisinin parlamasını sağlayarak etkilemekteyiz. Tüm diğer ulusların bizlere yardımcı olmalarını sağlayarak. 

Bu 7 ve 1. 7 bu dünyada ve 1 var oluşun ötesinde.

Bu yüzden de Sukkot bayramında Suka içinde 7 gün bulunuruz ve 8inci gün Suka'da bulunmakta hiç bir mitzva yoktur. 7 gün boyunca Suka içinde olarak Tanrısal enerji ile çevriliyiz ancak bu enerjiyi tam olarak özümsememkteyiz. 8inci günde ise "yehida"miz ile irtibat içine gireriz ve bu Tanrısal enerjiyi içimizde özümseriz. Artık Suka'nın sağladığı etkiye ihtiyacımız kalmamıştır. 

Hanuka mumlarını da güneş batımında yakmamızın sebebi de budur. Amacı karanlığı aydınlatmaktır. Ama nereye kadar? Talmud bize bunun insanların çarşıdan evlerine dönmelerine kadar, Tarmudai'lerin çarşıdan dönmelerinin bitmesine kadar der. Tarmudailer en alçak insanlardı. İsminden de anlaşılacağı gibi Tanrı'yı inkar edenlerdi (İbranice'de baş kaldıran anlamındaki mered kelime kökünden gelen bir tabir). Hanuka'nın ışıkları bu en alçak mertebedeki insanları bile etkiler, onlarında tamamı ile iyi olup Ha"Şem'e bağlanmalarını sağlar. Bu kıvılcımı yakar. 

Hanuka'nın ışıkları bu sürgünün karanlığını da ışığa çevirsin ve Maşiah'ın gelişini hızlandırsın.

Vakti geldi.

Şabat Şalom

YOSEF'İN RÜYALARI -- RABBİ YİTZİ HURWİTZ

bs"d

ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
*****************************************************************************************************************


Bu haftanın Peraşa'sı Vayeşev'de Yosef iki rüya görür ve bu rüyalarını kardeşleri ile paylaşır. İlk rüya: "tarlada demetleri bağlıyorduk ve benim demetim ayağa kalktı ve dik durdu, sonra sizin demetleriniz benim demetimim etrafında bir halka yaptılar ve ona secde ettiler". İkinci rüya: Güneş, ay ve 11 yıldız bana secde ediyorlardı".

Bu rüyaların ikiside sanki aynı mesajı veriyorlar. Eğer iki rüya da aynı ise Tora bize neden ikisini de anlatıyor? Aralarındaki en önemli fark, ikinci rüyada ek olarak Yaakov ve Bila'yi temsil eden güneş ve ay var. Sadece 11 kardeş değil Yaakov ve Bila da Yosef'e secde ediyorlar. Bu nokta için ikinci bir rüyaya gerek yoktu. Hepsi ilk rüyada anlatılabilirlerdi.

Miketz Peraşası'nda Paro iki rüya görür, ilkinde nehirden çıkan inekler, ikincisinde ise tek bir saptan büyüyen tahıl başakları. Onlar da aynı gibi duruyorlar. Ancak orada Yosef rüyaları açıklarken rüyanın tekrar edilmesinin nedeninin Tanrı'nın kararını yürürlüğe koymakta acele etmekte olması olduğunu söylüyor. Ancak Yosef'in rüyalarında bu şekilde bir açıklama yok.

İkinci rüyada yeni bir şey olduğu ima edilmekte. Bu rüyalardan alınacak dersler nelerdir?

Yosef'in rüyaları Ha"Şem'e ne şekilde hizmet edeceğimiz konusunda bize bir derstirler. İlk ders Yosef ve Paro'nun rüyaları arasında bulunan farklarda yatmakta.
Paro önce inekler daha sonra tahıl ile ilgili rüyalar görür. Tora'da tüm fiziksel varoluş 4 kategoriye ayrılmıştır. En alçak kategori "domem" denilen taşlar, kum vs gibi cansız varlıklar. Onların bir üstünde "tzomeah" dediğimiz bitki dünyası vardır. Bir üstlerinde " hay" olarak adlandırılan hayvan dünyası bulunmakta. Ve bu dört kategorinin en yükseği 'Medaber" (konuşkan) denilen insanoğlu kategorisidir. 

