Moşe'den Moşe'ye Moşe gibisi gelmedi deriz.
Yani Moşe Rabenu'dan (Musa Peygamber) Moşe Ben Maymon'a (Maimonides -- Ramba"m) kadar Moşe gibisi gelmedi.
Ramba"m genelde Yahudiliğe rasyonalizm ile yaklaşması ile tanınır.
14 ciltlik Magnum Opus eseri Mişne Tora'nın ilk kitabı "Sefer Ha'Madaa" (Bilgi - bilim kitabı) şu şekilde başlıyor:
İlk bölüm -- Tora'nın temelleri:
İlk Mitzva:
לידע שיש שם אלוה
Tanrı'nın varlığını bilmek.
Yani inanmak değil. Bilmek.
Bilmeye mecburuz.
Kısaca Yahudi inancı bilmek üzerine temelli.
Bilmeyen tabii inanamaz da.
Bilmek için de öğrenmek, çalışmak lazım. Bazen gerekirse bir ömür boyu.
Kısaca "ateizm ideolojisi" aynen diğer bilimum ideolijiler gibi Yahudiliğin içinde kendine yer bulamaz.
Yaptım, buldu diyenler ise sadece bilgisizlikten muzdaripler.
Tabii aynı şekilde "inanıyorum" diyenlerin hepsine de inanmanıza gerek yok. Bilgisiz inanç tehlikelidir.
Bilgiye dayanmayan inanç sallanır, köksüzdür ve köşeye sıkışınca şiddet içermeye kadar varır.
Bilmek o kadar önemli ki, Yahudilik'te fiziksel dünyadan ayrıldıktan sonra dahi bilgi arttırma bir ödül olarak söz verilmiştir.
Sex partileri filan değil.
Öğrenmeye devam diyorlar.
Peki bizler ki sadece 5 duyumuz ile bilgiyi kavrayabiliyoruz; 5 duyu ile varamayacağımız bu bilgiye ne şekilde ulaşabiliriz?
Pesah Agadası'nda dediğimiz gibi "tze ulmad" -- çık ve öğren...
