Bölüm 1
Mosaic Magazininde bu hafta Elliott Abrams'ın ABD Yahudileri ve Israel'in birbirlerinden uzaklaşmalarının nedenini işleyen ve yeni yayınlanan iki kitabı işleyen bir makalesi yayınlandı.
Kanımca mutlaka okunması gereken bir makale.
Yazarın vardığı sonuç ana hatları ile şu şekilde:
Israel'i ve Israel'in politikalarını suçlamak işin en kolay yolu. Ama eğer bu durumun gittikçe daha derinleşmesini önlemek istiyorsak Israel'i suçlamak yerine tamir işine evde, yani ABD Yahudileri nezdinde başlamak gerekiyor.
Zamanında ABD Yahudileri'ni birleştirici bir unsur olan Israel bugün onların bölünmelerinin nedenlerinden biri.
İlk aşamalarda aslında Siyonizm veya kulağa daha hoş gelen şekli ile Yahudi milliyetçiliği ABD Yahudileri arasında pek popüler olmadı.
If American Jews and Israel Are Drifting Apart, What's the Reason?
Makaleden bazı alıntılar:
ABD Yahudileri nezdinde Siyonizm uzun zaman şüphe ile karşılandı. Çifte sadakat meselesi rahatsız ediyordu. Ayrıca Siyonizm'in sadece ve/veya öncelikle Yahudiler'in güvenliği ile ilgili olması liberal üniversalizm idealine ters düşüyordu. ABD Yahudileri ve liderleri Siyonizm'e geç yaklaştılar. Özellikle İkinci Dünya Savaşı öncesi ve hatta sonrasına kadar önemli cemaat kurumlarının yönetimini ellerinde bulunduran Alman Yahudileri arasında. Israel Amerikan Yahudiliği içinde 1950 -60'lara kadar marjinal kalmaya devam etti. Ikinci Dünya Savaşı ve Holokost'a rağmen Amerikan Yahudileri şehirlerden banliyölere taşınma rüyaları ile meşguldüler. Öbür rüya, Yahudilerin Israel'e geri dönme rüyaları, hiç bir zaman rüyalarına girmedi.
Yahudilik olarak Reform hareketinin en önemli dayanağı olan "Kehanet Yahudiliği" (daha çok Yahudiliğin içindeki etik ve ahlaki değerleri öne süren ve Halahik sistemi dışlayan sistem), bugün "Tıkun Olam" şeklinde Tora'ya bağlı olmayan ABD Yahudileri'nin dini haline geldi. Dünyayı sosyal adalet ile tamir etmek. Bu ABD Yahudilerinin bir çoğu tarafından Yahudi riy]tuellerini uygulamaktan ve Israel'i desteklemekten daha önemli bir yer tutmakta.
Bir çok şekilde İngiliz, Avustralya ve Kanada Yahudileri sayı olarak çok daha ufak olmalarına rağmen ABD Yahudileri'ne göre çok daha kuvvetliler ve çok daha fazla Siyonistler. Politik olarak ta oylarını daha çok Israel'i destekleyen partilere vermekteler. Avuştarlya'da Israel'e yakınlık gösteren liberal partiyi, İngiltere'de Margaret Teacher gibi liderleri, Kanada'da da Stephen Harper'i desteklediler. ABD'de ise bu yönde bir dinamik görünmemekte. 2012'de Demokrat Parti rejimi ile Israel arasındaki sürtüşmelere rağmen ABD Yahudileri'nin %70'i halen Obama'ya oy verdiler. 2004'te Israel ile olan iyi düzeyde ilişkilere rağmen ABD Yahudileri'nin %76'sı Cumhuriyetçi bir Başkan'ı tekrar sevcmeye karşı oy kullandılar.
Bu oy kullanma alışkanlıklarına istisna Tora'ya bağlı Yahudiler (ortodoks) arasında görülmekte. Ve burada da ABD Yahudileri ile Israel arasında gittikçe büyümekte olan uçurumun ilk açıklamalarına da göz atabilmekteyiz. Aslında ABD Yahudileri kimlerdir?
Tora'ya bağlı Yahudiler Liberal Yahudiler'e göre Israel'e daha duygulu bir bağ sahibidirler. Politik olarak Demokratlar gittikçe daha fazla Israel'i eleştirirlerken, Cumhuriyetçiler gittikçe daha fazla desteklemekteler.
Genç nesil Yahudilerin daha yaşlı nesillere göre Israel'e karşı duruşları daha eleştirici olmasının en büyük nedeni yeni neslin karışık evlilikler sonucu dünyaya gelmiş olmaları. Karışık evliliklerin bu gençlerin üzerinde politik etkileri tartışılamaz. Ebeveyleri karışık evlilik yapmış gençler çok daha liberal oldukları gibi Israel'e de çok daha az bağımlılık hissetmekteler. Hızla büyümekte olan bu grubun Israel-Filistin konusundaki görüşleri diğer Amerikan Yahudilerinden değişik olması bir sürpriz değil.