Paro'nun iki rüyası da yer yüzünde geçmekteler. İlk rüya hayvanlar dünyası ile ilgili idi ve ikincisi ise bir mertebe inerek bitkisel dünyayayı kapsamaktaydı. Saf olmayan (mundar) varlıklarda zincir aşağıya doğru alçalır. 

Yosef'in ise ilk rüyası yer yüzünde ikincisi ise gök kürede geçmekte. Yaakov'un rüyasından hatırlayacaksınız merdiven yer yüzünde idi ve başı göklere varmaktaydı. Çünkü Yahudi her zaman daha yükseklere çıkmayı amaçlamalıdır. 

İki rüya da aynı fikri iletmekte ancak birinde yer yüzünde, fizikselliği sembolize ederek, diğerinde ise göklerde ruhaniliğe isaret ederek. Bundan da çıkartabileceğimiz anlam fiziksellik ile ruhaniliği aynı seviyeye getirmemiz gerektiğidir. Nasıl yapabiliriz bunu? Fiziksel yaşamımızı ruhanilik ile o kadar çok doldurmamız lazım ki, fizikselliğimiz ruhaniliğimiz haline gelmeli.

Paro kendi rüyasında hiç bir şey yapmamakta. Yosef'in rüyasında ise Yosef ve kardeşleri tarlada çalışmaktalar. Çünkü kutsallığa sadece çalışma ve çabalama ile ulaşılabilir. Bedava yemek, utanç ekmeği yok. Sadece çalıştıktan sonra ikinci rüyada daha yüksek mertebelerde onları görmekteyiz. 

Rüyaların genel yapısını anladıktan sonra biraz da detaylarına bakalım. 

Yosef'in ilk rüyasında kaos ve düzensizliği temsil eden yer yüzündeler, aynen pasuğun dediği gibi "Esav tarlaların, açık alanların adamı idi" - Esav kaos ve düzensizliğin sembolü idi -. Yer yüzünde her sap ayrıdır, toprakta kendine ait olan bir noktadan çıkar. 

Bizim görevimiz bu ayrı sapları birleştirerek demetler yapmak ve düzensizlikten dağılmışlıktan birlik yaratmaktır. Tanrısal ruhumuz fiziksel vücudumuza ve hayvansal nefsimize gelir. Fizikselliğimiz ve hayvansal nefsimiz kendi yollarına gitmeye, yer yüzünde onları o an için tatmin edecek olan  fiziksel zevklere ulaşmaya çalışırlar, diğer kelimelerle kaos ve dağınıklık. Bizim görevimiz onları Ha"Sem'in istekleri yönünde birleştirmek. 

Rüyada olan Yosef'in önünde eğilerek ona secde ederler. Yosef neslin Tzadik'ini temsil etmekte, aynen tüm vücudu kontrol eden baş gibi. Bizim üstümüzue düşen Tzadik'i takip etmek, ondan yön almak. 

Problem, bütün bu açlışmadan sonra biz kendimizi halen tarlada, fiziksellikte buluruz. Ruhani bir mertebeyi yakalamka zorundayız. Fiziksellikten çıkmak değil, fizikselliğimizi ruhanileştirmek. Bu da ikinci rüyanın anlamı. İkinci rüya göklerde, daha yüksek bir mertebeye vardığımız durum. 

Kişi, "bu yüksek mertebeye vardım, halen Tzadik'i takip etmek zorunda mıyım?" diye kendine sorabilir. Cevap: "Güneş, ay ve 11 yıldız benim önümde eğilmekteler" Yosef Ha'Tzadik'in önünde. En yüksek ruhani mertebeleri yakalamış kişi dahi Tzadik'in yönlendirmesini takip etmelidir.

Bu dağınıklığı birleştirmek, fizikselliğimiz ruhanileştirmek o kadar sandığınız kadar zor bir şey değil. Bizler bazen "Kralın çocukları" bazen de "krallar" olarak adlandırılırız, ve kral ve prenslerin hiç bir şey yapmalarına gerek yoktur ve eğer bir şey yaparlarsa bu büyük bir çaba olarak görülür. 

