bs"d
HAPPY PURIM! - Sarhoşluk Üzerine :-)
Rebbe'nin - Rabi Menachem Mendel'in bir öğretisi
1. Talmud, önce, ünlü Tora bilgini - "Amora" Rava'nın öğrettiği bir kuralı bize belirtiyor: "Purim günü kişi lanetli Aman ve mübarek Mordehay'ın farkını anlayamayıncaya kadar sarhoş olması gerekir" daha sonraki cümle ise bize çok ilginç bir hikayeyi anlatmaya başlıyor Talmud:
“Raba ve Reb Zeira (önde gelen Amora’lar) beraber Purim ziyafeti yaptılar. Ve sarhoş oldular. Daha sonra Raba kalktı ve Reb Zeira'yı katletti. Ertesi gün, Raba, Reb Zeira’nın adına af diledi ve onu hayata geri getirdi.
Ertesi sene Raba, Reb Zeira'ya, "Gel beraber bu senede Purim ziyafeti gerçekleştirelim" Reb Zeira ona, "Her zaman mucize gerçekleşmez" diye cevap verdi
2. Rebbe şimdi konu hakkında münazaraya başlıyor:
Bu hikayeye basit anlamında bakıldığı zaman, kendimizi bir açıklama almaya ihtiyaçlı hissediyoruz. Nasıl olurda Raba - Yahudilerin en büyük bilginlerinden biri başka bir yahudinin kanını akıtabilir?
3. Şimdi Rebbe sorumuza iki açıklama yapacak ve daha sonra bunun geçersizliğini gösterecek.
İlk cevap: Gerçek şudur ki Raba gerçek anlamda Reb Zeira'yı öldürmedi; yanlızca; Reb Zeira'ya çok kuvvetli bir şarap verdi ve bu içki Reb Zeira'yı çok hasta etti, neredeyse ölüm ile karşı karşıya kaldı Reb Zeira.
Verilen bu cevap ile ilgili problemimiz çift taraflı: Basit anlamda hikaye diyorki ertesi gün Raba onu yeniden canlandırdı, yani; Reb Zeira gerçektende ölmüştü. Diyelimki; vermiş olduğumuz cevap doğruydu (öldürmedi, öldürmeye yakın etti); hala Raba'nın yaptığı hareket özür ile kapanılacak derecede değil! Nasıl olurda Raba gibi çok değerli bir Yahudi bilgini; başka bir yahudiye bu derecede zarar verebilir. Tora bize bununda açıkça yasak olduğunu belirtmekte.
İkinci bir cevap:
Talmud'un başka bir yerinde Rabi Hanina diyorki: "Mars'ın saatlerinde doğan kişi Kan döken kişi olacaktır" hikayemizde geçen Raba diyorki; "Ben Mars saatinde doğdum" Buradan anlayabiliriz ki, Raba gerçekten de başka bir yahudinin kanını akıtabilecek tarzda biri.
Bu cevapda da 3 tane anlaşılması güç nokta vardır:
Herşeyden evvel Rabi Yaakov Emden açıkça yazıyorki; Raba; Mars saatinde doğmuş olsa bile asla kan akıtacak biri değildi. Daha da fazlası Rambam diyorki, kişi bazı doğal eğilimler ile doğsa bile her zaman özgür iradeye sahiptir. Hatta Hashem bu eğilimini düzeltmesi için tamda bu konuda kişiye fazladan güç vermiştir. Ve sonuçta tabiki Raba içindeki bu gücü kullandı ve eğilimine kapılmadı.
İkinci cevap, hikayenin sonunda Raba, Reb Zeira'ya "Hadi gel bu senede Purim ziyafeti yapalım" diye sordu. Başka bir deyişle Raba geçen seneki gerçekleşen olaydan dersini alıp teşuva yapacağına tekrardan Reb Zeira'yı Purim ziyafetine çağırıyor! Bu soru geçen sene çağırdığı kişiyi öldüren birinden, gelebilecek bir soru olmadığı açıktır.
Üçüncü cevap ise; Reb Zeira'nın daveti kabul etmemesinin tek nedeni, "Her zaman mucize gerçekleşmez" 'dir. Başka bir deyişle Reb Zeira bu senede bu ziyafete katılmak istemektedir ama tekrardan hayata dönemeyeceğinden korkmaktadır. Eğer Raba kendisini hayata geri getireceğini garantilese seve seve bu teklifi kabul edecektir.
Davamı Yarına....
Aaron ESKENAZI
