bs"d
Purim'de okudugumuz Megilat Ester (neden Megilat Purim degil ?) 'de Yaratan'in ismi bir kere bile gecmemekte. Sadece bir kac yerde REMEZ ( rumuz -hint ??) olarak geciyor.
Purim'in tum temasi zaten olaylarin al pi teva ( dogal zincirleme) ile gerceklesmesi ancak sonucta her seyi yine bir sekilde yonlendiren bir kuvvetin varligi.
Ama bu "Kuvvet"'in de aslinda sonucta kendisinin etkiledigi sonuclar tarafindan yonetildigi ve asil arzusunun da yonetilmek -yoneltilmek oldugudur gercek.
Basit kelimeler ile Yaratan her seyi dogal sebep , sonuc denklemi icinde , sonucun verdigi reaksiyon sonucu nedenin de etkilenebilecegini , zaman ve mekan ile baglantisinin dahi ufak bir ayrinti oldugunu gosteriyor.
Biz buna "Nes nistar" diyoruz. (Gizli mucize)
Tum doganin varligi , dengesi vs. Tamami ile bir "nes nistar" katagorisinde.
Yaratan'in bir cok ismi var denilir.
Aslinda bu isimlerin her biri bize yaratanin karakterlerini tanimamiz icin verilmis.
Ibranice'de Yaratan'in isimlerinden bir tanesi de " Elo-kim" dir.
Bu isim yaratanin koydugu belirli kurallari temsil eder. Gunesin her sabah dogudan dogmasi , yer cekimi vs. Bu olgular cercevesinde yaratan yine bu ismi ile baglantili olarak hayatin , beseriyetin , kainatin duzenini saglar.
Biz bu yukarida saydigimiz tum duzeni kapsiyan sisteme "DOGA" diyoruz.
Ibranice'de "doga" kelimesi "haTeva"'dir.
Yaratan'in duzeni ve sistematik isleyisi temsil eden "Elo-kim" ismi ile , gunluk lisanda kullandigimiz "hateva" kelimelerinin Gematriya'daki matematiksel degerleri 86'dir.
Elo-kim = HaTeva
Sonucta tum doga bizim bilim yolu ile anliyabilecegimiz bir Nes nistar'dir. Elo-kim'in kendi karakterlerinden birini manifest etmesinin bir yolu.
Purim'de bu dogal olaylarin , politik ve sosyal olaylarin bir zincirlemesi olarak gelisti.
Onemli olan o context icinde o anki olaylari yasayanlarin , gereken hishtadlut'u ( effort - caba sarfetme) yapabilmeleri idi.
Mordehay bunu gorebildi ve ise koyuldu. Taa dedemiz Yaakov Avinu'nun Esav ile karsilasmadan once yaptigi hazirliklari isleme soktu.
Tabii tum bu hishtadlut'u sadece "kohi ve otzem yadi" (kendi kuvvet ve gucu ile ) degil ayni zamanda kendi bu yaptigi hazirliklar ve cabalar yolu ile de tum Sebeplerin Sebebi ( Siba le kol ha sibot) ni de etkileyip , yardimini da gorecegine inanarak yapti.
Iste bu yuzden de Ester'in bir ara tereddut etmesi ve Ahashverosh'a gitmeyi istememesi sonucunda , " sen yapmazsan , baska bir yoldan bize bu kurtulus gelecektir" diyebilecek kadar kontrolun bizde olduguna ve buyuk Patron'u dahi etkiledigimize inandigini gosterdi.
Iste benim her zaman dusundugum de budur. Biz Yahudilerin bir tarihi yoktur ve olamaz. Oyle bir sey olsaydi Ibranice'de "tarih" diye bir kelime olurdu.
Ama yok.
Sadece "divrey hayamim" veya "zihronot" diye kelimeler vardir.
Modern Ibranice'de de yabanci lisandan adapte ettigimiz "historya" kelimesi vardir.
Iste bu kelime bile (historya) bence bunu destekliyor.
Bizim tum tarihimiz "zihronot" (hatiralar) uzerine kurulmustur.
Biz hatirladigimiz ve derslerini aldigimiz olaylar zinciri ile kendi gelecegimzi yonlendiriyouz.
Hatta bu gectigimiz hafta dahi bizim icin en onemli mitzvalardan biri "ZAHOR" hatirlama mitzvasini yerine getirdik.
Bazi cemaatler her gun sabah Shahrit tefilasindan sonra "eser zihronot" diye 10 hatirlamayi tekrar ederler.
Mitzvalarimizin cogu "le zeher" diye anilir .(hatirlamak icin)
Iste budur Yahudi tarihi.
Ama simdi bunu ben kendi ufak teorim ile bagliyacagim.
Tora bize Devarim 31: 18 'de וְאָנֹכִי, הַסְתֵּר אַסְתִּיר פָּנַי בַּיּוֹם הַהוּא "ve anohi aster astir panay bayom ha-u" diyor.( ve o gun yuzumu saklayacagim)
Iste Yahudi tarihi bu. Yaratan'in varligini "Hester" saklanmis oldugu zamanda dahi algilayabilmek ve o yonde yasayabilmek.
Purim de bu degil miydi?
Yahudiler yaptiklari hata yuzunen ( Ahashverosh'un verdigi ziyafetten zevk aldiklari icin) baslarina bu buyuk belanin (holocost--eger gerceklesse idi) geldigini ama bundan da kurtulmanin yine kendi ellerinde oldugunu gormeleri gerekiyordu.
Iste bu Hester (saklanma ) kelimesi tum tarih olarak gecti.
HESTER -YA
SAKALANAN - TANRI (=YA -- Yod Hey --Yaratan'in isimlerinden biri)
Tarihin gidisatini tek belirleyen olgu iste bu. Hester -ya = historya.
Ibranice'ye de iste boyle girdi bu kelime. (taf yabanci kelime kulanildiginda genelde tet olarak yazilir , modern Ibranice'de)
Yahudi tarihini anliyabilmek icin Yahudi ailesinin Baba'sindan kopartilamiyacagini gormek lazim.
Her sey HESTER - YA