Daha da Talmud bize "çabalarsan bulacaksın" demekte. "Başaracaksın" değil "bulacaksın" demekte. "Bulacaksın" dediğimizde beklenmedik bir durum ima edilmekte. Çünkü çabaladığımız zaman Ha"Şem bize bu çabanın çok daha fazlasını verir. Yani bizim ufak çabamız çok yol kat eder. 

Hepimzi bunu cok az çaba ile yapabiliriz ve yaptığımızda da Maşiah'ın gelişinde çok yol kat etmiş olacağız.

Yakında...

Şabat Şalom 

MAL SAHİBİ OLMAK İYİ MİDİR, KÖTÜ MÜDÜR? -- RABBİ YİTZİ HURWİTZ

bs"d

ALS hastalığı ile mücadele veren Rabbi Yitzi Hurwitz'ten bu hafta.
Aklınızda bulundurun; bu yazıyı özel bir kompüterde gözleri ile yazıyor. Çok büyük bir çaba sarf ederek.
************************************************************************************


Bu haftanın Peraşa'sı Vayişlah'ta Yaakov kardeşi Esav'a melekler gönderir. Bu meleklerin Esav'a verecekleri mesajın bir bölümü "Lavan ile yaşadım (garti)" idi. Raşi "garti" kelimesi üzerine iki açıklama veriyor. Biri "ger" (yabancı) kelimesinden; Lavan'ın yanında bir yabancı olarak yaşamış olduğunu ima ederek. İkincisi ise Yaakov Esav'a Lavan'la yaşadığı süre içinde 613 Mitzvayı yerine getirdiğini (garti kelimesinin numerik değeri 613'tür) ima etmekte olduğu idi. 

Bu ima yolu ile anlatmaya çalıştığı 613 Mitzva'yı yerine getirmek ile metinin basit açıklaması olan Lavan ile yaşamış olması arasındaki alaka nedir? Yaakov'un Esav'a 613 Mitzva'yı yerine getirmiş olduğunu belirtmesi neden bu kadar önemliydi? Ve bundan ne dersler almamız bekleniyor?

Yaakov'un Lavan ile yaşadığı Haran'a inmesi ruhun bu dünyaya inmesine, veya daha geniş bir anlam ile bakılınca Yahudi ulusunun sürgüne çıkması ile benzeşmektedir. Ruhumuz bu dünyaya vücudumuzu arındırıp, hem bizleri hem de etrafımızı Ha"Şem'in konuklanabileceği bir dünya yaratmamızı sağlamak için iner. Bunu yaptığınızda kendi payınıza düşen misyonunuzu tamamlamış oluyorsunuz. Topluca misyonumuzu tamamladığımızda Ha"Şem bu dünyada yerini bulacak ve Maşiah ortaya çıkacak. 

Yaakov bize bu misyonumuzda başarılı olabilmemiz için gerekli yaklaşımı öğretmekte. 

Raşi'nin ilk açıklaması "garti" (yaşadım)  kelimesinin "ger" (yabancı) kelimesinden geldiğini söylüyor. Kendi evinizde olduğunuzda herşey tam, mükemmel olmalı, ancak yolda iken, seyahat ederken, herşeyin mükemmel olmasına gerek yok, imkanlar ne ise onlarla idare ederiz, çünkü gerçekten çok önemli değildir o anda. 

Lavan ve Esav fiziksel ihtiyaçları, istekleri, zevkleri temsil ederler. Soru aslında şu:  Lavan'layken evde gibi misiniz, fiziksel ihtiyaçlarınız, istekleriniz, zevkleriniz en önemli şeyler mi, yoksa ruhani değerlerin en önemli olduğu, fiziksel değerlerin çok önem taşımadığı Lavan'ın yerinden geçen bir yolcu gibi misiniz? 

Yaakov Lavan'ın evinden geçen bir yabancı gibi olduğunu söylemekteydi. Fiziksel onun için önemli değildi, o daha çok ruhani değerlere odaklanmaktaydı. Bu yüzden de misyonunda başarilydi. 

Başarılı olduğunu da ispat etmek için; Yaakov " sığır, eşek ve koyun sahibi oldum..." demekte. Bu daha evvel yazdıklarımızla, Yaakov için fizikselliğin önemli olmadığı ile ters düşüyor gibi. Önemli miydi, değil miydi?

Dünyaya değişik yaklaşımlarınız olabilir. Bu yaklaşımlardan biri fiziksel herşeyin asıl önemli olduğu ve başarının ne kadar çok şeye sahip olduğunuz ile ölçülebileceğidir. Bu Lavan ve Esav'ın yaklaşımı. 

İkinci yaklaşım ise sadece ruhani değerlerin önemli olarak görülmesi. Bu yaklaşımda fiziksel kazançlardan kaçınılır. 

Bir de Yaakov'un yaklaşımı var. Ruhaniliğe en çok önemi verirken, dünyadaki herşeyin ruhani bir amaca hizmet ettiğinin de farkında olmak. Diğer kelimelerle  fiziksel varlıklar ruhani değerlere verdikleri hizmet yüzünden önemliler. Yani fiziksel hiç te kötü değil aslında, sadece Tanrısal amaçlar için kullanıldığı sürece. Sadece fiziksel olduğu zaman negatif oluyor, ancak ruhani lensler ile bakılıdığı zaman positif oluyor. 

Bu bize Midraş'ın söylediği garip bir şeyi anlamamıza yardımcı olacak. Midraş "sığır, eşek ve koyun sahibi oldum..." cümlesinde "eşek'in Maşiah'ı - eşek üstünde yoksul biri tanımına bağlayarak - ima ettiğini söylüyor. Bu Yaakov'un söyledi ile nasıl bağlanıyor?

Yaakov Maşiah'ı getirmekte kendine düşen payı tamamladığını söylemekteydi.

Maşiah'ın gelemsi için bu dünyayı sorumluluğunun üstümüze alarak, düzelterek, arındırarak Ha"Şem'in varlığını hissedebileceğimiz bir yer yerine getirmemiz gerekiyor. Bu da Tora, Mitzvot ve elimizdeki tüm fiziksel olarak sahip olduğumuz şeyleri kullanarak yapabiliriz. 613 Mitzva'yı yerine getirdiğini söyleyerek Yaakov kendi görevini yerine getirmiş olduğunu söylüyordu. 

Bu açıdan bakınca, görevini yaparken ne kadar çok materialı bu amaç için kullanırsan, ne kadar fizikselliği arındırırsan o kadar daha başarılı oluyorsun. Yaakov da bunu Esav'a söylemekteydi. "Bak, ne kadar başardım. Bütün bu nesnelerin ruhani özlerini kullandım, Tanrısal amaçlarını kullandım. Maşiah'i getirmek icin kendi üzerime düşeni yaptım."

"Lavan ile sürgünde yaşarken tüm zorluklara rağmen misyonumu tamamladım. Sen de aynısını yapabildin mi?"

Melekler Yaakov'a şu cevap ile dönerler: " Kardeşine, Esav'a geldik." "Sen onun seninle aynı olduğunu, misyonda kardeşin olduğunu umut ediyordun, ama o halen Esav olarak kaldı." "Sadece fiziksel dünyayı önemli olarak görüyor, üstüne düşeni yapmadı."

Buradan çıkartılabilecek ders ne olursa olsun herkese, her zaman, her yerde geçerli. Yahudi kendini, etrafını elinden geldiğince arındırıp Ha"Şem'e yuva yaparak kurtuluşu hazırlamalıdır. Etrafındaki dünya bu yönde ilerlemiyor olsa dahi, başkaları kendi üstlerine düşeni yapmıyorlarsa dahi, hatta Lavan ve Esav gibi davranıyorlarsa dahi. Çabalarının boşa gittiğini düşünme. Senin kurtuluşu getirmeye yönelik çabaların belkide iyi ve kötü arasında bir dengede olmuş dünyayı iyi yöne doğru eğime sürecektir. Tek bir şahısın çabaları çok çok kuvvetlidir. 

Kendi payına düşeni başarmakta anahtar ruhaniliği en önemli yapıpo, fizekselliği de Tanrısal amacını tamamlamasına yöneltmektir. 

Bu dünyayı Ha"Şem'e bir yuva yapmaktaki çabalarımız başarılı olup Maşiah'ın gelişini hızlandırsın.
Zamanı geldi.

Şabat Şalom